EDİRNE MERKEZ İLÇEDE GÖREV YAPAN AİLE HEKİMLERİ VE AİLE SAĞLIĞI ELEMANLARINA YÖNELİK ŞİDDETİN BOYUTU VE NEDENLERİ

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 2, 148 - 153, 28.05.2024

Mehmet Güneş Gamze Demiray Galip Ekuklu

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1397254

Öz

Giriş: Şiddet, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre günümüzün önemli halk sağlığı sorunlarından biridir. Bu çalışmanın amacı Edirne ilinde görev yapan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarına yönelik şiddetin boyutu ve nedenlerinin belirlenmesidir.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki araştırmamıza Edirne ilinde merkez ilçede aile hekimi ve aile sağlığı elemanı olarak görev yapmakta olan 90 kişi katılmıştır. Ölçüm aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen 52 soruluk anket formu kullanılmıştır. Bağımlı değişken olan şiddete uğrama durumu cinsiyet, medeni hal, meslek, eğitim durumu gibi bağımsız değişkenlerle karşılaştırılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan 90 sağlık çalışanından 57’si (%63,3) mesleklerini uygularken şiddete uğradığını belirtmiştir. Şiddetle karşılaşanların tamamı sözel şiddete, 14’ü (%24,5) fiziksel şiddete, 3’ü (%5,2) cinsel şiddete uğramıştır. Şiddete uğrayanların 44’ü (%77,2) hasta, 42’si (%73,7) hasta yakını tarafından; %45,6’sı hem kadınlar hem de erkeklerden, %43,9’u erkeklerden, %10,5’i kadınlardan şiddet gördüğünü ifade etmiştir. Şiddete uğrayan katılımcıların 47’si (%82,4) şiddetin nedeninin saldırgan kaynaklı ve 38’i (%66,6) şiddet olaylarının sağlık sistemi ile ilişkili olduğunu düşünmektedir. Katılımcıların %23’ü şiddetle karşılaştığında nereye başvuracağını bilmediğini söylerken, şiddete uğrayan katılımcıların 34’ü (%59,6) Beyaz Kodu, 22’si (%38,6) kolluk kuvvetlerini/ adli makamları başvuru yeri olarak belirtmiştir. Katılımcıların 20’si (%22,2) sağlık alanında şiddetin azalması için cezai yaptırımların artırılması gerektiğini, 86’sı (95,5) Sağlık Bakanlığı’nın, 68’i (%75,5) Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) gerekli önlemleri alması gerektiğini belirtmiştir. Şiddete maruz kalma; cinsiyet, eğitim durumu, meslek ve medeni hal ile ilişkisiz bulunmuştur. (p>0,05)
Sonuç: Katılımcıların yarıdan fazlası meslek hayatları sürecinde şiddetin herhangi bir türüne maruz kalmıştır. En sık karşılaşılan şiddet türü sözel şiddettir. Şiddeti uygulayanların çoğu hasta ve hasta yakınlarıdır ve yarıdan fazlası erkektir. Şiddete uğrayan her dört katılımcıdan biri şiddet durumunda nereye başvurması gerektiğini bilmemektedir. Katılımcıların tamamına yakını sağlık alanında şiddetin azalması konusunda Sağlık Bakanlığı'nın ve TBMM’nin gerekli önlemleri alması gerektiğini ve sağlıkta şiddeti önlemede mevzuatın yeterli olmadığını belirtmiştir.

Anahtar Kelimeler

sözel şiddet, beyaz kod, Aile Hekimi, iş yerinde şiddet

ASSESSMENT OF THE SCALE AND REASONS OF VIOLENCE TOWARDS FAMILY PHYSICIANS AND FAMILY HEALTH STAFF IN EDIRNE PROVINCE

Öz

Objective: Violence, according to the World Health Organization, is one of the significant public health issues of today. The purpose of this study is to determine the extent and reasons for violence towards family physicians and family health staff working in Edirne province.
Materials and Methods: Ninety individuals serving as family physicians and family health staff in the central district of Edirne province participated in our descriptive and cross-sectional study. A 52-item questionnaire developed by the researchers was used as the measuring tool. The dependent variable, experiencing violence, was compared with independent variables such as gender, marital status, occupation, and education level.
Results: Out of the 90 healthcare workers participating in the study, 57 (63.3%) stated that they had experienced violence while practicing their professions. All individuals who faced violence experienced verbal abuse, 14 (24.5%) endured physical violence, and 3 (5.2%) encountered sexual violence. Among those who experienced violence, 44 (77.2%) were subjected to violence by patients, and 42 (73.7%) by relatives of patients; 45.6% reported experiencing violence from both genders, 43.9% from males only, and 10.5% from females only. Forty-seven participants who experienced violence (82.4%) believed the cause of the violence was aggressor-related, and 38 (66.6%) thought the incidents of violence were associated with the healthcare system. While 23% of participants stated they did not know where to seek help when facing violence, 34 (59.6%) of those who experienced violence mentioned emergency codes, and 22 (38.6%) cited law enforcement/judicial authorities as the places to report. Twenty participants (22.2%) believed that increasing punitive measures is necessary to reduce violence in the healthcare field. Additionally, 86 (95.5%) indicated that the Ministry of Health, and 68 (75.5%) the Turkish Grand National Assembly (TBMM), should take necessary measures. Exposure to violence was found to be unrelated to gender, education, profession, and marital status (p>0.05).
Conclusion: More than half of the participants have experienced some form of violence during their professional careers. Verbal violence is the most common type encountered. The majority of those perpetrating violence are patients and their relatives, with more than half being male. One in every four participants who experienced violence does not know where to seek help in case of violence. Nearly all participants emphasized the need for the Ministry of Health and the TBMM to take necessary measures to reduce violence in the healthcare sector, indicating that legislation is insufficient in preventing violence in healthcare.

