Çörekotu (Nigella sativa L.)’nda Bazı Tohum Ön Uygulamalarının Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi

Yıl 2023, , 9 - 14, 23.06.2023

Nilüfer Durmaz , Nimet Kara

https://doi.org/10.55979/tjse.1235655

Öz

Araştırma, Burdur ekolojik koşullarında çörekotu tohumlarına bazı ön uygulamaların çimlenme, verim ve verim kompenentlerine etkilerini araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Deneme, Burdur İli Merkez İlçeye bağlı Çatağıl Köyünde, Çameli (Nigella sativa L.) çörekotu çeşidi kullanılarak Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre yazlık olarak 3 tekerrürlü kurulmuştur. Deneme; ekim öncesi tohumlara çimlenmeyi teşvik etmek amacıyla skarifikasyon, GA3, 4 oC’de 15 gün bekletme, 4 oC’de 30 gün bekletme, 4 oC’de 15 gün bekletme+GA3, 4 oC’de 30 gün bekletme +GA3, ıslatma, ıslatma+GA3 ve kontrol parsellerinden oluşmuştur. Araştırma sonucuna göre; tohum ön uygulamaları arasında çörekotunun bitki boyu, yan dal sayısı, kapsül sayısı, tohum verimi, 1000 tane ağırlığı, uçucu yağ oranı ve çimlenme oranı arasındaki farklar istatistiksel olarak önemli, ana dal sayısı ve sabit yağ oranı arasındaki farklar önemli bulunmamıştır. Genel olarak incelenen özellikler bakımından GA3’ün içinde bulunduğu kombinasyonlar daha yüksek belirlenmiştir. Sonuç olarak; çörekotunda daha yüksek tohum verimi ve sabit yağ oranından dolayı tohuma ıslatma+GA3 ön uygulaması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

GA3, Nigella sativa L., stratifikasyon, tohum uygulaması

Teşekkür

Bu araştırma, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsünde sunulan Yüksek Lisans Tezinden üretilmiştir.

The Effect of Some Seed Pretreatments on Yield and Quality Traits in Black Cumin (Nigella sativa L.)

Öz

Research was conducted with aim to investigate the effects on the germination, yield and its components of some pre-treatments applied to black cumin seeds in Burdur ecological conditions. The experiment was set up as three replications according to Randomized Complete Blocks Design in the Çatağıl Village of the Central District of Burdur Province by using Çameli variety. The experiment, scarification, GA3, 15 days incubation at 4 °C, 30 days at 4 °C, 15 days at 4 °C+GA3, 30 days at 4 °C+GA3, soaking, soaking+GA3, and control plots were treatment to seeds with encourage germination before sowing. In the research were statistical significant different between plant height, number of side branches, number of capsules, seed yield, 1000 grain weight, essential oil content and germination rate, while statistical differences non-significant between number of main branches and fixed oil rate of black cumin. Generally, the combinations containing GA3 showed higher values in terms of the properties examined. As a result, it was concluded that soaking+GA3 can be recommended as priming treatment to seed due to higher seed yield and fixed oil rate in black cumin.

