Öz
Çalışma, Batı’da meydana gelen Epistemik Aydınlanma’nın kökenlerini anlamayı ve açıklamayı amaçlamaktadır. Bu amaca yönelik olarak araştırmamızda tarihsel maddeci yöntem kullanılmıştır. Tarihsel maddeci görüşe göre, toplumların sosyal gelişmesi, temel olarak üretici güçler ve üretim ilişkilerine bağlı olmaktadır. Nitekim üretici güçlerin gelişmesi ve üretim ilişkilerinin değişmesi sonucu ekonomide (altyapıda) devrimsel bir dönüşüm meydana gelmektedir. Bu durum da, süreç içerisinde üst yapı kurumlarını dönüştürmektedir. Kısaca; ekonomik gelişmelerin sosyal gelişmeleri belirlediğini, değişen sosyal ilişkilerle birlikte topluma egemen olan sosyal sınıfın da hukukî, siyâsî ve epistemik yapıyı dönüştürdüğü söylenebilir. Dolayısıyla bir üst yapı kurumu olan episteme, son tahlilde, altyapıda meydana gelen değişikliklerin bir sonucu olmaktadır. Ayrıca, bir toplumda altyapı kurulmadan üst yapı oluşturulamayacağından dolayı, üstyapı, zorunlu olarak altyapının özelliklerini de taşıyacaktır. Çalışmanın sonucunda, Batı’da meydana gelen Epistemik Aydınlanma’nın, temelinde ekonomik gelişmelerin olduğu toplumsal gelişmelere bağlı olduğu anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Epistemik Aydınlanma Modern Bilim Altyapı-Üstyapı Rasyonel-Deneysel Bilim Çağı
Kaynakça
- Acot, P. (2005). Bilim Tarihi, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, s. 40.
- Copernicus, N. (2013). Gökcisimlerinin Dönüşleri Üzerine, Çev. Saffet Babür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 8.
- Demir, R. (2018). Philosophia Ottomanica: Osmanlı Felsefesi, Ankara: Lotus Yayınevi, s. 359.
- Engels, F. (2014). Doğanın Diyalektiği, Ankara: Sol Yayınları, s. 214.
- Horkheimer M., Adorno T.W. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefi Fragmanlar, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, s. 14-15.
- Lenihan, J. (1999). Bilim İşbaşı’nda, Tübitak Popüler Bilim Kitapları, s. 124-125.
- Mokyr, J. (2010). The European Enlightenment and the Origins of Modern Economic Growth. In J. Horn, L. N. Rosenband, & M. R. Smith (Eds.), Reconceptualizing the Industrial Revolution, Cambridge: The MIT Press. s. 67.
- Rousseau, P. (1972). Keşifler ve İcatlar Tarihi, Milliyet Yayınları, s. 153.
- Tekeli İ., İlkin S. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sistemi’nin Oluşumu ve Dönüşümü, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, s. 47-51.
- Tez, Z. (1995). Doğa Karşısında Pratik ve Teknik Uğraşı, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Millî Kütüphane Basımevi, s. 141.
- Topdemir, H.G. (2014). Bilimsel Devrim Yüzyıllarında Coğrafya, Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı: 555, s. 88.
- Yıldırım, C. (2011). Bilim Tarihi, İstanbul, Remzi Kitabevi, s. 116-117.
- Zelyüt, S. (2010). Dört Adalı: Hobbes-Locke-Berkeley-Hume, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2010, s. 51.
Öz
The study aims to understand and explain the origins of the Epistemic Enlightenment in the West. Historical materialistic method was used in our research for this purpose. According to historical materialistic view, the social development of societies is mainly dependent on productive forces and production relations. Indeed, as a result of the development of the productive forces and the change of production relations, a revolutionary transformation occurs in the economy (infrastructure). This situation transforms superstructure institutions in the process. Briefly; it can be said that economic developments determine social developments and the social class that dominates society with changing social relations transforms the legal, political and epistemic structure. Therefore, episteme, which is a superstructure institution, is the result of changes in the infrastructure, in the final analysis. In addition, since a superstructure cannot be created without the establishment of infrastructure in a society, the superstructure will necessarily carry the characteristics of the infrastructure. As a result of the study, it was understood that Epistemic Enlightenment, which occurred in the West, was linked to social developments with economic developments took place on the basis.
Anahtar Kelimeler
Epistemic Enlightement Modern Science Infrastructure-Superstructure Age of Rational-Experimental Science
Kaynakça
- Acot, P. (2005). Bilim Tarihi, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, s. 40.
- Copernicus, N. (2013). Gökcisimlerinin Dönüşleri Üzerine, Çev. Saffet Babür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 8.
- Demir, R. (2018). Philosophia Ottomanica: Osmanlı Felsefesi, Ankara: Lotus Yayınevi, s. 359.
- Engels, F. (2014). Doğanın Diyalektiği, Ankara: Sol Yayınları, s. 214.
- Horkheimer M., Adorno T.W. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefi Fragmanlar, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, s. 14-15.
- Lenihan, J. (1999). Bilim İşbaşı’nda, Tübitak Popüler Bilim Kitapları, s. 124-125.
- Mokyr, J. (2010). The European Enlightenment and the Origins of Modern Economic Growth. In J. Horn, L. N. Rosenband, & M. R. Smith (Eds.), Reconceptualizing the Industrial Revolution, Cambridge: The MIT Press. s. 67.
- Rousseau, P. (1972). Keşifler ve İcatlar Tarihi, Milliyet Yayınları, s. 153.
- Tekeli İ., İlkin S. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sistemi’nin Oluşumu ve Dönüşümü, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, s. 47-51.
- Tez, Z. (1995). Doğa Karşısında Pratik ve Teknik Uğraşı, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Millî Kütüphane Basımevi, s. 141.
- Topdemir, H.G. (2014). Bilimsel Devrim Yüzyıllarında Coğrafya, Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı: 555, s. 88.
- Yıldırım, C. (2011). Bilim Tarihi, İstanbul, Remzi Kitabevi, s. 116-117.
- Zelyüt, S. (2010). Dört Adalı: Hobbes-Locke-Berkeley-Hume, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2010, s. 51.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Şubat 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |