EĞİTİMDE GELENEKTEN FAYDALANMA: NASREDDİN HOCA ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 117 - 125, 15.06.2018

Mustafa Uluçay

https://doi.org/10.30520/tjsosci.431890

Cited By: 1

Öz

Nasreddin Hoca yalnız Anadolu insanının değil,
bütün Türk Milletlerinin, ayrıca Balkan milletlerinin de gönlünde taht kurmuş;
Azerbaycan’dan Yugoslavya’ya, Amerika’dan Japonya’ya kadar uzanan geniş bir
coğrafyada uluslararası bir şöhrete kavuşarak evrensel bir kimlik haline gelmiş
bir şahsiyettir. Kaynaklardan anladığımıza göre, Nasreddin Hoca bir medrese
hocası, yani bir “öğretmen”dir. Nasreddin Hoca’nın öğrencileri sadece medrese
talebeleri de değildir. O; çocuk, genç, ihtiyar…. toplumun bütün katmanlara hocalık
yapmış bir hakîm, bir bilge şahsiyettir. Malumdur ki, eğitim felsefesi,
eğitimin tekniğinden daha mühim bir meseledir. Bir eğitim felsefemiz yoksa
istediğimiz kadar müfredat ve teknik geliştirelim, eğitimde gaye olması gereken
‘erdemli nesiller’ yetiştirmemiz mümkün değildir. Aslında Türk Milli Eğitim
sistemimizin temel ve hayati sorunu; eğitim felsefesi sorunudur. Tebliğimizde
muteber kaynaklardan derlediğimiz bazı Nasreddin Hoca Lâtifeleri eğitim
felsefesi ve yöntemi açısından ele alınacaktır. Tebliğimizin amacı,
kültürümüzün önemli temsil ve taşıyıcılarından olan Nasreddin Hoca’nın gerçek
kimlik ve tarihi şahsiyetini tespit etmek, fıkralarını eğitim felsefesi ve
değerler eğitimi açısından yeniden yorumlamaktır. Bu amaçla, Nasreddin Hoca’dan
bahseden birincil kaynaklar incelenmiş, onun latifelerini ihtiva eden yazma ve
basma eserler tetkik edilmiştir. Latifelerin yorumunda Nasreddin Hoca
Latifelerinin şerhlerinden ve Türk-İslâm klasik eserlerinden yararlanılmıştır.
Gerçek ve gerçeğe yakın olan lâtifelerin birçoğunun mecâzî anlam içerdiği
tespit edilmiş ve bu fıkraların mecâzî anlam ve mesajları yorumlanmıştır.
Nasreddin Hoca fıkralarının, “sevgi, saygı, sorumluluk, adalet, güven, hoşgörü,
yardım severlik, çalışkanlık, kanaatkârlık, sabır” gibi bugün değerler eğitimi
kapsamında ele alınan kavramların hemen tamamına uygun somut örneklikler
içerdiği tespit ve tahlil edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Nasreddin Hoca, Eğitim Felsefesi, Değerler Eğitimi

UTILIZATION FROM TRADITION IN PEDAGOGY: NASREDDIN HODJA SAMPLE

Öz

Nasreddin
Hodja is a character who became a universal identity by having an international
fame in a wide geography reaching from Azerbaijan  to Yugoslavia, from America to Japan,  enshrined in the hearts of people not only
from Anatolia but whole Turkish nations and also Balkan.  As we have understood from sources, Nasreddin
Hodja is a madrasa hodja, meaning he is a “teacher”.  The students of Nasreddin Hodja were not only
madrasa students. He is a dominant and wise person who educated many from all
segments of society as children, young and old ones. As it is certain,
education philosophy is more important matter than education technic. If we do
not have an education philosophy, it is not possible to raise ‘virtuous
generations’ which should be the purpose of education, no matter we develop
curriculum or technic as much as we want. In fact, the main and crucial problem
of our Turkish National Education system is the problem of education
philosophy. In second section of our notification, some Nasreddin Hodja hoaxes
that we collected from reliable sources, shall be taken into consideration in
terms of education philosophy and method. The purpose of our notification is to
determine the real identity and historical character of Nasreddin Hodja who is
one of important representatives and carriers of our culture, and to interpret
again in terms of education philosophy and education of values. With this
purpose, primary sources mentioning Nasreddin Hodja have been evaluated and
printed and written work of arts consisting his hoaxes have been examined. In
interpretation of the hoaxes, paraphrase of Nasreddin Hodja Hoaxes and
classical Turkish-Islam work of arts have been utilized. Also, it has been
determined that many hoaxes which are real and close to real, consist of
figurative meaning and figurative meaning and messages of these jokes have been
interpreted. It has been determined and analyzed that Nasreddin Hodja jokes
consist of embodiments which are suitable almost all notions which are taken
into consideration in scope of today’s education of values such as “ love,
respect, responsibility, justice, trust, tolerance, humanitarianism, diligence,
austerity, patience”

Anahtar Kelimeler

Nasreddin Hodja, Education Philosophy, Education of Values

Kaynakça

• AHMET RASİM, Menâkıb-ı İslâm, İstanbul, 1325.
• ALBAYRAK, Nurettin, “Nasreddin Hoca” Diyanet İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, 2012.
• BORATAV, Pertev Naili, Nasreddin Hoca, Ankara 1996.
• BRENİFİER, Oscar - MILLON, İsabelle, Nasreddin Hoca ile Düşünmeyi Öğrenmek, İzmir, 2012.
• EBU‘L-HAYR RÛMÎ, Saltuk-nâme. Hzl.: Fâhir İz, Harvard, 1975
• GÖKALP, Ziya, Halk Hikâyeleri ve N. Hoca’nın Lâtifeleri, İstanbul, 2012.
• GÖLPINARLI, Abdülbâki, Nasreddin Hoca, İstanbul 1996.
• GÜLEÇ, İsmail, Nasreddin Hoca’nın Biri Bir Gün, İstanbul, 2012
• GÜNEY, Eflâtun Cem, Nasreddin Hoca Fıkraları, İstanbul, 1995.
• İZBUDAK, Veled Çelebi, Letâif-i Hoca Nasreddin, İstanbul, 1909.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl, Nasreddin Hoca- İzahlı Fıkralar, İstanbul, 2013.
• KOZ, M. Sabri (Hazırlayan) Letâif - N. Hoca Fıkralarının İlk Baskısı, İstanbul, 2015.
• LÂMİÎ-ZÂDE ABDULLAH ÇELEBİ, Lâtifeler (Hazırlayan: Yaşar Çalışkan) İstanbul, 1997.
• SAKAOĞLU, Saim - ALPTEKİN, Ali Berat, Nasreddin Hoca, Ankara, 2009.
• SEYYİD BURHANEDDİN ÇELEBİ, Letâf-i Nasreddin Hoca [Burhaniye Tercümesi, 1885; Hazırlayan: Fikret Türkmen], İstanbul, 2013.
• TÜRK EDEBİYATI DERGİSİ, Nasreddin Hoca Özel Sayısı, sayı:154, İstanbul, 1986.