AİLE SAĞLIĞI MERKEZİNE BAŞVURAN YAŞLI HASTALARIN EĞİTİM SONRASI AŞILANMA TUTUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 1, 34 - 40, 12.03.2024

Şenol Karadoğan Mehmet Ali Eryılmaz Selma Pekgör Muhammed Fatih Baran

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1371073

Öz

Amaç: Aşılama, her yaşta enfeksiyon hastalıklarından korunmanın en etkin ve ucuz yoludur. Bu çalışmada aile sağlığı merkezine başvuran 65 yaş ve üstü hastaların aşılanma oranlarını, aşılama hakkındaki bilgi düzeylerini değerlendirmeyi ve aşılama hakkında farkındalık oluşturmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışma 1 Mart 2019 - 30 Temmuz 2019 tarihleri arasında Konya Karapınar 1 No’lu Amil Önal Aile Sağlığı Merkezi’ne başvuran 65 yaş ve üstü 500 kişi ile yapıldı. Katılımcılara yetişkin aşılar hakkında bilgi ve tutum anketi doldurtuldu. Yetişkin aşıları hakkında eğitim verildikten sonra aşılar hakkındaki tutumları ve yaptırma oranları kaydedildi. Verilerin analizinde SPSS (Statistical Package for Social Science) 22.0 kullanıldı.
Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin %22,2’sinin (n=111) aşı yaptırdığı bulundu. Geliri giderinden az olan kişilerde aşılanma oranı daha düşük tespit edildi (p=0,022). Astım (p<0,001), Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) (p<0,001) ve Kronik Kalp Hastalığı (KKH) (p=0,042) olanlarda aşılanma oranlarının daha yüksek olduğu saptandı. Katılımcıların %23,8’ine daha önce aşı önerildiği, aşı önerilenlerin %71,4’üne doktoru tarafından aşı önerildiği görüldü. Katılımcıların %57,8’inin aşı yaptırmama nedeninin tavsiye edilmemiş olması olduğu görüldü. Katılımcılara aşılar hakkında bilgi verildikten sonra aşılanma önerildiğinde katılımcıların %69,8’i (n=349) influenza aşısını, %67,6’sı (n=338) pnömokok aşısını, %54,8’i (n=274) tetanoz aşısını, %45,8’i (n=229) Hepatit A aşısını, %46’sı (n=230) Hepatit B aşısını, %43,4’ü (n=217) herpes zoster aşısını yaptırmak istemişlerdir.
Sonuç: Yaşlı hastalarda aşı konusunda bilgi eksikliği görülmüş ve aşılanma oranlarının çok düşük olduğu tespit edilmiştir. Ancak eğitim düzeyi düşük olan yaşlı bireylere bilgi verilip aşı önerildiğinde aşılanma isteklerinin arttığı görülmüştür. Bu konuda hekimler daha çok bilgilendirilmeli ve aşı önermeye teşvik edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Aşılama, yaşlı, sağlık bilgisi

Etik Beyan

Araştırmanın protokole, yönetmeliklere, güncel Helsinki Bildirgesi’nde belirtilen ilkelere ve İyi Klinik Uygulamaları ilkelerine uygun olarak gerçekleştirildiğini beyan ederiz.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

EVALUATION OF VACCINATION ATTITUDES AFTER THE TRAINING OF ELDERLY PATIENTS APPLICABLE TO THE FAMILY HEALTH CENTER

Öz

Aim: Vaccination is the most effective and cheap way to protect against infectious diseases at all ages. In this study, we aimed to evaluate the vaccination rates of patients aged 65 and over who applied to the family health center, their knowledge levels about vaccination, and to raise awareness about vaccination.
Materials and Methods: This study was conducted with 500 people aged 65 and over who applied to Konya Karapınar No. 1 Amil Önal Family Health Center between March 1, 2019 and July 30, 2019. Participants were asked to fill out a knowledge and attitude survey about adult vaccines. After adult vaccinations were provided, their attitudes about vaccinations and their vaccination rates were recorded. SPSS (Statistical Package for Social Science) 22.0 was used to analyze the data.
Results: It was found that 22.2% (n=111) of the individuals participating in the study were vaccinated. The vaccination rate was found to be lower in people whose income was less than their expenses (p = 0.022). Vaccination rates were found to be higher in those with asthma (p<0.001), chronic obstructive pulmonary disease (COPD) (p<0.001) and chronic heart disease (CHD) (p=0.042). It was observed that 23.8% of the participants had been recommended vaccination before, and 71.4% of those who were recommended the vaccine had been recommended by their doctor. It was observed that the reason why 57.8% of the participants did not get vaccinated was that it was not recommended. When participants were informed about vaccines and then vaccination was recommended, 69.8% (n=349) of the participants preferred the influenza vaccine, 67.6% (n=338) the pneumococcal vaccine, and 54.8% (n=274) the tetanus vaccine, 45.8% (n=229) wanted to get the Hepatitis A vaccine, 46% (n=230) wanted to get the Hepatitis B vaccine, and 43.4% (n=217) wanted to get the herpes zoster vaccine.
Conclusion: There was a lack of knowledge about vaccination in elderly patients and it was determined that vaccination rates were very low. However, it has been observed that vaccination requests can be increased if elderly individuals with low education levels are informed and offered vaccination. Physicians should be more informed on this issue and encouraged to recommend vaccination.