Anahtar Kelimeler

verbal violence, white code, Family Physician, workplace violences

Kaynakça

• 1. Çamcı O, & Kutlu Y. Kocaeli’nde sağlık çalışanlarına yönelik işyeri şiddetinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011;2(1), 9-16.
• 2. Wax JR, Pinette MG, & Cartin A. Workplace Violence in Health Care-It's Not "Part of the Job". Obstetrical & gynecological survey 2016;71(7),427–434. https://doi.org/10.1097/OGX.0000000000000334 3. World Health Organisation. Violence against health workers, http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/ workplace/en/ Erişim tarihi: 11 Mart, 2023
• 4. Özcan NK, Bilgin H. Türkiye’de sağlık çalışanlarına yönelik şiddet: Sistematik Derleme. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2011;31(6):1452-56
• 5. Polat Ö, Çırak M. Sağlıkta şiddetin beyaz kod verileri ile değerlendirilmesi. Medical Journal of Bakirkoy 2019;15(4),393-398.
• 6. Magnavita N, & Heponiemi T. Violence towards health care workers in a Public Health Care Facility in Italy: a repeated cross-sectional study. BMC health services research 2012; 12, 108. https://doi.org/10.1186/1472-6963-12-108
• 7. İkiışık H, Yılmaz FK, Karacanoğlu A, Kadayif A, Güven İ, Özdemir GM, & Maral I. Araştırma görevlisi hekimlerin sağlıkta şiddete maruz kalma durumları ve sağlıkta şiddet konusundaki düşüncelerinin değerlendirilmesi. Abant Tıp Dergisi 2021;10(1), 55-64. https://doi.org/10.47493/abantmedj.2021.33
• 8. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). Sağlık Çalışanlarına Yönelik Artan Şiddet Olaylarının Araştırılarak Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. 2013. Syf 159-168.
• 9. Gülalp B, Karcıoğlu O, Köseoğlu Z, Sarı A. Dangers faced by emergency staff: experience in urban centers in southern Turkey. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 2009; 15(3): 239-242.
• 10. Atan ŞÜ, Dönmez S. Hemşirelere karşı işyeri şiddeti. Adli Tıp Dergisi 2011;25(1),71-80.
• 11. Demiroğlu T, Kılınç E, & Atay E. Sağlık çalışanlarına uygulanan şiddet: Kilis ili örneği. Sağlık Bilimleri Dergisi 2015;24(1), 49-55.
• 12. Gökçe T, Dündar C. Samsun Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesinde çalışan hekim ve hemşirelerde şiddete maruziyet sıklığı ve kaygı düzeylerine etkisi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2008;15(1),25-28.
• 13. Karaca BK, Aydın B, Turla A, & Dündar C. Samsun’da hekimlerin meslekleri nedeniyle yaşadıkları şiddetin özellikleri ve şiddetin önlenmesi konusundaki düşünceleri. Adli Tıp Bülteni 2015;20(2), 76-82.
• 14. Dağdeviren HN, Erten R, Öztora S. Sağlık kuruluşlarında doktorlara yönelik şiddet maruziyetinin değerlendirilmesi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2019;23(2):52-63.
• 15. Zhang X et al. "Trends in workplace violence involving health care professionals in China from 2000 to 2020: a review." Medical Science Monitor: International Medical Journal of Experimental and Clinical Research 27 2021: e928393-1. https://doi.org/10.12659/MSM.928393
• 16. Çuvadar A. Edirne Merkez İlçede Yataklı Tedavi Kurumlarında Çalışan Hekim ve Hemşirelere Yönelik Şiddetin Boyutu Ve Nedenleri Edirne/2013 (tez). Edirne: Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü;2017. Syf:32-34.
• 17. Köroğlu, MÇ., Gülhan, YB., & Danayiyen, ÖGA. Birinci basamak sağlık çalışanlarına uygulanan şiddet: Kağıthane ilçesi aile sağlığı merkezleri örneği. Polis 2017;12(13):3.