Hekimlerde Görülen Defansif Tıp Davranışlarının Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi: Kesitsel Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 1, 72 - 80, 12.03.2024

Emre Karasu

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1400574

Öz

Giriş: Kesitsel bir araştırma olarak tasarlanan bu çalışmanın amacı, hekimlerin defansif tıp uygulamalarına yönelik tutumlarını değerlendirmek ve defansif tıp uygulamalarını sosyo-demografik değişkenler açısından incelemektir.
Yöntem: Aksaray il merkezindeki kamu kurumlarında çalışan toplam 219 hekim araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Araştırmada evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiş ve araştırmaya katılmayı kabul eden 140 hekim araştırma kapsamına alınmıştır. Veriler, pratisyen hekimler, aile hekimleri, uzman hekimler ve akademisyen hekimlerden yüz yüze görüşme tekniğiyle toplanmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları, hekimlerin demografik ve sosyokültürel özelliklerini içeren kişisel bilgi formu ve Defansif Tıp Uygulamaları Tutum Ölçeği'ni içermektedir. Toplanan veriler, SPSS 25.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların %55'i defansif tıp kavramını duyduğunu, ancak %69.3'ü kavramın içeriğini yeterince bilmediğini belirtmiştir. Ayrıca, katılımcıların %80.7'si malpraktis davalarının hekimlik pratiğini etkilediğine inanmakta ve %90.7'si malpraktis davalarında bir artış olduğunu düşünmektedir. Pozitif ve negatif defansif tıp alt boyutlarına ait ifadelerin ortalamaları sırasıyla 3.38±0.60 ve 3.19±0.99'dur, bu da hekimlerin defansif tutum eğilimine sahip olduklarını göstermektedir.
Sonuç: Hekimlerin malpraktis davalarından korunmak amacıyla sıkça defansif tıp uygulamalarına başvurduğu görülmüştür. Bu davranışların cinsiyet, ünvan, çalışılan birim, hekimliği seçme nedeni, yaş, mesleki tecrübe ve kurumda çalışma yılı gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterdiği belirlenmiştir. Hekimlerin defansif tıp uygulamalarına yönelmeleri hastalara fayda sağlamamakta bu konuda bilinçlendirilmeleri önerilmektedir. Hekimlerin iş yükü ve hekim başına düşen hasta sayısı azaltılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Malpraktis, Defansif Tıp, Hekimler

Examining Defensive Medicine Behaviors in Physicians in Terms of Socio-Demographic Variables: A Cross-Sectional Study

Öz

Introduction: The aim of this cross-sectional study is to evaluate physicians' attitudes regarding defensive medicine practices and to investigate defensive medicine practices in terms of socio-demographic variables.
Method: Research population was all of the 219 physicians working in public institutions in Aksaray city center. Although the entire population was aimed to be reached, 140 physicians agreed to participate. Data were collected from general practitioners, family physicians, specialist physicians and academic physicians by face-to-face interviews. Data collection tools used in the study include a personal information form containing demographic and sociocultural characteristics of physicians and the Defensive Medicine Practices Attitude Scale. The collected data was analyzed using the SPSS 25.0 package program.
Findings: More than half (55%) of the participants stated that they had heard of the concept of defensive medicine, but 69.3% stated that they did not know enough about the content of the concept. Additionally, 80.7% of the participants believe that malpractice lawsuits affect medical practice and 90.7% think that there is an increase in malpractice lawsuits. The averages of the statements regarding the positive and negative defensive medicine sub-dimensions are 3.38±0.60 and 3.19±0.99, respectively, which shows that physicians tend to have a defensive attitude.
Conclusion: It has been observed that physicians frequently resort to defensive medicine practices in order to protect themselves from malpractice lawsuits. It has been determined that these behaviors vary depending on factors such as gender, job title, unit of study, reason for choosing medicine, age, professional experience, and years of working in the institution. Physicians turning to defensive medicine practices does not benefit patients, and it is recommended that they be made aware of this issue. The workload of physicians and the number of patients per physician should be reduced.

