DEVLET MEMURLUĞUNUN SOSYOLOJİSİ

Yıl 2020, , 644 - 657, 15.09.2020

Muhterem Altın

https://doi.org/10.30520/tjsosci.784384

Öz

Türkiye’de devlete ait iş ve işlemlerin büyük bir kısmı devlet memuru denilen kişiler tarafından yapılmaktadır. Bunların içinde devletin vatandaşlara vermek zorunda olduğu temel hizmetler de vardır. Bu nedenle devlet memurlarının durumu başta kendileri olmak üzere devleti ve toplumu da ilgilendirmektedir. Bu araştırmada memurlara tanınan haklar ile memurlara konulan yasaklardan hareket edilerek devlet memurluğunun mevcut durumunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Belirlenen amaca ulaşabilmek için araştırma kapsamında birincil bilgi kaynağı olarak memurlarla ilgili kanunlar incelenmiştir. İncelenen bu kanunlara göre memurların haklarının neler olduğu, bu haklardan bazılarının pratikte ne ifade ettiği ve nasıl anlaşılması gerektiği, memurlara konulan yasakların neler olduğu ve bazı yasaklardan memurların nasıl etkilendiği, hususları ele alınmıştır. Aynı zamanda devlet memurlarına tanınan bazı hakların memurluğun tercih edilmesinde ne kadar dikkate alınması gerektiği de tartışılmıştır. Yapılan araştırmada, Türkiye’de devlet memurlarına tanınan hakların çeşitli bakımlardan yeterli olmadığı, konulan yasakların memurları önemli ölçüde kısıtladığı, buna rağmen ekonomik, tarihsel ve sosyolojik bazı nedenlerle devlet memurluğunun hala tercih edildiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Devlet, devlet memurluğu, haklar, yasaklar

SOCIOLOGY OF THE CIVIL SERVICE

Öz

A large part of the business and operations of the state in Turkey is carried out by people who are called civil servants. These include basic services that the state has to provide to citizens. For this reason, the situation of civil servants concerns the state, the society and also themselves in particular. In this research, it is aimed to reveal the current status of civil servants by considering the rights granted to them and the prohibitions imposed on them. In order to achieve this aim, the laws on civil servants were examined as the primary source of information. According to these laws, what the rights of civil servants are, what some of these rights mean in practice and how they should be understood, what the prohibitions imposed on the civil servants are and how the civil servants are affected by some prohibitions are addressed. Furthermore, it was also discussed that how much certain rights granted to civil servants need to be taken into account when choosing civil service. In this study it has been concluded that the rights granted to civil servants in Turkey are not sufficient in several respects, the bans on civil servants significantly limit them, but despite this reality civil service is still preferred for economic, historical and sociological reasons.

Anahtar Kelimeler

State, civil service, rights, prohibitions

Kaynakça

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, (2019), Çalışma hayatı istatistikleri 2018, Erişim Tarihi:26.08.2020,https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/32481/calisma_hayati_2018.pdf .
• Akalın, Ş. H., Toparlı, R., Argunşah, M., Demir, N., Gözaydın, N., Özyetgin, A.M., Zülfikar, H., Tezcan Aksu, B., Durkun, A., Gültekin, B., Okkalı, B., Terzi, Â., Mete, Ş., Kaya, Ö., Tekeli, S. (2011), Türkçe sözlük, (11. baskı), Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bora, T. (1998), Millî tarih ve devlet mitosu, Birikim, (Sayı:105-106, Ocak/Şubat 1998), Erişim Tarihi:27.09.2019, https://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/2827/millî-tarih-ve-devlet mitosu#.XY3E13duLIU .
• Devlet Memurları Kanunu (1965), Erişim Tarihi: 08.08.2019, https://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.657.pdf .
• Fichter, J. H. (2016), Sosyoloji nedir, (3.baskı), (Çev. N. Çelebi), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Giddens, A. (2012), Sosyoloji, (1.baskı), (Çev. Hüseyin Özel vd.), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Haberturk, 08.07.2019, Erişim Tarihi:26.08.2019, https://www.haberturk.com/emekli-maasi-2019-temmuz-zammi-ile-memur-ve-emekli-maasi-ne-kadar-oldu-2502400-ekonomi .
• Haberturk, 06.07.2020, Erişim Tarihi:11.07.2020, https://www.haberturk.com/memur-ve-emekli-maasi-son-dakika-temmuz-ayi-memur-ve-sgk-emekli-maas-zam-orani-ne kadar-2734941-ekonomi .
• Heper, M. (2015), Türkiye’de devlet geleneği, (5.baskı), (Çev. N. Soyarık), Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu, (2001), Erişim Tarihi:04.10.2019, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4688.pdf .
• Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun, (1999), Erişim Tarihi:30.08.2019, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4483.pdf .
• ÖSYM (2019), 2019 KPSS Lisans (Genel Yetenek- Genel Kültür, Eğitim Bilimleri, Alan Bilgisi, ÖABT ve ÖABT-İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenliği) Oturumlara Göre Aday Sayıları, ErişimTarihi:21.09.2019, https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2019/KPSS/sayisalbilgiler29082019.pdf .
• Prens Sabahattin (2002), Türkiye nasıl kurtarılabilir? (1.baskı), Ankara: Liberte Yayınları.
• Sabah, 29.08.2019, ErişimTarihi:29.09.2019, https://www.sabah.com.tr/ekonomi/2019/08/29/ memura-44-zam .
• TÜİK (2019), İşgücü İstatistikleri, Mayıs 2019, Erişim Tarihi:15.08.2019. www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=30691 .
• TÜİK (2020), İşgücü İstatistikleri, Mayıs 2020, Erişim Tarihi:15.08.2020, http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=33789
• TÜRK-İŞ (2019), Erişim Tarihi:26.08.2019, http://www.turkis.org.tr/AGUSTOS-2019-ACLIK-ve-YOKSULLUK-SINIRI-d282748 .
• TÜRK-İŞ (2020), Erişim Tarihi:11.07.2020, http://www.turkis.org.tr/MAYIS-2020-ACLIK-VE-YOKSULLUK-SINIRI-d414750 .
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, (1982), ErişimTarihi:21.09.2019, https://www.mevzuat.gov.tr/Metin1.Aspx?MevzuatKod=1.5.2709&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=anayasa&Tur=1&Tertip=5&No=2709 .
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, (2020), Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Kamu Sektörü İstihdam Sayıları 2020, Erişim Tarihi:11.07.2020, http://www.sbb.gov.tr/kamu-istihdami/ .
• Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu, (1949), Erişim Tarihi:26.08.2019, www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.5434.pdf .