Nohut (cicer arietinum l.) Çıkış Gün Sayısı Üzerine Etkili Bazı Faktörler ve Bu Faktörler ile Çıkış Gün Sayısı Arasındaki İlişkiler

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 76 - 81, 28.12.2022

Çetin Sayılğan Burhan Kara Mehmet Kocatürk Mehmet Pamukcu Filiz Kara Mehmet Aydoğdu

https://doi.org/10.55979/tjse.1156554

Öz

Çıkış gün sayısı çoğunlukla yetiştiricilik uygulamaları, toprak, iklim ve bitki yapısı ile ilgili olarak farklılık göstermektedir. Bu çalışmada nohut çıkış gün sayısı üzerine etkili faktörler ve bu faktörler ile çıkış gün sayısı arasındaki ilişkileri belirlemek amaçlanmıştır. Türkiye sahil ve geçit kuşağı üretim sahasından örneklenmiş 126 nohut yerel çeşidi ve 3 kontrol çeşit materyal olarak kullanılmıştır. Korelasyon analizi sonucu çıkış gün sayısı ile toprak nem içeriği arasında olumsuz (r= -0.1876) önemli ilişki (p<0.05), çıkış gün sayısı ile toprak sıcaklığı arasında olumsuz (r= -0.4088) ve günlük toplam yağış miktarı arasında olumlu (r= 0.3961) çok önemli (p<0.01) ilişkiler belirlenmiştir. Çıkış gün sayısı ile toprak sıcaklığı (Çıkış gün sayısı (gün) = 34.381268 – 1.0377124*Toprak sıcaklığı ), toprak nem içeriği (Çıkış gün sayısı (gün) = 17.902857 – 0.7112605*Toprak nem içeriği) ve günlük toplam yağış miktarı (Çıkış gün sayısı (gün) = 15.34083 + 0.1943364*Toplam yağış) arasında ki doğrusal bağıntılar ve modelleme sonucu tahminler belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çıkış gün sayısı, Günlük toplam yağış, Toprak nem içeriği, Toprak sıcaklığı, Yerel çeşit

Destekleyen Kurum

Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünce desteklenerek Porjeden türetilmiştir.

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/B/20/A7/P3/1448

Teşekkür

Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’ne desteklerinden dolayı teşekkür ederiz

Some Factors Affecting The Number of Days to Emerge and The Relatıonshıp Between These Factors and The Number of Days to Emerge of Chickpea (Cicer arietinum L.)

Öz

The number of days to emerge mostly varies in relation to cultivation practices, soil, climate and plant structure. In this study, it was aimed to determine the factors affecting the number of days of emergence of chickpeas and the relations between these factors and the number of days to emergence. 126 local chickpea cultivars and 3 control cultivars sampled from Turkey's coastal and crossing zone production area were used as material. As a result of the correlation analysis, a negative (r= -0.1876) significant relationship was determined between the number of emergence days and the soil moisture content. While negative (r= -0.4088) and very important relationship was determined between the number of emergence days and soil temperature, positive (r= 0.3961) and very important relationships were determined between the number of emergence days and total amount of precipitation per day. Linear relations between the number of emergence days and soil temperature, soil moisture content and total daily precipitation (The number of emergence days = 34.381268 – 1.0377124*Soil temperature, The number of emergence days = 17.902857 – 0.7112605*Soil moisture content and The number of emergence days = 15.34083 + 0.1943364*Total precipitation) was determined and the expected emergence days was estimated as a result of modeling.

Anahtar Kelimeler

The number of emerge days, Total daily precipitation, Soil temperature, Soil moisture content, Landraces