Anahtar Kelimeler

Vaccination, elderly, health information

Kaynakça

• 1. Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği. Erişkin Bağışıklama Rehberi, İstanbul,2019;21-23
• 2. Selçuk EB. Aşıların Tarihçesi. Türkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics 2011;2(5):1-4.
• 3. Alici DE, Sayiner A, Ünal S. Barriers to adult immunization and solutions: Personalized approaches. Human Vaccines & Immunotherapeutics 2017;13(1): 213-5.
• 4. Sümer Z. Aşılamanın İmmünolojik Temelleri. Türkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics 2011;2(5):19-22.
• 5. Edirne T. Türkiye'de ve Dünyada Aşılama Takvimleri. Türkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics 2011;2(5):11-18.
• 6. 6.Topuzoğlu A, Onsuz MF. İstanbul'da iki sağlık ocağında kaçırılmış fırsatların değerlendirilmesi. Kor Hek. 2007;6(6):401-8.
• 7. Sunay D, Demirel Y. Yaşlılarda Bağışıklama. Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics 2011;2(5):70-4.
• 8. Egici MT, Gelmez Taş B, Özkarafakılı MA, Öztürk GZ. Evaluation of Factors Affecting Adult Immunization. Haydarpasa Numune Med J 2018;58(3):128–32.
• 9. Alpay Y, Ağalar C. Erişkin Bağışıklama. Flora Dergisi 2016;21(3):95-104.
• 10. Akman M, Sarısoy M, Uzuner A, Çifçili S, Uç D, Güzel S ve ark. Altmış beş yaş üstü erişkinlerde aşılanma durumu ve bilgi düzeyleri. The Journal of Turkish Family Physician 2014;5(3):19‐23.
• 11. Uzuner A, Arabacı Ş, Yüceel Aİ, Kocatürk AC, Kaynar E, Khan A. Erişkinlerin Erişkin Aşıları Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışları. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 2018;12 (3): 215-25.
• 12. Aguado MT, Barratt J, Beard JR, Blomberg BB, Chen WH, Hickling J et all. Report on WHO meeting on immunization in older adults: Geneva, Switzerland, 22–23 March 2017. Vaccine. 2018; 36(7): 921–31.
• 13. Aşık Z, Çakmak T, Bilgili P. Erişkinlerin Erişkinlik Dönemi Aşıları Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışları. Turk Aile Hek Derg 2013;17(3):113-8.
• 14. Bolatkale MK, Kutlu R, Eryılmaz MA. Aile Hekimliği Polikliniğine Başvuran Bireylerin Erişkin Aşıları Hakkındaki Farkındalıklarının, Mevcut Erişkin Aşılanma Durumlarının Tespiti ve Değerlendirilmesi. Konuralp Tıp Dergisi 2019;11(3): 362-8
• 15. Aksakal FNB, Koçak C, Uğraş Dikmen A, Altun B, Büyükdemirci E. Ankara’da Aile Sağlığı Merkezlerine Başvuran 18 Yaş Üstü Kişilerin Erişkin Aşılamasına İlişkin Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Araştırılması. Flora 2018;23(3):124-34.
• 16. Klett-Tammen CJ, Krause G, Seefeld L, Ott JJ. Determinants of tetanus, pneumococcal and influenza vaccination in the elderly: a representative cross-sectional study on knowledge, attitude and practice (KAP). BMC Public Health (2016) 16:121.
• 17. Energin, M. Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları polikliniklerine başvuran çocuklarda Hepatit B görülme sıklığı. Selçuk Tıp Dergisi 2007;23(4): 161-66
• 18. Tao L, Lu M, Wang X, Han X, Li S, Wang H. The influence of a community intervention on influenza vaccination knowledge and behavior among diabetic patients. BMC Public Health (2019) 19:1747.