Anahtar Kelimeler

GA3, Nigella sativa L., stratification, priming

Kaynakça

• Abido, W. A. E., Allem, A., & Zsombic, L. (2019). Effect of gibberellic acid on germination of six wheat cultivars under salinity stress levels. Asian Journal of Biological Sciences, 12(1), 51- 60.
• Aftab, T., Khan, M. A., Idrees, M., Naeem, M., Singh. M., & Ram, M. (2010). Stimulation of crop productivity, photosynthesis and artemisinin production in Artemisia annua L. by triacontanol and gibberellic acid application. Journal of Plant Interactions, 5(4), 273-281. https://doi.org/10.1080/17429141003647137
• Al-Neqeeb, G., İsmail, M., & Al-Zubairi, A. (2009). Fatty acid profile, alphatocopherol content and total antioxidant activity of oil extracted from Nigella sativa seeds. International Journal of Pharmacology, 5(4), 244- 250.
• Altuner, F., Oral, E., Tunçtürk, R., & Baran, İ. (2019). Gibberellik asit ön uygulamasına tabi tutulmuş Triticale (x Triticosecale Wittmack)’de tuz (NaCl) stresinin çimlenme üzerine etkisi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 22(Ek Sayı 2), 235-242.
• Arteca R. N. (1996). Plant Growth Substances Principles and Applications. Chapter 3: Chemistry, Biological Effects and Mechanism of Action, New York, Chapman & Hall.
• Ashraf, M., Ali, Q., & Iqbal Z. (2006). Effect of nitrogen application rate on the content composition of oil, essential oil and minerals in black cumin (Nigella sativa L.) seeds. Journal of the Science of Food and Agriculture, 87, 871–876.
• Azizi, K., Moradii, J., Heidari, S., Khalili, A., & Feizian, M. (2012). Effect of different concentrations of gibberellic acid on seed yield and yield components of soybean genotypes in summer intercropping. International Journal of Agricultural Science, 2(4), 291-301.
• Baydar, H. (2013). Tıbbi, aromatik ve keyf bitkileri bilimi ve teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51, 157-157.
• Baydar, H., & Erdal, İ. (2004). Bitki büyüme düzenleyicilerinin İzmir kekiğinin (Origanum onites L.) yaprak kalitesine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(1) 9-13.
• Bayhan, A. (2019). Samsun Şartlarında Farklı Ekim Zamanlarının Çörekotunun (Nigella Sativa) Bazı Tarımsal ve Kalite Özelliklerine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Baytop, T. (1984). Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün). İstanbul, Sanal Matbaacılık.
• Beyzi, E. (2018). Çörekotu bitkisinin (Nigella sativa L.) Kayseri ekolojik koşullarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(14), 245-248. https://doi.org/10.31590/ejosat.460911
• Burits, M., & Bucar, F. (2000). Antioxidant activity of Nigella sativa essential oil. Karl-Franzens University of Graz Austria Phytotherapy Research, 74(8), 323-328.
• D'Antuono, L. F., Moretti, A., & Lovato, A. F. (2002). Seed yield, yield components, oil content and essential oil content and composition of Nigella sativa L. and Nigella damascena L. Industrial Crops and Products, 15(1), 59-69. https://doi.org/10.1016/S0926-6690(01)00096-6
• Dong, C. N., & Arteca, R. N. (1982). Changes in photosynthetic rates and growth following root treatments of tomato plants with phytohormones. Photosynthesis Research, 3(1), 45-52. https://doi.org/10.1007/BF00030048
• Duman, İ., & Gökçöl, A. (2018). Ekim öncesi tohum uygulamaları: “Priming”. Türktob Dergisi, 26, 4-7.
• Endes, Z. (2018). Bazı tohum ön uygulamalarının iki farklı Çörekotu türüne ait (Nigella sativa L. ve Nigella damascena L.) tohumların çimlenme ve çıkış performansı üzerine etkileri. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 32(1), 29-37.
• Erdemli, H., & Kaya, M. D. (2015). Ayçiçeği (Helianthus annuus L.)' nde giberellik asit dozlarının verim ve abiyotik stres koşullarında çimlenme üzerine etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24(1), 38-46.
• Faydacı, A. (2019). Isparta Koşullarında Çörek Otu (Nigella sativa L.) Genotiplerinin Fenolojik Agronomik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü)
• Geren, H., Bayram, E., & Ceylan, A. (1997). Çörekotu (Nigella sativa L.)'nda Farklı Ekim Zamanlarının ve Fosfor Gübresi Uygulamasının Verim ve Kaliteye Etkisi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi. 22-25 Eylül, Samsun, 376-380.
• Gharby, S., Harhar, H., Guillaume, D., Roudani, A., Boulbaroud, S., Ibrahimi, M., Ahmad, M., Sultana, S., Hadda, T. B., Moussaoui, I. C., & Charraouf, Z. (2015). Chemical investigation of Nigella sativa L. seed oil produced in Morocco. Journal of the saudi Society of Agricultural Sciences, 14(2), 172-177. https://doi.org/10.1016/j.jssas.2013.12.001
• Ghiyasi, M., Amirnia, R., Tajbakhsh, M., Danesh, Y. D., & Najafi, S. (2014). Çörekotu Tohumu Üzerine Ekimden Önce Uygulanan Hardning ve Hidroprimingin Çimlenme İndekslerine Olan Etkisi. Türkiye 5. Uluslararası Katılımlı Tohumculuk Kongresi. 19-23 Ekim, Diyarbakır, 485-489.
• Güzelsoy, P., Aydın, S., & Başaran, N. (2018). Çörekotunun (Nigella Sativa L.) aktif bileşeni timokinonun insan sağlığı üzerine olası etkileri. Literatür Eczacılık Bilimleri Dergisi, 7(2), 118-135. https://doi.org/10.5336/pharmsci.2018-59816
• Hartmann, H. T., Kester, D. E., & Davies Jr, F. T. (1990). Plant Propagation Principles and Practices. Prentice Hall, Eaglewood Cliffs.
• Kalçın, F. T. (2003). İki Çörekotu Türünde (Nigella sativa L., Nigella damascena L.) Ekim Sıklıklarının Verim ve Verim Öğelerine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Karakurt, H., Aslantaş, R., & Eşitken, A. (2010). Tohum çimlenmesi ve bitki büyümesi üzerinde etkili olan çevresel faktörler ve bazı ön uygulamalar Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(2), 115-128.
• Kılıç, C., & Arabacı, O. (2016). Çörekotu (Nigella sativa L.)' nda farklı ekim zamanı ve tohumluk miktarının verim ve kaliteye etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2), 49-56.
• Kırıcı, S. (1998). İki aspir çeşidinde gibberellik asitin agronomik özellikler ve çiçek verimi ile boyar madde oranına etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 7(1), 12-29.
• Moghanibashi, M., Karimmojeni, H., Nikneshan, P., & Behrozi, D. (2012). Effect of hydropriming on seed germination indices of sunflower (Helianthus annuus L.) under salt and drought conditions. Plant Knowledge Journal, 1(1), 10-15.
• Moretti, A., D'Antuono, L. F., & Elementi, S. (2004). Essential oils of Nigella sativa L. and Nigella damascena L. seed. Journal of Essential Oil Research, 16(3), 182-183. https://doi.org/10.1080/10412905.2004.9698690
• Muhyaddin, T., & Wiebe, H. J. (1989). Effect of seed treatments with polyethylene glycol (PEG) on emergence of vegetable crops. Seed Science Technology, 17(1), 49-56.
• Özel, A., Demirel, U., Güler, İ., & Erden, K. (2009). Farklı sıra aralığı ve tohumluk miktarlarının çörekotunda (Nigella sativa L.) verim ve bazı tarımsal karakterlere etkisi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1), 17-25.
• Pallavi, H. M., Gowda, R., Shadakshari, Y. G., & Vishwanath, K. (2010). Study on occurance and removal of dormancy in sunflower (Helianthus annuus L.). Research Journal of Agricultural Sciences, 1(4), 341-344.
• Riaz, M., Syed, M., & Chaudhary, F. M. (1996). Chemistry of the medicinal plants of the genus Nigella. Hamdard Medicus, 39, 40–50.
• Sağlam, T. (2018). Çörekotu (Nigella sativa L.) Bitkisinin Verim ve Kalitesine Azot ve Potasyum Uygulamalarının Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Sarıhan, E. (2004). Haşhaş (Papaver somniferum L.) Bitkisinin Verimi ve Bazı Özellikleri Üzerine Gibberellik Asidin (GA3) Farklı Doz ve Uygulama Zamanlarının Etkisi. (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Sarkar, P. K., Haque, S., & Karim, M. A. (2002). Effect of GA3 and IAA and their frequency of application on morphology, yield contributing characters and yield of soybean. Pakistan Journal of Agronomy, 1(4), 119-122.
• Shah, S. H. (2007). Physiological effects of pre-sowing seed treatment with gibberellic acid on Nigella sativa L, ActaBot. Croat, 66(1), 67-73.
• Taiz, L., & Zeiger, E. (1991). Plant physiology: Mineral nutrition. Redwood City, The Benjamin Cummings Publishing Co. Inc.
• Tektaş, E. (2015). Harran Ovası Koşullarında Birim Alandaki Tohum Sayısının Çörekotu (Nigella sativa L.)’nun Verim ve Bazı Bitkisel Özelliklerine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Tonçer, Ö., & Kızıl, S. (2004). Effect of seed rate on agronomic and technologic characters of Nigella sativa L.. International Journal of Agriculture and Biology, 6(3), 529-532.
• Turner, R. J. (2004). Botanica. Köneman.
• TÜİK (2022). Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
• Ulusu, F., & Şahin, A. (2020). Nigella damascena L. bitkisinde farklı gübre uygulamalarının fenolojik özellikler üzerine etkileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 18, 171-178. https://doi.org/10.31590/ejosat.677606
• Ürüşan, Z. (2016). Bazı çörek otu (Nigella sativa L., Nigella damascena) Genotiplerinde Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)