Postmenopozal Dönemdeki Kadınlarda Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Jinekolojik Kanser Farkındalığına Etkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 17 Sayı: 3 - Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 398 - 406, 20.09.2023

Serap Tekbaş

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1240761

Öz

Giriş: Bu çalışmada postmenopozal dönemdeki kadınlarda sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının jinekolojik kanser farkındalığına etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Kesitsel tipteki çalışmamızın örneklem grubunu oluşturan 452 kadından veriler birey tanıtım formu, Jinekolojik Kanserler Farkındalık Ölçeği ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II aracılığıyla toplanmıştır.
Bulgular: Örneklem grubunu oluşturan postmenopozal dönemdeki kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği toplam puan ortanca değeri 119, jinekolojik kanser farkındalık ölçeği toplam puan ortanca değeri ise 136 olarak bulunmuştur. Sosyal güvencesi olan kadınların, 45-50 yaş grubundaki kadınların, kadın hastalıkları kanserlerinin önlenebilir olduğunu ifade eden kadınların jinekolojik kanser farkındalık ölçek puan ortanca değerleri istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği ve jinekolojik kanser farkındalık ölçeği toplam puanları arasında orta düzeyde, pozitif yönde korelasyon bulunmuştur.
Sonuç: Sağlıklı yaşam biçimi davranışları düzeyi arttıkça jinekolojik kanser farkındalık düzeyinin de arttığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Postmenopoz, jinekolojik kanser, sağlıklı yaşam biçimi, farkındalık

Evaluation of the Effect of Healthy Lifestyle Behaviors on Gynecological Cancer Awareness in Postmenopausal Women

Öz

Introduction: In this study, it was aimed to evaluate the effect of healthy lifestyle behaviors on gynecological cancer awareness in postmenopausal women.
Method: Data were collected from 452 women constituting the sample group of our cross-sectional study through the individual identification form, the Gynecological Cancers Awareness Scale, and the Healthy Lifestyle Behaviors Scale II.
Results: The total median value of the healthy lifestyle behaviors scale of the postmenopausal women constituting the sample group was 119, and the total median value of the gynecological cancer awareness scale was 136. Gynecological cancer awareness scale median values of women with social security, women in the 45-50 age group, and women who stated that gynecological cancers are preventable were found to be statistically significantly higher. A moderate, positive correlation was found between the total scores of the healthy lifestyle behaviors scale and the gynecological cancer awareness scale.
Conclusion: It was determined that the level of awareness of gynecological cancer increased as the level of healthy lifestyle behaviors increased.

