WOMEN'S INTENTIONS TO HAVE THE HPV TEST AND RELATED FACTORS

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 1, 24 - 33, 12.03.2024

Melisa Erat , Sema Dalkılıç

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1355017

Cited By: 1

Öz

Objective: This study aims to explore the intention of women visiting primary health care centers in Yozgat province to undergo HPV testing. Additionally, the relationship between health locus of control, various demographic factors, and intention for HPV testing has been examined to raise awareness about early detection and treatment of cervical cancer among women.
Methods: The study was conducted between May and July 2023 with 343 women who visited family health centers in Yozgat city center. A survey was used for data collected through face-to-face interviews. The survey consists of a health locus of control scale and various questions that help identify participants. Descriptive statistical tests were used to describe the participants' demographic characteristics, and the chi-square test was employed to analyze relationships and differences. The data were analyzed using SPSS version 25.
Results: Of the participating women, 41% were in the age range of 36-45, 40% had completed middle school, 44% had an above-average economic status, 85% were married, and 65% were homemakers. The proportion of those who had previously undergone any cancer screening test was 45%, 78% had heard of HPV testing, 63% were aware that HPV testing was free, and 46% expressed an intention to undergo HPV testing. Regarding health locus of control, 33% exhibited internal control, 15% exhibited chance control, and 52% exhibited powerful others control.
Conclusion: The analysis conducted to understand the relationship between intention to undergo HPV testing and various demographic factors revealed that education, economic status, marital status, age, occupation, family history of cancer, and awareness of free HPV testing significantly influenced the intention to undergo HPV testing. Additionally, participants' health locus of control, having children, health status, and presence of chronic diseases were found to be unrelated to the intention for HPV testing.

Anahtar Kelimeler

Women's health, Canser Screening, Human Papillomavirus DNA test

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

2209-A

KADINLARIN HPV TESTİ YAPTIRMA NİYETLERİ VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER

Öz

Amaç: Çalışmada 30-65 yaş arası kadınların insan papilloma virüs (HPV) testi yaptırma niyetleri araştırılmaktadır. Aynı zamanda sağlık kontrol odağı ve çeşitli demografik faktörlerin HPV testi yaptırma niyeti ile ilişkisi incelenmiştir ve kadınlarda serviks kanserinin erken teşhis ile tedavi edilebilir bir hastalık olduğu farkındalığı oluşturmak amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışma, Mayıs-Temmuz 2023 tarihleri arasında Yozgat il merkezinde bulunan Aile Sağlığı Merkezlerine başvuran 343 kadın ile gerçekleşmiştir. Yüz yüze görüşerek toplanan veriler için anket kullanılmıştır. Anket, sağlık kontrol odağı ölçeği ve katılımcıları tanımlamaya yardımcı çeşitli sorulardan oluşmaktadır. Verilerin analizinde SPSS V.25 programı kullanılmıştır. Katılımcıların demografik özellikleri tanımlayıcı istatistiksel test ile, ilişki ve farkları test etmek için ise Ki-kare testi kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan kadınların %41’i 36-45 yaş aralığında, %40’ı ortaokul mezunu, %44’ünün ekonomik durumu ortanın üzerinde, %85’i evli ve %65’i ev hanımıdır. Daha önce herhangi bir kanser tarama testi yaptıranların oranı %45, HPV testini duyanların oranı%78, HPV testinin ücretsiz yapıldığını bilenlerin oranı %63, HPV testini yaptırmayı düşünenlerin oranı ise %46’dır. Katılımcıların sağlık kontrol odağına bakıldığında ise; %33 iç kontrol, %15 şans kontrol ve %52’ sinin güçlü diğerleri kontrolünde olduğu saptanmıştır.
Sonuç: HPV testi yaptırma niyeti ile demografik ve çeşitli verilerin ilişkisi olup olmadığını anlayabilmek için yapılan analiz sonucuna göre, eğitim durumu, ekonomik durum, medeni durum, yaş, meslek, ailede kanser hikayesi olması ve HPV testinin ücretsiz olduğunu bilme HPV testi yaptırma durumunu etkilemektedir. Bunların yanı sıra katılımcıların sağlık kontrol odağı, çocuk sahibi olmaları, sağlık durumları, kronik hastalığı olması gibi faktörlerin ise HPV testi yaptırma niyeti ile ilişkili olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kadın sağlığı, Kanser taraması, Human Papilloma virus DNA testi

