ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN POZİTİF KARİYER PLANLAMA TUTUMLARININ İNCELENMESİ VE NORMAL GELİŞİM GÖSTEREN POPÜLASYON İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2020, , 318 - 327, 28.02.2020

Sezen Güleç , Seyit Karaburçak , Volkan Tatar Cengiz Akalan

https://doi.org/10.30520/tjsosci.684251

Cited By: 2

Öz

Alan yazına bakıldığında, özel yeteneklilerin kariyer planlamaları, yönlendirilmeleri ve bu yöndeki özellikleri ile ilgili oldukça sınırlı sayıda çalışma yapıldığı görülmektedir. Özel yeteneklilerin pozitif kariyer planlamaları konusunda çalışma yapmanın ve sonuçlarını tartışmanın, bu çocukların daha etkili kariyer danışmanlığı hizmeti almaları açısından alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu düşünce doğrultusunda yapılan çalışmada, özel yetenekli lise öğrencilerinin pozitif kariyer planlama tutumlarının incelenmesi ve bu tutumların normal popülasyonla karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini Sivas ve Kırşehir Bilim ve Sanat Merkezlerinde(BİLSEM) eğitim alan 44 özel yetenekli öğrenci ile bu illerdeki liselerde öğrenim gören 62 normal gelişim gösteren öğrenci olmak üzere, farklı kademelerden toplam 106 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu ve Kalafat (2012) tarafından Türkçeye uyarlanan Kariyer Geleceği Ölçeği (KARGEL) kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; özel yetenekli lise öğrencilerinin pozitif kariyer planlama tutumlarının alt boyutları olan kariyer uyumluluğu, kariyer iyimserliği ve bilgi boyutlarından aldıkları puanların aritmetik ortalamaları yüksek bulunmuştur. Cinsiyete göre, özel yetenekli öğrencilerin pozitif kariyer planlama tutumları anlamlı bir farklılık göstermemektedir. BİLSEM’de öğrenim görme süresi daha fazla olan özel yetenekli öğrencilerin, pozitif kariyer planlama tutumlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Belirledikleri kariyer hedeflerinde BİLSEM’de aldıkları eğitimin etkili olduğunu düşünen özel yetenekli öğrencilerin, diğerlerine göre pozitif kariyer planlama tutumları, yine daha yüksektir. Kariyer iyimserliği açısından özel yetenekli lise öğrencileri ve normal popülasyon arasında özel yetenekliler lehine anlamlı bir farklılık bulunmaktadır; ancak kariyer uyumluluğu ve bilgi açısından anlamlı bir farklılık saptanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel Yetenek, Lise Öğrencileri, Pozitif Kariyer Planlama Tutumları, BİLSEM

Kaynakça

• Akdoğan, E. M., Koçak, G., & Subaşı, M. Özel Yetenekli Çocukların Belirlenmesinde Okul Öncesi Öğretmenlerinin Görüşleri. Eğitim Ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, 8(16), 2-22.
• Davaslıgil, Ü. (2004). Üstün zekalı çocukların eğitimi. Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Day, S. X., & Rottinghaus, P. (2003). The healthy personality. In W. B. Walsh (Ed.), Counseling psychology and optimal human functioning (pp. 1-23). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Greene, M. J. (2003). Gifted adrift? Career counseling of the gifted and talented. Roeper Review, 25(2), 66-72.
• Marko, K. W., & Savickas, M. L. (1998). Effectiveness of a career time perspective intervention. Journal of Vocational Behavior, 52, 106-119.
• Marshall, B. C. (1981). Career Decision Making Patterns of Gifted and Talented Adolescents: Implications for Career Education. Journal of Career Development, 7(4), 305–310.
• Kalafat, T. (2012). Kariyer Geleceği Ölçeği (KARGEL): Türk örneklemi için psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 169-179.
• Özdaşlı, K. (2008). Bireysel Kariyer Planlamada Etkili Olan Faktörler ve Üniversitelerin Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma yöntemleri (Çev. Ed. M. Bütün ve SB Demir). Ankara: Pegem.
• Rottinghaus, P. J., Day, S. X., & Borgen, F. H. (2005). The Career Futures Inventory: A Measure of Career-Related Adaptability and Optimism. Journal of Career Assessment, 13(1), 3–24.
• Savickas, M. L. (2003). Toward a taxonomy of human strengths: Career counseling’s contribution to positive psychology. In W. B. Walsh (Ed.), Counseling psychology and optimal human functioning (pp. 229-249). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Stewart, P. M. (1999). Adrenal cortex. Current Opinion in Endocrinology, Diabetes and Obesity, 6(3), 177.
• Super, D. E. (1953). A theory of vocational development. American psychologist, 8(5), 185.
• Super, D. E. (1990). Archway of career determinants. Carerr choise and development, 2.
• Sürücü, M. Kontaş, H. & Bacanlı, F. (2015). Üstün Yetenekli İlköğretim Öğrencilerinin Kariyer Gelişimleri. Electronic Turkish Studies, 10(15).