Tarım Sigortası Yaptıran ve Yaptırmayan Elma İşletmelerinin Maliyet ve Kârlılık Analizi: Denizli İli Çivril İlçesi Örneği

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 30 - 38, 15.06.2024

Ayşe Tekin Bahri Karlı

https://doi.org/10.55979/tjse.1435821

Öz

Elma, dünyada ekonomik anlamda üretimi ve ticareti yapılan en önemli meyveler arasında yer almaktadır. Türkiye elma üretiminde, dünyada elma üretimi yapan 95 ülke arasında 2022 verilerine göre Çin’in ardından 2. sırada yer almaktadır. Türkiye’de elma üretiminde Isparta, Karaman, Niğde, Antalya, Denizli, Konya, Kayseri ve Mersin illeri öne çıkmaktadır. Araştırma verileri, üreticiler ile yüz yüze görüşülerek anket yöntemi ile elde edilmiştir. Elma üretimi yapan üreticilerin işletme başına ortalama üretim masrafları 70 254.18 TL olarak hesaplanmıştır. Bunun %57.18’i değişen masraf, %42.82’sini ise sabit masraflar olduğu tespit edilmiştir. Sigorta yaptıran üreticilerin üretim masrafları 97 597.14 TL, sigorta yaptırmayan üreticilerin ise 42 911.22 TL olarak tespit edilmiştir. İşletmelerin gayri safi üretim değeri ise sigorta yaptıran üreticilerde 120 318.06 TL, sigorta yaptırmayan üreticilerde ise 51 206.25 TL olarak belirlenmiştir. Üreticilerin kârlılık göstergelerinde ise nispi kâr bakımından sigorta yaptıran işletmelerin (1.23), sigorta yaptırmayan işletmelerden (1.19) daha yüksek kâr elde ettiği ortaya konulmuştur. Elma üretiminde kilogram başına kâr marjı bakımından sigorta yaptıran işletmelerin (0.20 TL/kg), sigorta yaptırmayan işletmelere (0.15 TL/kg) göre daha avantajlı olduğu tespit edilmiştir. Tarım sigortası uygulamasının yaygınlaşması ve üreticilerin tarım sigortası yaptırma oranı arttıkça, üreticilerin; karşılaşılan doğal afet zararlarından daha az zarar görmesi ve maddi kayıplarının azalması söz konusu olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tarım sigortacılığı, Elma işletmeleri, Maliyet, Kârlılık, Çivril

Etik Beyan

Makale yazarları aralarında herhangi bir çıkar çatışması olmadığını ve etik kurallarına uyduklarını beyan ederler.

Destekleyen Kurum

Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığı

Proje Numarası

5002-YL1-17

Teşekkür

Bu çalışma, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü'nde yürütülmekte olan “Denizli İli Çivril İlçesinde Elma Üretimi Yapan Tarım İşletmelerinde Tarım Sigortası Uygulamalarının Değerlendirilmesi” başlıklı Yüksek Lisans Tezinin bir bölümünden üretilmiştir. Yüksek lisans tez çalışmasını 5002-YL1-17 numaralı proje kodu ile destekleyen Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığına teşekkür ederiz.

Cost and Profitability Analysis of Apple Enterprises with and without Agricultural Insurance: The Case of Denizli Province Çivril District

Öz

Apples are among the most important fruits produced and traded economically globally. According to 2022 data, Türkiye ranks 2nd after China in apple production among 95 apple producing countries worldwide. Isparta, Karaman, Niğde, Antalya, Denizli, Konya, Konya, Kayseri and Mersin provinces are the leading provinces in apple production in Türkiye. The research data were obtained through face-to-face interviews with the producers using questionnaire. The average production costs per enterprise of apple producers were calculated as 70 254.18 TRY. It was determined that 57.18% of this was variable costs and 42.82% was fixed costs. The production costs of the producers who had insurance were 97 597.14 TRY, and 42 911.22 TRY for the producers who did not have insurance. The gross production value of the enterprises was determined as 120 318.06 TRY for the producers with insurance and 51 206.25 TRY for the producers without insurance. In terms of profitability indicators of the producers, it was revealed that the enterprises with insurance (1.23) obtained higher profit than those without insurance (1.19) relative profit. In terms of profit margin per kilogram in apple production, it was determined that the enterprises with insurance (0.20 TRY/kg) were more advantageous than the enterprises without insurance (0.15 TRY/kg). As the agricultural insurance practice becomes widespread and the rate of agricultural insurance coverage for producers increases, producers may suffer less damage from natural disasters, and their financial losses may decrease.

