Farklı Besin ve Uçucu Yağların Bombus terrestris’in Yönelimine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 6 - 11, 25.06.2020

Yağmur Ulu Türümen İsmail Karaca

Öz

Yeryüzünde yetiştirilen bitkisel ürünlerin büyük bir bölümünün gelişmesi için tozlayıcı canlılara gereksinim duyulmaktadır. Tozlayıcılar arasında arılar en önemli grubu oluşturmaktadır. Bunlar içinde de gerek ticari olarak yetiştirilmesi gerekse doğada var olması nedeniyle bombus arıları dikkati çekmektedir. Söz konusu bombus arıları içinde Bombus terrestris günümüzde kitlesel ölçekte yıl boyu üretilmekte, ülkemiz de dahil olmak birçok ülkede ticari bir tozlaşma etmeni olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. B. terrestris başta domates olmak üzere serada yetiştirilen birçok ürünün tozlaşmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Arıların farklı besin ve kokulara değişik tepkiler verme özelliklerinden yararlanılarak onları istediğimiz yere yönlendirmek mümkün olabilir. Bu çalışmada B. terrestris’in farklı besin ve uçucu yağlara gösterdiği tepki ölçülmüştür. Bu amaçla B. terrestris’in besin olarak bal, polen, polen+bal ile uçucu yağlardan lavanta, biberiye, çam terebentin, zencefil, okaliptüs ve kekiğe yönelimi denenmiştir. Sonuç olarak, yapılan çalışmada B. terrestris’in besine yönelme yüzdeleri bal, polen, polen+bal için sırasıyla %16.20, %31.53 ve %15.34 olmuştur. Arıların %36.93 oranında en fazla kontrole yöneldiği saptanmıştır. B. terrestris’in uçucu yağlara yönelme yüzdeleri lavanta, biberiye, çam terebentin, ticari yağ, zencefil, okaliptüs ve kekik için sırasıyla %9.22, %5.27, %20.54, %11.72, %23.44, %9.75 ve %9.68 olmuştur. Kontrole yönelim ise %10.38 olarak saptanmıştır. Arıların ele alınan uçucu yağlardan en fazla zencefili tercih ettiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bombus terrestris, cezbedici, olfaktometre

Destekleyen Kurum

Süleyman Demirel Üniversitesi, Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığı

Proje Numarası

4700-YL1-16

Response to different foods and essantial oils of Bombus terrestis

Öz

To develop a large part of the plant crops grown on the earth, pollunators are needed. Among pollunators, bees are the most important group. Bombus bees attract attention because of the fact that they have to be cultivated commercially. B. terrestris, which is used as a commercial pollination agent in many countries including our country, is widely used. B. terrestris is widely used for pollinating many products grown in the greenhouses, especially tomatoes. It may be possible to divert them to whatever we want, by utilizing the properties of different responses to different foods and volatiles. The aim of this study is to measure the responses of B. terrestris to different nutrients and essential oils. For this reason, B. terrestris has been tested with honey, pollen, pollen + honey, lavender, rosemary, pine turpentine, ginger, eucalyptus and oregano. As a result, response rates to honey, pollen, pollen + honey of B. terrestris were 16.20%, 31.53% and 15.34% respectively. 36.93% of bees tended towards control. Response rates to lavender, rosemary, pine turpentine, commercial oil, ginger, eucalyptus and thyme of B. terrestris were 9.22%, 5.27%, 20.54%, 11.72%, 23.44%, 9.75 and 9.68 respectively. 10.38% of bees tended towards control. The bees mostly preferred the ginger. 

