Seleksiyon Islahı ile Seçilmiş S2 Kademesindeki Fasulye Hatlarının Verim ve Verim Ögeleri Yönünden Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 29 - 34, 30.06.2022

Aykut Şener , Burak Gürcan , Muharrem Kaya

https://doi.org/10.55979/tjse.1134663

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma, S2 kademesinde 22 yerel kuru fasulye hattında verim ve bazı verim öğelerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışma; 2021 yılı vejetasyon döneminde Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme çiftliğinde yürütülmüştür. Denemede kontrol amacıyla Önceler 98 ve Göynük 98 çeşitleri kullanılmıştır. Tarla denemeleri tesadüf blokları deneme deseninde ve 3 tekrarlamalı olarak düzenlenmiştir.
Denemede incelenen tüm özelliklerde genotipler arasındaki farklılıklar önemli bulunmuştur. Elde edilen verilere göre, bitki boyu 24.51-68.60 cm, bakla sayısı 15.67-58.53 adet, bitkide tane sayısı 59.57-228.47 adet, tane verimi 276.03-862.90 kg/da, yüz tane ağırlığı 25.25-56.86 g ve protein oranı % 18.47-24.43 arasında değişim göstermiştir. Sonuç olarak, kontrol çeşitlerinden üstün bazı genotipler belirlenmiştir. Tane verimi bakımından ISP34, ISP23, BUR14, ISP72, ISP31, BUR20, KON17, KON16, KON5 ve ISP 34 hatları, Önceler-98 çeşidinden daha yüksek verim değerlerine sahip olmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Fasulye, Seleksiyon ıslahı, Verim öğeleri, Verim

Comparison of S2 Bean Lines Selected by Selection Breeding in Terms of Yield and Yield Components

Öz

This research was conducted to determine yield and some yield components of 22 local dry S2 bean lines. Study was established in the experimental farm of the Isparta University of Applied Sciences Faculty of Agriculture during the vegetation period of 2021. Önceler 98 and Göynük 98 cultivars were used as control in the experiment. Field experiment was arranged in randomized block design with 3 replications.
The significant differences between genotypes were found in all the examined features in the experiment. According to the data obtained; the plant height varied between 24.51 and 68.60 cm., number of pods varied between 15.67 and 58.53, seeds per plant varied between 59.57 and 228.47, the grain yield varied between 2760.03-8620.90 kg/ha, hundred-grain weight varied between 25.25 and 56.86 g and the protein ratio varied between 18.47-24.43%. As a result, some genotypes superior to control cultivars were determined. In terms of grain yield, ISP34, ISP23, BUR14, ISP72, ISP31, BUR20, KON17, KON16 KON5 and ISP 34 lines had higher yield values than the cultivar Önceler 98.

Anahtar Kelimeler

Bean, Selection breeding, Yield components, Yield

Kaynakça

• Adak, M.S. (2021). Yemeklik Baklagiller. Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi, Yayın No: 1652, Ders Kitabı: 603. 312 s., Ankara.
• Akbalık, İ. (2019). Diyarbakır Koşullarında Bazı Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Genotiplerinin İkinci Ürün Olarak Yetiştirilme Olanakları. (Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Akbulut, B., Karakurt, Y. & Tonguç, M. (2014). Fasulye genotiplerinin morfolojik ve fenolojik karakterizasyonu. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 30(4), 227-233.
• Baran, İ. (2018). Bazı Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Çeşitlerinin ve Ahlat Yerel Popülasyonunun Van-Gevaş Ekolojik Koşullarında, Verim ve Verim Özelliklerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Bıyıklı, B., Elkoca, E. & Aydın, M. (2021). İspir kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) popülasyonunun karakterizasyonu ve seleksiyon yoluyla ıslahı. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 36(1), 20-33.
• Bremner, J.M. (1965). Total nitrogen. Methods of soil analysis: part 2 chemical and microbiological properties, 9, 1149-1178.
• Ceyhan, E. (2007). Yemeklik Tane Baklagiller Ders Notu. https://docplayer.biz.tr/9320149-Yemeklik-tane-baklagiller-ders-notlari.html. (Son erişim 31.05.2022).
• Çiftçi, C.Y. & Şehirali, S. (1984). Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde değişik özelliklerin fenotipik ve genotipik farklılıkların saptanması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayın No: TB 4, Ankara.
• Demir, S. (2018). Hakkâri Ekolojik Koşullarında Bazı Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Özelliklerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Düzdemir, O. & Akdağ, C. (2001). Türkiye kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) gen kaynaklarının karakterizasyonu: II. Verim ve bazı diğer özellikleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(1), 101-105.
• Düzdemir, O. & Ece, A. (2009). Kuzey Geçit Bölgesinden Elde Edilen Bazı Kuru Fasulye Genotiplerinin Tanımlanması. VIII. Sebze Tarımı Sempozyumu, 24-28 Haziran-Van, 201- 206, (Poster Bildiri).
• Fırtına, D. (2006). Türkiye’de Tescil Edilmiş Bazı Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Çeşitlerinin Van-Gevaş Koşullarında Verim ve Bazı Verim Öğelerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Kacar, B. & İnal, A. (2010). Bitki Analizleri. Nobel Yayınları, 1241, 892s. Ankara.
• Karaman, R. (2019). Maş Fasulyesi (Vigna radiata Wilczek) Genotiplerinin/Yerel Popülasyonlarının Isparta Koşullarında Fenolojik, Morfolojik, Agronomik ve Bazı Teknolojik Özellikler Yönünden Karakterizasyonu. (Doktora Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü)
• Karasu, A. (2003). Isparta Koşullarında Bazı Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Hat ve Çeşitlerinin Verim ve Verim ile İlişkili Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye V. Tarla Bitkileri Kongresi, 1. Cilt, s.376-381, 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır.
• Kaya, M. (2000). Winner Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşidinde Farklı Aşılama Yöntemleri, Azotlu Gübre Dozları ile Ekim Zamanlarının Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Öcal, M. (2021). Aksaray Ekolojik Koşullarında Bazı Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Çeşit/Hatların Morfo-Agronomik Özellikleri ile Özellikler Arası İlişkilerin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Önder, M. & Şentürk, D. (1996). Ekim zamanlarının bodur kuru fasulye çeşitlerinde dane ve protein verimi ile verim unsurlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(3), 7-18.
• Önder, M. (1992). Bodur Kuru Fasülye Çeşitlerinin Tane Verimine ve Morfolojik Fenolojik Teknolojik Özelliklerine Bakteri Aşılama ve Azot Uygulamalarının Etkisi. (Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Önder, M. (1994). Bodur kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L. var. nanus DEKAP) çeşitlerinde tane verimi ve bazı verim komponentlerinin korelasyonu ve path analizi. Türkiye 1. Tarla Bitkileri Kongresi (25-29 Nisan 1994), Cilt I, Agronomi Bildirileri, 122-126, İzmir.
• Önder, M., Kahraman, A. & Ceyhan, E. (2013). Correlation and path analysis for yield and yield components in common bean genotypes (Phaseolus vulgaris L.). Ratarstvo i povrtarstvo, 50(2), 14-19.
• Özdemir, S. (2002). Yemeklik Tane Baklagiller. Hasad Yayıncılık, İstanbul, 142 s.
• Pekşen, E. & Artık, C. (2005). Antibesinsel maddeler ve yemeklik tane baklagillerin besleyici değerleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 20(2), 110-120.
• Pekşen, E. & Gülümser, A. (2005). Bazı Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Genotiplerinde Verim ve Verim Unsurları Arasındaki İlişkiler ve Path Analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(3), 82-87.
• Pekşen, E. (2005). Samsun koşullarında bazı fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin tane verimi ve verimle ilgili özellikler bakımından karşılaştırılması. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 20(3), 88-95.
• Sarıkaya, O. (2020). Orta Kızılırmak Vadisinden Toplanan Yerel Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Popülasyonları İçinden Teksel Seleksiyon Metodu ile Hat/Çeşit Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Saylam, A.Ç. (2017). Kırşehir Ekolojik Koşullarına Uygun Bazı Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Çeşit/Hatların Verim ve Verimle İlgili Özelliklerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Sirat, A. (2020). Yerel kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin tane verimi, verim unsurları ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. ADÜ Ziraat Dergisi, 17(2), 245-254.
• Soydemir, H.E. (2021). Bazı Kuru Fasulye Çeşit ve Hatlarının Farklı Lokasyonlardaki Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü)
• Sözen, Ö. (2006). Artvin İli Yerel Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Populasyonlarının Toplanması, Tanımlanması ve Morfolojik Varyabilitesinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Sözen, Ö. (2012). Kelkit Vadisi’nden Toplanan Yerel Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Popülasyonlarından Teksel Seleksiyon Metodu ile Şeker Tane Tipinde Çeşit Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma. (Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Şehirali, S. & Özgen, M. (1987). Bitkisel Gen Kaynakları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 557, Ders Kitabı: 1605, 245 s. Ankara.
• Şehirali, S. (1988). Yemeklik Dane Baklagiller. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No: 1089. s.435. Ankara.
• Şener, A. (2021). Farklı İllerden Toplanan Yerel Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Popülasyonlarının Bazı Fizyolojik, Morfolojik, Agronomik ve Teknolojik Özellikler Yönünden Karakterizasyonu. (Doktora Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü)
• Türkmen, B. (2020). İleri Düzey Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Genotiplerinin Agro-Morfolojik ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).