A REVIEW OF THESES INVESTIGATING THE LEVEL OF KNOWLEDGE OF FAMILY PHYSICIANS

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 1, 101 - 108, 12.03.2024

Fatih Uğur Basri Furkan Dağcıoğlu

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1356340

Öz

Objective: Although family medicine is a clinical specialty, surveys of family physicians' knowledge, attitudes, and behaviors are more common in family medicine theses than in theses in other specialties. It is interesting to note that even in other specialties, theses on the level of knowledge of family physicians are sometimes conducted. This study was planned to make a content analysis of the theses that are related to the knowledge, awareness level, attitudes, and behaviors of family physicians on any subject, among the specialty theses conducted in the departments of family medicine and other clinics.
Materials and Methods: The theses were accessed by filtering the words "family physician", "knowledge", "awareness", "attitude", "behavior", and "approach" in the database of the National Thesis Center of the Presidency of the Council of Higher Education and the National Library Archive. In addition to the content of the theses, the subjects such as the branch physicians, the branches of the advisor faculty members, the years of writing, and the relevance of the researched subjects to the core curriculum of family medicine were examined. SPSS 24.0 was used for statistical analysis of the data.
Results: A total of 195 theses written until 2022 measuring the knowledge or attitudes of family physicians on any subject were reached. The participants' knowledge level was found to be insufficient in 52.6% of the theses, partially sufficient in 18.0%, and sufficient in 29.4%. It was observed that 9.8% of the topics investigated in the theses were unrelated to the core curriculum of family medicine. In recent years, there has been an increasing trend in such theses. On the other hand, only 21 theses investigated physicians' knowledge level in branches other than family medicine. In addition, it was seen that 20 of the theses we examined were specialty theses written in other branches.
Conclusions: The number of theses investigating family physicians' knowledge level is incomparably higher than that of other specialties and has increased significantly in recent years. In most of the theses we studied, although not explicitly stated, there is an irrational assumption that family physicians, as primary care-oriented physicians, should have in-depth knowledge on every subject. Furthermore, when measuring the professional competence of family physicians, the question of how much knowledge these physicians should have is usually not adequately answered and no comparison is made with the level of knowledge of other specialists. This situation runs the risk of creating a prejudice against family physicians.

Anahtar Kelimeler

Family medicine, knowledge, behavior, awareness, thesis, attitude, approach

AİLE HEKİMLERİNİN BİLGİ DÜZEYLERİNİ ÖLÇEN UZMANLIK TEZLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Giriş: Aile hekimliği klinik bir branş olmasına rağmen, aile hekimliği uzmanlık tezlerinde aile hekimleri üzerinde yapılan bilgi, tutum ve davranış araştıran anketlere diğer branşlarda hazırlanan uzmanlık tezlerine kıyasla daha sık rastlandığı görülmektedir. Hatta bazen diğer uzmanlık dallarında dahi aile hekimlerinin bilgi düzeyi üzerine tez yapılmış olması ilgi çekicidir. Bu çalışmada aile hekimliği anabilim dalları ve diğer kliniklerde yapılan uzmanlık tezlerinden, konusu aile hekimlerinin herhangi bir konudaki bilgi, farkındalık düzeyi, tutum ve davranışları ile ilgili olan tezlerin içerik analizinin yapılması planlanmıştır.
Yöntem: Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi veri tabanındaki ve Milli Kütüphane arşivindeki ‘aile hekimi’, ‘bilgi’ ‘farkındalık’, ‘tutum’, ‘davranış’, ‘yaklaşım’ kelimeleriyle filtreleme yaparak ulaşılan tezler incelendi. Ulaşılan tezlerin içerikleri yanı sıra, hangi branş hekimlerince yapıldığı, danışman öğretim üyelerinin branşları, yazılma yılları, araştırılan konuların aile hekimliği çekirdek müfredatı ile ilgisi gibi konular incelendi. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS 24.0 programı kullanıldı.
Bulgular: Aile hekimlerinin herhangi bir konudaki bilgi veya tutumlarını ölçen 2022 yılına kadar yazılmış toplam 195 teze ulaşıldı. Katılımcıların bilgi düzeyi, incelenen tezlerin %52,6’sında yetersiz, %18,0’inde kısmen yeterli, %29,4’ünde yeterli bulunmuştu. Tezlerde araştırılan konuların %9,8’inin aile hekimliği çekirdek müfredatıyla ilişkisiz olduğu görüldü. Son yıllarda bu tarz tezlerde artış trendi olduğu görüldü. Öte yandan, aile hekimliği haricindeki branş hekimlerinin bilgi düzeyini araştıran sadece 21 tez olduğu görüldü. Ayrıca incelediğimiz tezlerin yirmisinin diğer branşlarda yazılmış uzmanlık tezleri olduğu görüldü.
Sonuç: Aile hekimlerinin bilgi düzeyini araştıran tez çalışmalarının diğer branşlarla kıyaslanmayacak şekilde fazla olduğu ve son yıllarda belirgin artış gösterdiği görülmektedir. Araştırdığımız tez çalışmalarının çoğunda, açıkça belirtilmemekle birlikte, birinci basamak yönelimli hekimler olan aile hekimlerinin her konuda derinlemesine bilgi sahibi olmaları gerektiği gibi akılcı olmayan bir ön kabul bulunmaktadır. Ayrıca, aile hekimlerinin mesleki yeterliliklerinin ölçülmesinde, bu hekimlerin ne kadar bilgi sahibi olmaları gerektiği sorusu genellikle yeterince yanıtlanmamış ve diğer branş hekimlerinin bilgi düzeyi ile karşılaştırma yapılmamıştır. Bu durum, aile hekimleri aleyhine bir ön yargı oluşturma riskini taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aile hekimliği, bilgi, davranış, farkındalık, tez, tutum, yaklaşım