Anahtar Kelimeler

Bombus terrestris, olfactometer, attractant

Proje Numarası

4700-YL1-16

Kaynakça

• Arpaia, S., De Cristofaro, A., Guerrieri, E., Bossi, B., Cellini, F., Di Leo, G. M., Germinara, G.S., Iodice, L., Maffei, M.E., Petrozza, A., Sasso, R. ve Vitagliano, S. (2011). Foraging activity of bumblebees (Bombus terrestris L.) on Bt-expressing eggplants. Arthropod-Plant Interactions, DOI 10.1007/s11829-011-9144-5
• Aslan, İ., Özbek, H., Çalmaşur, Ö. ve Şahin, F. (2004). Toxicity of Essential Oil Vapours to Two Greenhouse Pests, Tetranychus urticae Koch and Bemisia tabaci Genn. Industrial Crops and Products, 19(2), 167-173.
• Ceuppens, B., Ameye, M., Langenhoeve, H., Roldán-Ruiz, I., Smagghe, G., 2015. Characterization of Volatiles in Strawberry Varieties ‘Elsanta’and ‘Sonata’ and Their Effect on Bumble Bee Flower Visiting. Arthropod-Plant Interactions, 9, 281–287.
• Grodnitzky, J. A. ve Coats, J. R. (2002). QSAR evaluation of monoterpenoids' insecticidal activity. J Agric Food Chem. 50(16), 4576-80.
• Gürel, F. (2011). Sera Koşullarının Bombus terrestris L. Kolonilerinin Tozlaşma Performansına Etkileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 28(1), 47-55.
• Gürel, F. ve Gösterit, A. (2007). Bombus terrestris L. (Hymenoptera: Apidae) Arısının Yıl Boyu Kitlesel Üretiminde Uygulanan Teknikler ve Karşılaşılan Sorunlar. V. Ulusal Bilim Kongresi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 5–8 Eylül Van, s: 1–10.
• Kunze, J. ve Gumbert, A. (2001). The Combined Effect of Color and Odor on Flower Choice Behavior of Bumble Bees in Flower Mimicry Systems. Behav Ecol, 12(4), 447–456.
• Mansour, F., Ravid, U. ve Putievsky, E. (1986). Studies on the Effects of Essential Oils Isolated from 14 Species of Labiatae on the Carmine Spider Mite Tetranychus cinnabarinus. Phytoparasitica, 14, 137-142.
• Mwangi, J.W., Addae-Mensah, I., Muriuki, G., Munavu, R., Lwande W. ve Hassanali, A. (1992). Essential Oils of Lippia Species in Kenya. IV: Maize Weevil (Sitophilus zeamais) Repellency and Larvicidal Acrtivity. International Pharmacognosy, 30(1), 9-16.
• Ndungu, M., Lwande, W., Hassanali, A. Moreka, L. ve Chhabra, S.C. (1995). Cleome monophylla Essential Oil and It’s Constituents as Tick (Rhipicephalus appendiculatus) and Maize Weevil (Sitophilus zeamais) Repellents. Entomology Experimentalis et Applicata, 76, 271-222.
• Rasmont, P., Regali, A., Ings, T.C., Logna, G., Baudart, E., Marlier, M., Delcarte, E., Viville, P., Marot, C., Falmagne, P., Verhaeghe, J.C. ve Chittka, L. (2005). Analysis of Pollen and Nectar of Arbutus unedo as a Food Source for Bombus terrestris (Hymenoptera: Apidae). J. Econ. Entomol. 98(3), 656-663.
• Regnault-Roger, C. (1997). The potential of botanical essential oils for insect pest control. Integrated Pest Management Reviews, 2, 25-34.
• Saxena, B.P. ve Koul, O. (1978). Utilisation of Essential Oils for Insect Control. Indian Perfumer, 22, 139-149.
• Sağlam, Ş. ve Gösterit, A. (2015). Bombus Arısında (Bombus terrestris L.) Soya Unu ve Süt Tozu İçeren Polenin Yarayışlılığının Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1), 90-96.
• Schmitt, A. (1994). Plant Extracts as Pest and Disease Control Agents. Proceedings of the International Meeting. 2-3 June, 264- 272.
• Shaaya, E., Ravid, U., Paster, Kostjukovsky, N., Menasherov, M. ve Plotkin, S. (1993). Essential Oils and Their Components as Active Fumigants Against Several Species of Stored Product Insects and Fungi. Acta Horticulturae, International Symposium on Medicinal and Aromatic Plants, 344, 131-137.
• Shaaya, E., Kostjukovski, M., Eilberg, J. ve Sukprakarn, C. (1997). Plant Oils as Fumigants and Contact Insecticides for the Control of Stored Product Insects. J. Stored. Prod. Res., 33, 7-15.
• Shukla, H.S., Upadhyay, P.D. ve Tripathi, S.C. (1989). Insect Repellent Property of Essential Oils of Foeniculum vulgare, Pimpinella anisum and Anethole. Pesticides, 23, 33-35.
• Singh, D., Siddiqui, M.S. ve Sharma, S. (1989). Reproduction Retardant and Fumigant Properties in Essential Oils Against Rice Weevil (Col.: Curculionidae) in Stored Wheat. Journal of Economic Entomology, 82, 727-733.
• Singh, G. ve Upadhyay, R.K. (1993). Essential Oils: A Potent Source of Natural Pesticides. Journal of Scientific and Industrial Research, 52, 676-683.
• Whittington, R. ve Winston, M. L. (2003). Are Bumble Bee Colonies in Tomato Greenhouses Obtaining Adequate Nutrition? Can. Entomol., 135, 883–892.
• Williams, H.W. ve Christian, D.G. (1991). Observations on Phaceliatan acetifolia Bentham (Hydrophyllaceae) as a Good Plant for Honey Bees and Bombus Bees. Journal of Api. Res. 30(1), 3-12.
• Williams, P.H. (1998). An Annotated Checklist of Bumble Bees with an Analysis of Patterns of Description (Hymenoptera: Apidae, Bombini). Bulletin of the British Museum (Natural History) Entomology, 67, 79–152.