Proje Numarası

2209-A

Kaynakça

• 1. Türkiye Kanser Kontrol Programı. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/Dokumanlar/Raporlar/17.Agustos_2021_Kanser_Kontrol_Programi_versiyon-1.pdf 20.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• 1. Türkiye Kanser Kontrol Programı. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/Dokumanlar/Raporlar/17.Agustos_2021_Kanser_Kontrol_Programi_versiyon-1.pdf 20.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• 2. T.C. Sağlık Bakanlığı, Kanser Taramaları, 2017. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-taramalari 20.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• 2. T.C. Sağlık Bakanlığı, Kanser Taramaları, 2017. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-taramalari 20.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• 3. World Health Organization (WHO). Cervical cancer. https://www.who.int/health-topics/cervical-cancer#tab=tab_1 28.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• 3. World Health Organization (WHO). Cervical cancer. https://www.who.int/health-topics/cervical-cancer#tab=tab_1 28.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• 4. Bulut İ, Oğuzöncül AF, Tuncer Kara K. Kanser erken teşhis, tarama ve eğitim merkezi ’ne ait meme ve serviks kanserlerini tarama programı sonuçları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi 2021; 6(2):182-90.
• 4. Bulut İ, Oğuzöncül AF, Tuncer Kara K. Kanser erken teşhis, tarama ve eğitim merkezi ’ne ait meme ve serviks kanserlerini tarama programı sonuçları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi 2021; 6(2):182-90.
• 5. Serviks Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları, https://hsgmdestek.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/serviks-kanseri-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html 20.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• 5. Serviks Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları, https://hsgmdestek.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/serviks-kanseri-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html 20.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• 6. Kim S, Baek Y. Medical drama viewing and healthy life style behaviors: Understanding the role of health locus of control beliefs and education level. Health Communication 2019;34(4):392-401.
• 6. Kim S, Baek Y. Medical drama viewing and healthy life style behaviors: Understanding the role of health locus of control beliefs and education level. Health Communication 2019;34(4):392-401.
• 7. Hekimoğlu L, Şensoy N. Aile sağlığı merkezine başvuran hastaların sağlık denetim odağı algılama düzeyleri ve sağlık davranışlarına etkisi. Eurasian Journal of Family Medicine 2014; 3(3):157-162.
• 7. Hekimoğlu L, Şensoy N. Aile sağlığı merkezine başvuran hastaların sağlık denetim odağı algılama düzeyleri ve sağlık davranışlarına etkisi. Eurasian Journal of Family Medicine 2014; 3(3):157-162.
• 8. Güzel A. Çok boyutlu sağlık kontrol odağı ölçeği A ve B formlarının Türkçe geçerlik ve güvenirliği. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2017:149.
• 8. Güzel A. Çok boyutlu sağlık kontrol odağı ölçeği A ve B formlarının Türkçe geçerlik ve güvenirliği. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2017:149.
• 9. Wallston K, Wallston B, DeVellis R. Development of the multi dimensional health locus of control (MHLC) scales. Health Education Monographs 1978; 6:160-170.
• 9. Wallston K, Wallston B, DeVellis R. Development of the multi dimensional health locus of control (MHLC) scales. Health Education Monographs 1978; 6:160-170.
• 10. Özkan Pehlivanoğlu E, Bilgin Sarı H, Balcıoğlu H, Ünlüoğlu İ. Aile hekimliği polikliniklerine katılan kadın hastaların Human Papilloma virüs aşısı ve serviks kanseri hakkında bilgi, tutum ve hastalıkların değerlendirilmesi. Ortadoğu Tıp Dergisi 2019; 11(4): 456-460.
• 10. Özkan Pehlivanoğlu E, Bilgin Sarı H, Balcıoğlu H, Ünlüoğlu İ. Aile hekimliği polikliniklerine katılan kadın hastaların Human Papilloma virüs aşısı ve serviks kanseri hakkında bilgi, tutum ve hastalıkların değerlendirilmesi. Ortadoğu Tıp Dergisi 2019; 11(4): 456-460.
• 11. 11.Babaoğlu A, Büyüközmen E, Can F. İzmir’de toplumda kanser tarama testleri farkındalığı ve bireylerin kanser tarama testlerine katılımını etkileyen faktörler. Batı Karadeniz Tıp Dergisi 2021; 5 (2):173-181.
• 11. 11.Babaoğlu A, Büyüközmen E, Can F. İzmir’de toplumda kanser tarama testleri farkındalığı ve bireylerin kanser tarama testlerine katılımını etkileyen faktörler. Batı Karadeniz Tıp Dergisi 2021; 5 (2):173-181.
• 12. Okunowo A, Daramola E, Soibi-Harry A, Ezenwankwo F, Kuku J, Okunade K, et al. Women's knowledge of cervical cancer and uptake of pap smear testing and the factors influencing it in a Nigerian tertiary Hospital. Journal of Cancer Research and Practice 2018; 5:105–111.
• 12. Okunowo A, Daramola E, Soibi-Harry A, Ezenwankwo F, Kuku J, Okunade K, et al. Women's knowledge of cervical cancer and uptake of pap smear testing and the factors influencing it in a Nigerian tertiary Hospital. Journal of Cancer Research and Practice 2018; 5:105–111.
• 13. Özsöyler M, Çapar Z, Keser M. Aile hekimliği polikliniğine başvuran 35 yaş ve üzeri hastaların kanser tarama testleri hakkında bilgi ve tutumları. Forbes Journal of Medicine 2023; 4(1):76-83.
• 13. Özsöyler M, Çapar Z, Keser M. Aile hekimliği polikliniğine başvuran 35 yaş ve üzeri hastaların kanser tarama testleri hakkında bilgi ve tutumları. Forbes Journal of Medicine 2023; 4(1):76-83.
• 14. Alfaro K, Gage J, Rosenbaum A, Ditzian L, Maza M, Scarinci I, et al. Factors affecting attendance to cervical cancer screening among women in the paracentral region of El Salvador: a nested study within the CAPE HPV screening program. BMC Public Health 2015; 15:1-8.
• 14. Alfaro K, Gage J, Rosenbaum A, Ditzian L, Maza M, Scarinci I, et al. Factors affecting attendance to cervical cancer screening among women in the paracentral region of El Salvador: a nested study within the CAPE HPV screening program. BMC Public Health 2015; 15:1-8.
• 15. Uludağ G, Gamsızkan Z, Sungur M. Kadınların serviks kanseri ve taraması ile ilgili sağlık inançlarının değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2020;10(3): 357-362.
• 15. Uludağ G, Gamsızkan Z, Sungur M. Kadınların serviks kanseri ve taraması ile ilgili sağlık inançlarının değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2020;10(3): 357-362.
• 16. Davrishli E. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile hekimliği polikliniğine başvuran 30-65 yaş arası kadınların serviks kanseri taraması konusunda bilgi, tutum ve davranışları. Tıpta uzmanlık tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, 2021:57.
• 16. Davrishli E. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile hekimliği polikliniğine başvuran 30-65 yaş arası kadınların serviks kanseri taraması konusunda bilgi, tutum ve davranışları. Tıpta uzmanlık tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, 2021:57.
• 17. Marlow LA, Waller J, Wardle J. Sociodemographic predictors of HPV testing and vaccination acceptability: results from a population-representative sample of British women. Journal of Medical Screening 2008; 15(2): 91-96.
• 17. Marlow LA, Waller J, Wardle J. Sociodemographic predictors of HPV testing and vaccination acceptability: results from a population-representative sample of British women. Journal of Medical Screening 2008; 15(2): 91-96.
• 18. Bundek N, Marks G, Richardson J. Role of health locus of control beliefs in cancer screening of elderly Hispanic women. Health Psychology 1993; 12(3): 193–199.
• 18. Bundek N, Marks G, Richardson J. Role of health locus of control beliefs in cancer screening of elderly Hispanic women. Health Psychology 1993; 12(3): 193–199.
• 19. Williams-Piehota P, Schneider T, Pizarro J, Mowad L, Salovey P. Matching health messages to health locus of control beliefs for promoting mammography utilization. Psychology Health 2004; 19(4): 407–423.
• 19. Williams-Piehota P, Schneider T, Pizarro J, Mowad L, Salovey P. Matching health messages to health locus of control beliefs for promoting mammography utilization. Psychology Health 2004; 19(4): 407–423.
• 20. Everett T, Bryant A, Griffin M, Martin‐Hirsch P, Forbes C, Jepson R. Interventions targeted at women to encourage the uptake of cervical screening. Cochrane database of systematic reviews. Wiley. 2011; 98:40-45.
• 20. Everett T, Bryant A, Griffin M, Martin‐Hirsch P, Forbes C, Jepson R. Interventions targeted at women to encourage the uptake of cervical screening. Cochrane database of systematic reviews. Wiley. 2011; 98:40-45.
• 21. White K, Garces I, Bandura L, McGuire A, Scarinci I. Design and evaluation of a theory-based, culturally relevant outreach model for breast and cervical cancer screening for Latina immigrants. Ethnicity & Disease 2012; 22(3):274-280.
• 21. White K, Garces I, Bandura L, McGuire A, Scarinci I. Design and evaluation of a theory-based, culturally relevant outreach model for breast and cervical cancer screening for Latina immigrants. Ethnicity & Disease 2012; 22(3):274-280.
• 22. Spadea T, Bellini S, Kunst A, Stirbu I, Costa G. The impact of interventions to improve attendance in female cancer screening among lower socioeconomic groups: a review. Preventive Medicine, 2010; 50(4): 159-164.
• 22. Spadea T, Bellini S, Kunst A, Stirbu I, Costa G. The impact of interventions to improve attendance in female cancer screening among lower socioeconomic groups: a review. Preventive Medicine, 2010; 50(4): 159-164.
• 23. Öztürk Y, Gürsoy E. Kadınların pap smear testine ve serviks kanserine yönelik farkındalıkları ve testi yaptırmama nedenlerinin değerlendirilmesi. International Refereed Journal of Gynaecological Diseases and Maternal Child Health. 2018; 4(14):1-21.
• 23. Öztürk Y, Gürsoy E. Kadınların pap smear testine ve serviks kanserine yönelik farkındalıkları ve testi yaptırmama nedenlerinin değerlendirilmesi. International Refereed Journal of Gynaecological Diseases and Maternal Child Health. 2018; 4(14):1-21.