Isparta Ekolojik Koşullarında Farklı Hasat Zamanlarında Yer Elmasının (Helianthus tuberosus L.) Hasıl Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 138 - 142

Rabia Yilmaz , Cahit Balabanlı , Emre Bıçakçı

https://doi.org/10.55979/tjse.1575079

Öz

Bu çalışma, Isparta ekolojik koşullarında kırmızı ve beyaz renkli 2 farklı yer elması (Helianthus tuberosus L.) popülasyonunun farklı hasat zamanlarındaki (çiçeklenme başlangıcı, %50 çiçeklenme, tam çiçeklenme) yem verimi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2023 yılı vejetasyon döneminde Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Tarımsal Eğitim, Araştırma ve Uygulama Çiftliği deneme alanlarında yürütülmüştür. Deneme, tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada yer elması popülasyonlarının bitki boyu, bitki gövde çapı, bitkide yaprak sayısı, yaprak genişliği, yaprak uzunluğu, dekara yumru verimi, yeşil ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı ve ham protein verimi özellikleri incelenmiştir. Yem verimi ve kalitesi açısından yer elmasının çiçeklenme başlangıcı ve %50 çiçeklenme döneminde; yumru verimi yönünden değerlendirildiğinde ise tam çiçeklenme döneminde hasat edilmesinin uygun olacağı kanaatine varılmıştır. En yüksek yaprak genişliği (9.91 cm) ve ham protein oranı (%6.62) değerleri kırmızı yumrulu popülasyondan; en yüksek kuru ot verimi (559.63 kg/da) ise beyaz yumrulu popülasyondan elde edilmiştir. Ayrıca yem verimi yönünden beyaz yumrulu popülasyonun, yem kalitesi açısından ise kırmızı yumrulu popülasyonun daha yüksek performansa sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hasat Zamanı, Yer Elması, Yem Verimi, Yem Kalitesi

Teşekkür

Bu çalışma Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalında Rabia YILMAZ tarafından sunulan Yüksek Lisans tezinden üretilmiştir.

Determination of the Green Forage Yield and Quality Characteristics of Jerusalem Artichoke (Helianthus tuberosus L.) at Different Harvesting Times in Isparta Ecological Conditions

Öz

This study was carried out to determine the effects of different harvest times (beginning of flowering, 50% flowering, full flowering) on feed efficiency and quality characteristics in two local Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) populations (red and white tuber type) in Isparta during the 2023 growing season. The research was carried out in the trial fields of the Agricultural Education, Research, and Application Farm at the University of Sciences. The experiment was designed as a factorial trial with three replications in a randomized block design. In the research, plant height, plant stem diameter, number of leaves per plant, leaf width, leaf length, tuber yield per decare, green grass yield, hay yield, crude protein ratio and crude protein yield were examined. In terms of tuber color, the red tuber population exhibited the highest leaf width (9.91 cm) and crude protein content (6.62%), while the white tuber population produced the highest hay yield (559.63 kg/da). Consequently, it was determined that the white tuber population demonstrated superior feed efficiency, whereas the red tuber population showed higher feed quality.In terms of tuber colors, the highest leaf width (9.91 cm) and crude protein ratio (6.62%) values were in the red tuber population; The highest hay yield (559.63 kg/da) was obtained in the white tuber population. As a matter of fact, it was determined that the white tuber population had superior values in terms of feed efficiency and the red tuber population had superior values in terms of feed quality.

