18-49 YAŞ ARASI EVLİ KADINLARIN KONTRASEPTİF YÖNTEM TERCİHLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Yıl 2025, Cilt: 19 Sayı: 4, 318 - 322

Raziye Kutlu , Tamer Edirne , Nilüfer Emre , Aysun Özşahin

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1782018

Öz

Bu çalışma, 18–49 yaş arası evli kadınların aile planlaması yöntemi tercihlerine etki eden faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı kesitsel tipteki araştırmada, 303 evli kadına yüz yüze anket uygulanmıştır. Katılımcıların %73,2’si aile planlaması yöntemi kullanmakta olup en sık tercih edilen yöntemler kondom (%32,1), geri çekme (%28,5) ve rahim içi araçtır (%23,5). Kadınların yöntemleri en sık eczane (%34,8) ve marketten (%34,8) kendi imkânlarıyla temin ettikleri belirlenmiştir. Bilgi kaynağı olarak en sık ebe/hemşire belirtilmiştir. Yöntem kullanmama nedeni en çok mevcut gebelik, kullanım nedeni ise başka çocuk istememektir. Sonuç olarak, en sık kullanılan yöntemin kondom olduğu, tercih nedenlerinde yöntemin güvenilirliği, yan etkisinin azlığı ve eş isteğinin belirleyici olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aile planlaması yöntemleri , aile hekimliği , kontrasepsiyon

Etik Beyan

Bu çalışma için Pamukkale Üniversitesi’nin Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’nun 30.05.2023 tarih E-60116787-020-374188 sayılı kararı ile onaylanmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu araştırma herhangi bir fonlama kuruluşu/sektöründen hibe almamıştır.

FACTORS AFFECTING CONTRACEPTIVE METHOD PREFERENCES OF MARRIED WOMEN AGED 18-49 YEARS

Öz

This study was conducted to determine the factors affecting family planning method preferences among married women aged 18–49. In this descriptive cross-sectional study, a face-to-face survey was administered to 303 married women. Seventy-three point two percent of participants used a family planning method, with the most commonly used methods being condoms (32.1%), withdrawal (28.5%), and intrauterine devices (23.5%). It was determined that women most frequently obtained methods on their own from pharmacies (34.8%) and markets (34.8%). Midwives/nurses were most frequently cited as the source of information. The most common reason for not using a method was current pregnancy, while the reason for use was not wanting another child. In conclusion, it was found that the most commonly used method was condoms, and that the reasons for preference were the reliability of the method, its lack of side effects, and the partner's preference.

Anahtar Kelimeler

Family planning methods , family medicine , contraception

Etik Beyan

This study was approved by the Pamukkale University Non-Interventional Clinical Research Ethics Committee, dated May 30, 2023, with decision number E-60116787-020-374188.

Destekleyen Kurum

This research did not receive a grant from any funding agency/sector.

Kaynakça

• 1. World Health Organization (WHO). Family planning/contraception: fact sheet [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2023. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/family-planning-contraception. Access Date: 01. 11. 2025.
• 2. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2019. [Internet]. Available from: https://fs.hacettepe.edu.tr/hips/dosyalar/Ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%20-%20raporlar/2018%20TNSA/TNSA2018_ana_Rapor_compressed.pdf. Access Date: 25.11.2025.
• 3. United Nations Children’s Fund (UNICEF). Gender equality: sexual and reproductive health [Internet]. New York: UNICEF; 2023. Available from: https://data.unicef.org/topic/gender/sexual-and-reproductive-health/. Access Date: 01. 11. 2025.
• 4. World Health Organization (WHO). Operational guidance for the COVID-19 context: interim guidance [Internet]. Geneva: WHO; 2020. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-essential_health_services-2020.2. Access Date: 25.11.2025.
• 5. World Health Organization (WHO). Round two of the national pulse survey on continuity of essential health care services during the COVID-19 pandemic: January–March 2021 [Internet]. Geneva: WHO; 2021. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-EHS-continuity-survey-2021.1. Access Date: 25.11.2025.
• 6. Gavas E, İnal S. Türkiye’de kadınların aile planlaması yöntemleri kullanma durumları ve tutumları: sistematik derleme. Saglik Yasam Bil Derg. 2019;1(2):37-44.
• 7. Hazar HU, Karanisoğlu HH. Evli kadınlarda aile planlaması yöntem seçimi ve kullanımını etkileyen faktörler: Muğla ili örneği. Soc Ment Res Think J. 2022;57:623-9.
• 8. Klu D, Odame ML, Asante PY, Mensah JK, Agbadi P, Asare BYA, et al. Determinants of men’s perspectives on women’s contraceptive use in Ghana: an analysis of the 2022 Ghana Demographic and Health Survey. Contracept Reprod Med. 2024;9(35). doi:10.1186/s40834-024-00300-z
• 9. Seidu AA, Ahinkorah BO, Armah-Ansah EK, Agbaglo E, Budu E, Ameyaw EK, et al. Women’s household decision-making power and contraceptive use in Mali. Reprod Health. 2022;19:232. doi:10.1186/s12978-022-01534-3.
• 10. Fuseini K, Jarvis L, Ankomah A, Mbow FB, Hindin MJ. Did COVID-19 impact contraceptive uptake? Evidence from Senegal. Stud Fam Plann. 2022;53(2):301-14.
• 11. Alie MS, Girma D, Negesse Y, Adugna A, Abebe GF. Impact of COVID-19 on individual mental health and maternal health services in Ethiopia: systematic review and meta-analysis. Front Public Health. 2024;12:1407269. doi:10.3389/fpubh.2024.1407269.
• 12. Yılmaz V. Pandemi öncesi ve sırasında Türkiye’de cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetleri izleme raporu [Internet]. 2020. Available from: https://etkiniz.eu/wp-content/uploads/2021/11/Pandemi-O%CC%88ncesi-ve-S%C4%B1ras%C4%B1nda-Tu%CC%88rkiyede-CSU%CC%88S-Hizmetleri-I%CC%87zleme-Raporu.pdf. Access Date: 25.11.2025.