Acıpayam Sulama Şebekesi Performansının Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 22 - 29, 27.06.2021

Ayşe Cengiz Yusuf Uçar

Öz

İzleme ve değerlendirme son yıllarda yönetim işleminin bir parçası olarak değerlendirilmektedir. Bu kapsamda; 10300 hektar net sulama alanına sahip olan Acıpayam sulama şebekesinin mevcut durumu göz önünde bulundurularak, sulama şebekesinin su dağıtım, mali ve üretim performansı gibi bazı performans göstergelerinden faydalanılarak değerlendirilmesinin yapılması amaçlanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, 2007-2018 yılları arasında sulama oranı, sulamaya açılan birim alana dağıtılan su miktarı, fiilen sulanan alana dağıtılan su miktarı, su temini oranı ve yatırımın geri dönüşüm oranı ortalama sırasıyla, %43.2, 3143 m3, 7020 m3, 0.95 ve %106 olarak elde edilmiştir. Sulama şebekesinde su ücreti toplama performansı ortalama %75 olarak belirlenmiş, çalışan personel başına düşen alan miktarı 490 ha/kişi ile 687 ha/kişi arasında bulunmuştur. Üretim performansı göstergelerinden birim sulama alanına karşılık üretim değeri, fiilen sulanan alana karşılık üretim değeri ve birim suya karşılık üretim değeri sırasıyla, 993 $/ha ile 2159 $/ha, 1886 $/ha ile 5134 $/ha ve 0.248 $/m3-1.082 $/m3 arasında değişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Acıpayam sulama şebekesi, Sulama işletmeciliği, Sulama performans, Su temini oranı

Teşekkür

Bu çalışma, Ayşe Cengiz’in “Acıpayam Sulama Birliği Sulama Performansının Değerlendirilmesi” isimli tezinde kullandığı verilerden üretilmiştir.

Evaluation of Acıpayam Irrigation Scheme Performance

Öz

Monitoring and evaluation have been considered as a part of the management process in recent years. In this context, considering the current situation of the Acıpayam irrigation scheme, which has a net irrigation area of 10300 hectares, it is aimed to evaluate the irrigation scheme by using some performance indicators such as water distribution, financial and production. According to the results, between 2007 and 2018, on average the irrigation rate, the amount of water distributed to the unit total irrigation area, the amount of water distributed to the actually irrigated area, the water supply rate, and the cost recovery ratio were determined as a 43.2%, 3143 m3, 7020 m3, 0.95 and 106%, respectively. Revenue collection performance in the irrigation network was determined to be 75% on average, while the amount of land per employed person varied between 490 ha/person 687 ha/person. Production performance indicators such as output per unit total irrigation area, output per actually irrigated area and output per unit water were ranged from 993 $/ha and 2159 $/ha, 1886 $/ha and 5134 $/ha and 0.248 $/m3-1.082 $/m3, respectively.

Anahtar Kelimeler

Acıpayam irrigation scheme, Irrigation management, Irrigation performance, Water supply rate