Anahtar Kelimeler

Malpractice, Defensive Medicine, Physicians

Kaynakça

• 1. Mansur F, Ceylan Ö. Defansif Tıp ve Defansif Tıp Konusunda Yapılan Akademik Çalışmalar Üzerine Bir Derleme. AHBV Üniversitesi İİBF Dergisi. 2021;23(3):721-744. doi:10.26745/ahbvuibfd.994079
• 2. Miller RA, Sampson NR, Flynn JM. The Prevalence of Defensive Orthopaedic Imaging: A Prospective Practice Audit in Pennsylvania. JBJS. 2012;94(3):e18. doi:10.2106/JBJS.K.00646
• 3. Thompson MS, King CP. Physician Perceptions Of Medical Malpractice And Defensive Medicine. Evaluation and Program Planning. 1984;7(1):95-104. doi:10.1016/0149-7189(84)90029-6
• 4. Özer K, Aslan Ş. Defansif Tıp Uygulamalarına İlişkin Maliyetin Belirlenmesi: Retrospektif Araştırma. Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2022;7(1):194-202. doi:10.5336/healthsci.2021-81016
• 5. Özer Ö, Taştan K, Set T, Çayir Y, Şener M. Tıbbi Hatalı Uygulamalar. Dicle Tıp Dergisi. 2015;42(3):394-397. doi:10.5798/diclemedj.0921.2015.03.0597
• 6. Barlioğlu HC. Defansif Tıp Unsuru Olarak Tıbbi Malpraktis. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi; 2018. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/419532/yokAcikBilim_10202675.pdf?sequence=-1
• 7. Başer A, Başer Kolcu Mİ, Kolcu G, Gök Balcı U. Validity and Reliability of The Turkish Version of The Defensive Medicine Behaviour Scale: Preliminary Study. Tepecik Dergisi. 2014;24(2):99-102. doi:10.5222/terh.2014.29494
• 8. Aynaci Y. Hekimlerde Defansif (Çekinik) Tıp Uygulamalarını Araştırılması. Tıpta Uzmanlık Tezi. Selçuk Üniversitesi;2008.https://acikerisim.erbakan.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12452/4419/204130%20%281%29.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• 9. Aydaş S. Hekimlerde Malpraktis Kaynaklı Defansif Tıp Davranışları. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi; 2014.https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=wmjAiFX4jLBgg7ucVeSPTQ&no=NdLzuTR2PVAfWqgfWkVKyA
• 10. Yilmaz KC, Polat O, Kocamaz B. Defansif Tıp Uygulamalarının Hukuksal Açıdan İncelenmesi. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi. 2014;0(16):19-51.
• 11. Selçuk M. Çekinik (Defansif) Tıp. Yüksek Lisans Tezi. İzmir Üniversitesi; 2015. https://www.medikalakademi.com.tr/?get_group_doc=22/1458902402-cekinikdefansiftip-mehmetsulcuk.pdf
• 12. Altındiş M. Tıbbi Etik, Malpraktis ve Defansif Tıp. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi. 2014;(31):86-91.
• 13. Yeşi̇ltaş A. Şiddet ve Defansif Tıp Uygulamaları Üzerine Nitel Bir Çalışma. ASOS. 2018;74(74):486-500. doi:10.16992/ASOS.13871
• 14. Hermer LD, Brody H. Defensive Medicine, Cost Containment, and Reform. J Gen Intern Med. 2010;25(5):470-473. doi:10.1007/s11606-010-1259-3
• 15. Yeşi̇ltaş A, Erdem R. Şiddet Ve Defansif Tıp Uygulamaları Üzerine Nitel Bir Çalışma. The Journal of Academic Social Science. 2019;74(74):486-500. doi:10.16992/ASOS.13871
• 16. Özata M, Terlemez A, Özer K, Akkoca Y. Diş Hekimliğinde Defansif Tıp: Konya Örneği. Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2019;4(2):179-188. doi:10.5336/healthsci.2018-63278
• 17. Garcia-Retamero R, Galesic M. On Defensive Decision Making: How Doctors Make Decisions For Their Patients. Health Expectations. 2014;17(5):664-669. doi:10.1111/j.1369-7625.2012.00791.x
• 18. Panella M, Rinaldi C, Leigheb F, et al. Prevalence And Costs Of Defensive Medicine: A National Survey Of Italian Physicians. J Health Serv Res Policy. 2017;22(4):211-217. doi:10.1177/1355819617707224
• 19. Calikoglu EO, Aras A. Defensive Medicine Among Different Surgical Disciplines: A Descriptive Cross-Sectional Study. Journal of Forensic and Legal Medicine. 2020;73:101970. doi:10.1016/j.jflm.2020.101970
• 20. Yılmaz A, Aslanhan H, Tuncay S, Göcen Ö, Celepkolu T, Di̇ri̇can E. Assistant Physicians Knowledge and Attitudes about Defensive Medical Practices, Work-Related Stress and Burnout Levels. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2018;12(2):77-87. doi:10.21763/tjfmpc.432454
• 21. Summerton N. Positive And Negative Factors İn Defensive Medicine: A Questionnaire Study Of General Practitioners. BMJ. 1995;310(6971):27-29.
• 22. Studdert DM, Mello MM, Sage WM, et al. Defensive Medicine Among High-Risk Specialist Physicians in a Volatile Malpractice Environment. JAMA. 2005;293(21):2609-2617. doi:10.1001/jama.293.21.2609
• 23. Britos MAF, Denis A, Ayala ZM, Solalinde MDC, Gaona MF, Reissner CD. Medicina defensiva en Servicios de Urgencias del Hospital Central del Instituto de Previsión Social. Revista Virtual de la Sociedad Paraguaya de Medicina Interna. Published online March 1, 2018:25-35.