Anahtar Kelimeler

Postmenopause, gynecological cancer, healthy lifestyle, awareness

Kaynakça

• 1. Özpulat F. ve Sivri BB. Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerine Başvuran 55 Yaş ve Üstü Kadınların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları.Sürekli Tıp Eğitim Dergisi 2013; 22(3). 80-89.
• 2. Cooper CP, Polonec L, Gelb CA. Women’s knowledge and awareness of gynecologic cancer: a multisite qualitative study in the United States. Journal of Women’s Health. 2011;20(4):517–524. doi: 10.1089/jwh.2011.2765.
• 3. Tortumluoğlu G. ve Erci B. Klimakterik Dönemdeki Kadınların Sağlik Davranışları ve Menopoza İlişkin Tutumlarının Menopozal Yakınmalar Üzerine Etkisi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2003; 6(3), 77-90.
• 4. Arbyn M, Weiderpass E, Bruni L, et al. Estimates of incidence and mortality of cervical cancer in 2018: a worldwide analysis. Lancet Glob Health 2020; 8:e191–e203..
• 5. Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, Siegel RL, Torre LA, Jemal A. Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. Ca-Cancer J Clın 2018;68(6), 394-424. https://doi.org/10.3322/caac.21492.
• 6. Teskereci G, Öncel S, Arslan ÜÖ. Meslek edindirme kurslarındaki kadınların jinekolojik kanserler açısından risk faktörlerine ve erken uyarı belirtilerine göre değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2020;29(4), 229-238. https://doi.org/10.17942/sted.713748.
• 7. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. Ankara: Akademisyen Kitabevi, 2016. p.671-702.
• 8. Gözüyeşil E, Arıöz DA, Ünal AKS. Kadınların serviks kanserinden korunma ve erken tanıya yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. STED 2019;28(4): 228-237.
• 9. Eker A, Aslan E. Jinekolojik kanser hastalarında psiko-sosyal yaklaşım. HEAD 2017;14 (4): 298-303. 10. Öztürk R, Bakir, S, Kazankaya, F, Paker S, Ertem G. Awareness about Gynecologic Cancers and Related Factors among Healthy Women: A Cross-Sectional Study. Social Work in Public Health 2021;36(7-8), 847-856. https://doi.org/10.1080/19371918.2021.1965936.
• 11. Shankar A, Rath GK, Roy S, Malik A, Bhandari R, Kishor K et al. Level of awareness of cervical and breast cancer risk factors and safe practices among college teachers of different states in India: do awareness programmes have an impact on adoption of safe practices?. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention 2015;16(3), 927-932. https://doi.org/10.7314/APJCP.2015.16.3.927
• 12. Moore AR, Driver N. Knowledge of Cervical Cancer Risk Factors Among Educated Women in Lome, Togo: Half-Truths and Misconceptions. SAGE Open October-December 2014;4(4):1–8. https://doi.org/10.1177/2158244014557041
• 13. Adekanle DA, Adeyemi AS, Afolabi AF. Knowledge, Attitude and Cervical Cancer Screening Among Female Secondary School Teachers in Osogbo, Southwest Nigeria. Academic Journal of Cancer Research 2011;4(1):24-8.
• 14. Nursel AD, Akkuzu G, Şen YÇ. Ufuk Üniversitesi Kadın Çalışanlarının Jinekolojik Kanser Farkındalığının İncelenmesi. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2020; 3(2), 91-99. https://doi.org/0000-0001-5195-9527
• 15. Novinson D, Puckett M, Townsend J, Reichhardt M, Tareg A, Palemar J et al. Increasing awareness of gynecologic cancer risks and symptoms among asian, native Hawaiian and Pacific Islander women in the US-Associated Pacific Island Jurisdictions. Asian Pac. J. Cancer Prev. 2017;18(8):2127-2133. doi:10.22034/APJCP.2017.18.8.2127.
• 16. Dal NA, Ertem G. Jinekolojik kanserler farkındalık ölçeği geliştirme çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2017;6(5): 2351-2367
• 17. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008; 12(1), 1-13.
• 18. ACOG, The American College of Obstetricians and Gynecologists 2021. https://www.acog.org/womens-health. Erişim Tarihi: 5.02.2023
• 19. Polat, F., & GEÇİCİ, F. (2021). Menopoz Dönemindeki Kadınların Gözüyle Menopoz: Nitel Bir Araştırma Örneği. Turkish Journal Of Family Medicine and Primary Care 2021; 15(4), 809-817.
• 20. Zorlu S, Türkmenoğlu, Budak M. Menopoz Dönemindeki Kadınların Menopoz Semptomlarına Yönelik Başvurdukları Geleneksel Uygulamalar. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2022; 7(3), 139-149.
• 21. Şenol DK, Polat F, Doğan M. Gynecological Cancer Awareness: Reproductive Age and Postmenopausal Women. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 2021; 15(1), 56-62. DOI: 10.21763/tjfmpc.805231
• 22. Alp Dal N, Beydağ KD, Öner ÖI The Relationship between Gynecological Cancer Awareness and Self- Care Agency in Married Women South Asian J Cancer 2022;00 (00):00–00. DOI https://doi.org/10.1055/s-0042-1754344.
• 23. Akın B, Aksoy YE, Karakuş Ö. Kadınların pap smear testi yaptırma durumu, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve servikal kanserin erken tanısına yönelik tutumları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2022; 9(2), 273-282. https://doi.org/10.34087/cbusbed.1052929
• 24. Atlas B, Güneri SE. Kadınların Jinekolojik Kanserlerle İlgili Farkındalığı ve Farkındalığı Etkileyen Faktörler. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2022;7(1), 77-85. doi:0000-0002-6097-841X
• 25. Ozcan H. Healthy life style behaviors and quality of life at menopause. Int J Caring Sci 2019; 12(1), 492-500.
• 26. Özpulat F, Sivri BB. Birinci basamak sağlık hizmetlerine başvuran 55 yaş ve üstü kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları. 2013;Merhaba, 80.
• 27. Arthur R, Brasky TM, Crane TE, Felix AS, Kaunitz AM, Shadyab A et al. Associations of a healthy lifestyle index with the risks of endometrial and ovarian cancer among women in the Women’s Health Initiative Study. American journal of epidemiology 2019; 188(2), 261-273. https://doi.org/10.1093/aje/kwy249