Kaynakça

• Anonim, (2019). Devlet Su İşleri, İşletme Bakım Mühendisleri Temel Eğitim Semineri. 08-12.04.2019, İstanbul.
• Anonim (2021a). https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetFile/425/KonuIcerik/759/1107/ DosyaGaleri/DS%C4%B0%202020-yili-faaliyet-raporu.pdf#page=51
• Anonim (2021b). https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetGaleriFile/425/DosyaGaleri/64 6/dsice_insa_edilerek_isletmeye_acilan_sulama_ve_bataklik_islahi_tesisleri_2020.pdf?layout=modal.
• Bekişoğlu, M. (1994). Irrigation Development and Operation and Maintenance Problems in Turkey. Proceedings of the Conference on Development of Soil and Water Resources. General Directorate of State Hydraulic Works, Ankara, pp. 579-586.
• Cin, S. (2017). Ankara Beypazarı Başören Sulama Kooperatifi’nde sulama performansının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 61 s.
• Cornish, G. A. (2005). Performance benchmarking in the irrigation and drainage sector. experience to date and conclusions. reports on 155, Release 1.0, Netherlands, HR Wallingford, Department for International Development, pp: 65.
• Çakmak, B. (1994). Konya-Çumra Sulamasında su dağıtım ve kullanım etkinliği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 134 s.
• Çakmak, B. (2002a). Kızılırmak havzası sulama birliklerinde sulama sistem performansının değerlendirilmesi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 5(2), 130-141.
• Çakmak, B. (2002b) Ceylanpınar İkiçırcıp Sulama Birliği’nde sulama sistem performansının değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1-2), 1-9.
• Çakmak, B., Kibaroğlu, A., Kendirli, B., & Gökalp, Z. (2010). Assessment of the irrigation performance of transferred schemes in Turkey: A case study analysis. Irrigation and Drainage, 59, 138-149. https://www.doi.org/10.1002/ird.452.
• DMİGM. (2019). Denizli Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları, Denizli.
• DSİ, (2018). Acıpayam Sulama Birliği Değerlendirme Çalışmaları. Aydın.
• DSİ, (2019). Sulama Tesislerinin Envanter Kayıtları. Aydın.
• Eliçabuk C., & Topak R. (2016). Gevrekli Sulama Birliği’nde sulama performansının değerlendirilmesi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 3(2): 191-199.
• Geçgel, G., Akkuzu, E., & Girgin, A., (1998). Sulama şebekelerinde sistem başarılarının belirlenmesine yönelik bazı değerlendirmeler. Ege Bölgesi I. Tarım Kongresi, 7-11 Eylül 1998, Aydın.
• Gençoğlu, M., & Değirmenci, H. (2019). Sulama performansının değerlendirilmesi: kırıkhan sulama birliği örneği, KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 22(2), 436-443.
• Kapan, E. (2010). Asartepe Sulama Birliğinde Sulama Performansının Karşılaştırmalı Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 74 s.
• Kıymaz, S. (2006). Gediz Havzası Örneğinde Sulama Birliklerinin Sorunları ve Çözüm Yolları. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 211 s.
• Kızıloğlu, F. M., Şahin, Ü., Diler, S., Çakmakcı, T., & Öztaşkın, S. (2018). Aşağı Pasinler Ovası sulama şebekesinin performansının (2012-2016) değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 28(4), 466-472.
• Koç, C., Yılmaz, E., & Dağdelen, N. (2009). Sulama birliklerinde optimum personel sayısının belirlenmesi üzerine bir çalışma, ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1), 21-28.
• Malano, H. & Burton, M. (2001). Guidelines for benchmarking performance in the irrigation and drainage sector. International Programme for Technology and Research in Irrigation and Drainage (Iptrıd), Fao, ISBN: 92-5-104618-2. Iptrid Secretariat Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome, 2001.
• Nalbantoğlu, G., & Çakmak B. (2007). Akıncı sulama birliğinde sulama performansının karşılaştırmalı değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi. Ziraat Fakültesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 13(3), 213-223.
• Özdoğan, K. (2010). Güldürcek sulamasında sulama performansının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 71 s.
• Parladır Karcı, A. & Uçar, Y. (2019). Use of remote sensing and geographic information systems in irrigation performance: A case study of Atabey irrigation scheme. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 6(4), 624-635, https://doi.org/10.30910/turkjans.633537.
• Quorthuizen, J. & Klozen, W.H. (1995). The other side of the coin: A case study on the impact of financial autonomy on irrigation management performance in the Philippines. Irrigation and Drainage Systems, 9, 15-37.
• Sönmezyıldız, E., & Çakmak, B. (2013). Eskişehir Beyazaltın köyü arazi toplulaştırma alanında sulama performansının değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(1), 33-40.
• Şeker, (2015). Nazilli ilçesi sulama birliklerinde sulama performansının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 107 s.
• Şener, M., & Kurç, H.C. (2012). Küçük sulama şebekelerinde performans değerlendirmesi: Trakya Bölgesi Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2), 82-91.
• Tanrıverdi, C., Değirmenci, H., & Sesveren, S. (2011). Assessment of irrigation schemes in Turkey based on management types. Journal of African Biotechnology. 10(11), 1997-2004.
• Uçar, Y. & Kara M. (2006). Arazi toplulaştırmasının su iletim ve dağıtım randımanına etkisi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(1), 117-124.
• Uçar, Y. (2001). Isparta-Atabey sulamasında su dağıtım ve kullanım etkinliğine arazi toplulaştırmasının etkisi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 127 s.
• Uçar, Y. (2011). Performance assessment irrigation schemes according to comparative indicators: A case study of Isparta, Turkey. European Journal of Scientific Research. 52(1), 82-90.
• Vermillion, D.L. (2000). Guide to monitoring and evaluation of irrigation management transfer. International Network on Participatory Irrigation Management (INPIM), New York.
• Yazgan, S. & Değirmenci, H. (2002). Sulama projelerinin başarılarının değerlendirilmesinde kullanılan etkinlik göstergeleri: Bursa yeraltı sulaması örneği. Turkish Journal of Agriculture Forestry, 26, 93-99.
• Yürekli, H., & Topak R., (2018). Ereğli ivriz sağ sahil sulama birliği’nde sulama performansının değerlendirilmesi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 32 (3), 221-230. https://doi.org/10.15316/SJAFS.2018.88