Anahtar Kelimeler

Agricultural insurance, Apple enterprises, Cost, Profitability, Çivril

Proje Numarası

5002-YL1-17

Kaynakça

• Açıl, A. F., & Demirci, R. (1984). Tarım Ekonomisi Dersleri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları.
• Bayav, A. (2023). Türkiye'nin meyve dış ticaretini etkileyen faktörler: bir çekim modeli yaklaşımı. Meyve Bilimi, 10(2), 166-172. https://doi.org/10.51532/meyve.1333265.
• Bayav, A., & Karlı, B. (2020). Isparta ve Karaman illerinde elma üretim maliyetinin karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 25(2), 225-236. https://doi.org/10.37908/mkutbd.687080.
• Bayav, A., Gündüz, O., & Kadakoğlu, B. (2023b). Büyüyen Dünyada Armut: Küresel Piyasalarda Üretim ve Ticaret. International Conference on Global Practice of Multidisciplinary Scientific Studies-V. December 10-12, Bakü, Azerbaycan, 243-252.
• Bayav, A., Karlı, B., & Gündüz, O. (2023a). Dünyada ve Türkiye’de Elma Üretimi ve Dış Ticareti. International Conference on Global Practice of Multidisciplinary Scientific Studies-IV. April 28-30, Turkish Republic of Northern Cyprus, 598-611.
• FAO (2024). Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, Bitkisel ve Hayvansal Üretim İstatistikleri. https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL (Son erişim tarihi: 04 Şubat 2024)
• Gül, M., & Akpınar, M. G. (2006). Dünya ve Türkiye meyve üretimindeki gelişmelerin incelenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1), 15-27.
• Gül, M., & Erkan, O. (2005). Toros dağları geçit bölgelerinde elma üretiminin ekonomik analizi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(4), 87-96.
• Gül, M., & Poyraz, S. (2023). Investigation of the cost and profitability of apricot production in Isparta. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture & Rural Development, 23(3), 335-344.
• Gül, M., Bülbül, M., Kadakoğlu, B., & Şirikçi, B. S. (2022a). Cost and profitability of chickpea production in Usak Province, Turkey. Scientific Papers: Management, Economic Engineering in Agriculture & Rural Development, 22(1), 241-248.
• Gül, M., & Erkan, O., 2001. Dünyada ve Türkiye’de elma üretimi ve ticaretindeki gelişmeler. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(3), 1-10.
• Gül, M., Ersoy, A., Şirikçi, B. S., & Kadakoğlu, B. (2023). Economic analysis of watermelon production in manavgat county of Antalya Province. Custos e@ gronegócio on line, 19(1), 87-112.
• Gül, M., Köse, S., Şirikçi, B. S., & Kadakoğlu, B. (2022b). Economic analysis of tobacco production in Turkey: The case of Usak Province. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture & Rural Development, 22(4), 279-286.
• Kadakoğlu, B., & Karlı, B. (2022). Afyonkarahisar ilinde patates üretiminin ekonomik analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 25(3), 581-588. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.947387.
• Kadakoğlu, B., Karlı, B., Gül, M., & Özuygur, A. (2021). Economic analysis of triticale production: A case study of Corum Province, Turkey. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture & Rural Development, 21(3), 483-489.
• Karakaya, E., & Kızıloğlu, S. (2022). Elma üretiminin ekonomik analizi: TRB1 bölgesi örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 25(3), 589-597. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.880521.
• Karlı, B., Demir, Z., Gül, M., & Kadakoğlu, B. (2021). Economic analysis of thyme production: A case study of Denizli Province, Turkey. International Journal of Agriculture Forestry and Life Sciences, 5(1), 59-64.
• Şirikçi, B. S., & Gül, M. (2019). Economic structure of quince farms in Turkey. Erwerbs-Obstbau, 61(3), 237-244. https://doi.org/10.1007/s10341-019-00422-8.
• TARSİM (2017). Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) Genel Müdürlüğü faaliyet raporları. https://web.tarsim.gov.tr/havuz/ (Son erişim tarihi: 04 Şubat 2024)
• TBB (2023). Türkiye Bankalar Birliği, Tarım Sektörü Raporu. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/8960/Tarim_Sektor_Raporu_130723.pdf (Son erişim tarihi: 04 Şubat 2024)
• Tekin, A., & Karlı, B. (2021). Denizli ili Çivril ilçesinde elma üretimi yapan tarım işletmelerinde üreticilerin tarım sigortası yaptırma tercihleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(1), 8-19. https://doi.org/10.37908/mkutbd.697737.
• Tekin, A., Karlı, B., & Gül, M. (2017). Development of implementation of agricultural insurance in Turkey. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, 17(2), 355-364.
• TOB (2020). Çivril İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü Kayıtları, Denizli.
• TÜİK (2024). Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Son erişim tarihi: 04 Şubat 2024)
• Yahaya, A. M., Karlı, B., & Gül, M. (2015). Economic analysis of cocoa production in Ghana: the case of eastern region. Custos e@ gronegócio on line, 11(1), 336-352.