Kaynakça

• 1. TUKMOS Tıpta Uzmanlık Kurulu Müfredat Oluşturma ve Standart Belirleme Sistemi Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi Çekirdek Müfredatı 2019; https://tuk.saglik.gov.tr/Eklenti/34104/0/ailehekimligimufredatv24pdf.pdf (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 2. The European Definition of GP / FM. 2023; https://www.woncaeurope.org/file/4b4559cd-ed99-467a-b67a-90fee7b2fc0f/Item%2013_European%20Definition%20GP%20FM%204th%20Ed%202023_Final%20formatted.docx (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 3. Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği. 2022; https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/09/20220903-2.htm (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 4. Ulusal Tez Merkezi: Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK). 2023; https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 5. Aslan N. İstanbul’daki aile hekimlerinin adli nitelikteki olgulara yaklaşımlarının değerlendirilmesi [Uzmanlık Tezi]. 2016; https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/645066 (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 6. Güner P. Ankara ili aile sağlığı merkezlerinde görev yapan aile hekimlerinin evde sağlık hizmetleri konusundaki görüş, uygulama ve deneyimlerinin değerlendirilmesi [Uzmanlık Tezi]. 2017; https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=as2oTjW5jfr9IKSvmCdJYiWsa9DmBJnsMJs26EyyOKcrxz9R810pshad8HOTyJe_ (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 7. Elkıran Ö. Türkiye’de Aile Hekimliği Anabilim Dalları ve Kliniklerinde Yapılmış Olan Anne Sütü ile İlgili Tezlerin İçerik Analizi [Uzmanlık Tezi]. 2022; https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=kIrIdtdJ31bRgjb6fHvMUfaZ7lDaa-4dHF6ioSkGn8YnNjAyoTDCFbZ8PedMbE-P (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 8. Kılıç GE. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi Veri Tabanında Bulunan ve Aile Hekimliği Uzmanlık Öğrencileri Tarafından Yapılan Hipertansiyon ile İlgili Tezlerin İçerik Analizi [Uzmanlık Tezi]. 2022; https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=qVqOZFj2DwNmvdf1oGFYiDthfo35H_f0ZQNyVSo_4oGfIUolq1DVJB7EXSLzt5qx (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 9. Erdem Ö, Yosunkaya A, Erdem A. Türkiye’de Otuzuncu Yılında Aile Hekimliği Anabilim Dalları Ve Akademik Kadroların Nicel İncelenmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2023;17(3):436-43. (doi:10.21763/tjfmpc.1293133).
• 10. Aker S. Samsun İlinde Aile Hekimlerinin Şizofreni Hastalarına Karşı Tutumları ve Hekimlik Uygulamaları [Uzmanlık Tezi]. 2008; https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=bHQ3gnVJB9GR_J8GhoW6yg&no=oK6hxzyTespewz5GWleyOA (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 11. Bahar MR. Birinci Basamak Aile Hekimleri Arasında Ürolojik Sorunlara Yaklaşımların ve Eğitim İhtiyaçlarının Belirlenmesi [Uzmanlık Tezi]. 2015; https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=42Obp5fTc1-aB3JA6eqQaA&no=2IpvPx6DZlfR-iwm_mprnw (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 12. Çavuşoğlu Ç. Mersin İli’nde Görev Yapan Birinci Basamak Hekimlerin ve Uzman Aile Hekimlerinin Kan Basıncı Ölçüm Cihaz Standartları Konusundaki Farkındalıklarının Değerlendirilmesi [Uzmanlık Tezi]. 2016; https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=c_O2MAZftUS096DxdaSDLQ&no=ssqvuo7XCX32kpkwLMJyGQ (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 13. Karakaya E. Van ili genelinde birinci basamakta görev yapan aile hekimlerinin baş ağrısı konusunda bilgi, beceri ve tutumlarının değerlendirilmesi [Uzmanlık Tezi]. 2017; https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/706790 (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 14. Büyükdemirci E. Ankara il merkezinde bulunan bazı aile hekimlerinin erişkin aşılama konusunda bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi [Uzmanlık Tezi]. 2017; https://avesis.gazi.edu.tr/yonetilen-tez/7ca8f5f1-e018-42a0-ad7a-127a36e64553/ankara-il-merkezinde-bulunan-bazi-aile-hekimlerinin-eriskin-asilama-konusunda-bilgi-tutum-ve-davranislarinin-belirlenmesi (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 15. Öner U. Birinci basamak sağlık hizmeti veren aile hekimleri ile 112 acil ve ilkyardım sağlık çalışanlarının KBRN hakkında bilgi düzeyi [Uzmanlık Tezi]. 2020; https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=ql0gVPhFNEdadRzwhf84gg&no=bowrnYJ1uDWxtKkt46OyAA (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 16. Özbek Sıddıqui D. Aile Hekimliği ve Çocuk Sağlığı ve hastalıkları asistan ve uzman doktorları arasında kalıtsal metabolik hastalık farkındalık düzeyinin ölçülmesi [Uzmanlık Tezi]. 2021; https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=CG8WvdvvxJP04Unr7Yecf8ubgQb9PIJo3QeH5ZV9awUWvoSiHtIJGQfvV89hra7b (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 17. Özbek MV. Aile Hekimliği, Tıbbi Etik ve Aile Hekimlerinin Hasta Hakları Tutumu [Uzmanlık Tezi]. 2000; https://kasif.mkutup.gov.tr/SonucDetay.aspx?MakId=1461044 (Erişim tarihi 18.08.2023).
• 18. Kahraman H. Birinci basamakta aile sağlığı merkezlerinde çalışan aile hekimlerinin, huzursuz bacak sendromu konusundaki eğitim gereksinimlerinin araştırılması [Uzmanlık Tezi]. 2011; http://hdl.handle.net/20.500.12397/13410 (Erişim tarihi 18.08.2023).