Anahtar Kelimeler

Harvest Time, Jerusalem Artichoke, Fodder Efficiency, Fodder Quality

Kaynakça

• Albayrak, S. (1997). Samsun Ekolojik Şartlarında Kireçlenme ve Gübre Uygulama Zamanının Doğal Meranın Ot Verimi, Ham Protein Oranı ve Verimi ile Botanik Kompozisyonuna Etkileri Üzerine Bir Araştırma, (Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Albayrak, S. (2002). Karadeniz bölgesinde fiğ yetiştiriciliği. Türk- KOOPERATİF. Etkin Dergisi, 6(21), 40-43.
• Altuntay, M., & Karadoğan, T. (2023). Farklı Doz ve Dönemlerde Cycocel (Ccc) Uygulamalarının Yer Elması (Helianthus tuberosus L.) Verimi ve Kalitesine Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü)
• Bıçakçı, E., & Açıkbaş, S. (2018). Bitlis ilindeki kaba yem üretim potansiyelinin hayvan varlığına göre yeterliliğinin belirlenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(1), 180- 185.
• Cevheri, A. C., & Avcıoğlu, R. (1998). Bornova Koşullarında 11 Farklı Yonca Çeşidinin Verim ve Diğer Bazı Verim Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. (Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü)
• Dökülgen, H., & Temel, S. (2015). Yaprağını döken karaçalı (Palirus spina-christi Mill.) türünde yaprak ve yaprak+sürgünlerinin mevsimsel besin içeriği değişimi. Iğdır University Journal of the Institute of Science and Technology, 5(3), 57-65.
• Güngör, T., Başalan, M., & Aydoğan, İ. (2008). Kırıkkale yöresinde üretilen bazı kaba yemlerde besin madde miktarları ve metabolize olabilir enerji düzeylerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 55, 111-115.
• Haddi, M. L., Filacorda, S., Meniai, K., Rollin, F., & Susmel, P. (2003). In Vitro fermentation kinetics of some halophyte shrubs sampled at three stages of maturity. Animal Feed Science and Technology, 104(1-4), 215-225.
• Kacar, B., & Inal, A. (2008). Plant analysis. Nobel Press.
• Karslı, M. A., & Bingöl, N. T. (2009). Dikim sıklığının yer elmasının (Helianthus tuberosus L.) hasıl verimi ve silaj kalitesi üzerine etkilerinin belirlenmesi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 15(4), 581-586.
• Koç, A. (2000). Turkish Rangelands and Shrub Culture. Rangelands, 22(4), 25-26.
• Korolev, D. D. (2007). Potatoes and Jerusalem artichoke-products of the future. FSNU Rosinformagroteh, Moscow, Russia, p. 292.
• Kökten, K., Kaplan, M., Hatipoğlu, R., Saruhan, V., & Çınar, S. (2012). Nutritive value of Mediterranean shrubs. The Journal of Animal & Plant Sciences, 22(1), 188-194.
• Kuşvuran, A., Nazlı, R. İ., & Tansı, V. (2011). Türkiye’de ve Batı Karadeniz Bölgesi’nde çayır-mera alanları, hayvan varlığı ve yem bitkileri tarımının bugünkü durumu. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2), 21-32.
• Liu, Z. X., Han, L. P., Yosef, S., & Xie, G. H. (2011). Genetic variation and yield performance of Jerusalem Artichoke germplasm collected in China. Agricultural Sciences in China, 10(5), 668-678.
• Liu, Z. X., Spiertz, J. H. J., Sha, J., Xue, S., & Xie, G. H. (2012). Growth and yield performance of Jerusalem artichoke clones in a semiarid region of China. Agronomy Journal, 104(6), 1538-1546.
• Matei, G., Vlăduț, V., Isticioaia, S., Pânzaru, R. L., & Popa, D. (2020). Potential of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) as a biomass crop. Scientific Papers. Series A. Agronomy, 63(1), 387-393.
• Özkan, U., & Şahin Demirbağ, N. (2016). Türkiye’de kaliteli kaba yem kaynaklarını mevcut durumu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 9(1), 23-27.
• Papachristou, T. G., Platis, P. D., & Nastis, A. S. (2005). Foraging behaviour of cattle and goats in oak forest stands of varying coppicing age in Northern Greece. Small Ruminant Research, 59(2-3), 181-189.
• Papanastasis, V. P., Yiakoulaki, M. D., Decandia, M., & Dini-Papanastasi, O. (2008). Integrating woody species into livestock feeding in the Mediterranean areas of Europe. Animal Feed Science and Technology, 140(1-2), 1-17.
• Parissi, Z. M., Papachristou, T. G. & Nastis, A. S. (2005). Effect of drying method on estimated nutritive value of browse species using an in vitro gas production technique. Animal Feed Science and Technology, 123, 119-128.
• Seiler, G. J. (1988). Nitrogen and mineral content of selected wild and cultivated genotypes of Jerusalem artichoke. Argon Journal, 80(4), 681-687. doi.org/10.2134/AGRONJ1988.00021962008000040025X
• Stanisławska-Glubiak, E., & Korzeniowska, J. (2016). Assessment of the possibility of Jerusalem artichoke cultivation for energetic purposes on the soils contaminated with heavy metals. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, 117(619), 83-94.
• Yağmur, C., & Güneş, E. (2010). Dengeli Beslenme Açısından Türkiye’de Gıda Üretimi ve Tüketiminin İrdelenmesi. Ankara (Türkiye). VII. Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, Eylül 22-24.
• Zelenkov, V. N. (1993). Jerusalem artichoke (earth apple) a promising multi-purpose crop. Novosibirsk: Aris, Korea.