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/B/20/A7/P3/1448

Kaynakça

• Ağsakallı, A., & Olgun, M. (1999). Erzurum Şartlarında Nohut Islahı İçin Seleksiyon Kriterlerinin Tespiti. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Çayır-Mer’a Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller. 15-18 Kasım, Adana, 324-329.
• Auld, D. L., Bettis, B. L., Crock, J. E., & Kephart, K. D. (1988). Planting date and temperature effects on germination, emergence, and seed yield of chickpea. Agronomy Journal, 80(6), 909-914. https://doi.org/10.2134/agronj1988.00021962008000060014x
• Biçer, B. T. (2004). Bazı nohut (Cicer arietinum L.) köy çeşitlerinde bitkisel ve tarımsa özelliklerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 10(4), 289-396.
• Craufurd, P. Q., & Wheeler, T. R. (2009). Climate change and the flowering time of annual crops. Journal of Experimental Botany, 60(9), 2529-2539. https://doi.org/ 10.1093/jxb/erp196
• Datta, A., Sindel, B. M., Kristiansen, P., Jessop, R. S., & Felton, W.L. (2008). The effect of soil pH on chickpea (Cicer arietinum) genotype sensitivity to isoxaflutole. Plant and Soil, 303(1), 49-54. https://doi.org/10.1007/s11104-007-9430-2
• Erden, Z., Erman, M., Ölmez, M., & Çöçen, E. (2021). Bazı nohut çeşitlerinin Siirt ili ekolojik koşullarındaki adaptasyonunun belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 10(1), 65-72. https://doi.org/10.29278/azd.777104
• Gülser, Ç., Ekberli, İ., & Mamedov, A. (2019). Toprak sıcaklığının yüzey ısı akışına bağlı olarak değişimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 29(1), 1-9. https://doi.org/10.29133/yyutbd.426847
• Karaköy, T., & Gülcan, H. (2008). Çukurova ve Orta Anadolu Bölgelerinden Toplanan Bazı Yerel Nohut (Cicer arietinum L.) Genotiplerinin Verim ve Verimle İlgili Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. (Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Lauter, D. J., Munns, D. N., & Clarkin, K. L. (1981). Salt response of chickpea as influenced by N supply. Agronomy Journal, 73(6), 961-966. https://doi.org/ 10.2134/agronj1981.00021962007300060013x
• Maâtallah, J., Sanjuan, J., & Lluch, C. (2002). Phenotypic characterization of rhizobia isolated from chickpea (Cicer arietinum) growing in Moroccan soils. Agronomie, 22(3), 321-329. https://doi.org/10.1051/agro:2002013
• Peñuelas, J., & Filella, I. (2001). Responses to a warming world. Science, 294(5543), 793-795. https://doi.org/ 10.1126/science.1066860
• Sayılğan, Ç. (2016). Küresel sıcaklık artışının buğdayda beklenen etkileri ve yüksek sıcaklığa toleranslılığın fizyolojik göstergeleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(3), 439-444.
• Sayılğan, Ç. (2020). The relationships between some phenological and morphological properties of chickpea (Cicer arietinum L.) and the possibilities of using these properties in selection: The western mediterranean region model. International Journal of Agriculture Environment and Food Sciences, 4(4), 458-465. https://doi.org/ 10.31015/jaefs.2020.4.9
• Sayılğan, Ç., & Kocatürk, M. (2019). Sahil ve geçit kuşağına uygun tescilli ve yerel nohut çeşitlerinin Batı Akdeniz Bölgesi’nde yazlık ekim verim performanslarının değerlendirilmesi. Derim, 36(2), 207-216. https://doi.org/:10.16882/derim.2019.583786
• Singleton, P. M., & Bohlool, B. B. (1984). Effect of salinity on nodule formation by soybean, Plant Physiology. 74, 72-76. https://doi.org/10.1104/pp.74.1.72
• Soylu, Ç. (1999). Nohut (Cicer arietinum L.)’ta Bakteri Aşılama ve Gübrelemenin Bazı Bitki Özelliklerine ve Verime Olan Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Sönmez, V., & Kumlay, A. M. (2021). Adıyaman ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 23, 656-665. https://doi.org/10.31590/ejosat.885187
• Sözen, Ö., Yağmur, M., & Aydoğan, Y. (2021). Eskişehir ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin tarımsal özellikleri yönünden değerlendirilmesi. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 11(1), 35-47.
• Summerfield, R. J., Virmani, S. M., Roberts, E. H., & Ellis, R .H. (1990). Adaptation of chickpea to agroclimatic constraints. In Chickpea in the Nineties. (pp.61-72)
• Şehirali, S. (1988). Yemeklik Dane Baklagiller. Ankara, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları
• Toker, C., & Çağırgan, M. İ. (1996). Kışlık nohut (Cicer arietinum L.) ekimi ve ıslah yaklaşımları. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(1), 123-137.
• Ulukan, H. (2021). Climate change and global warming effect (s) on wheat landraces: A general approach. In Wheat landraces. (pp.169-191) https://doi.org/10.1007/978-3-030-77388-5_9
• Van der Maessen, L. J. G. (1972). Cicer L., A Monograph of the Genus, with Special Reference to the Chickpea (Cicer arietinum L.), Its Ecology and Cultivation. (Doctoral dissertation, Wageningen University)
• Walther, G. R., Post, E., Convey, P., Menzel, A., Parmesan, C., Beebee, T. J., & Bairlein, F. (2002). Ecological responses to recent climate change. Nature, 416(6879), 389-395. https://doi.org/10.1038/416389a
• Yaşar, M. (2010). Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Hat ve Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü).