Öz
Hezeyanlı Bozukluk, 1987 yılında
DSM-III’te yer alan ve uluslararası platformda sağlık çalışanları tarafından
tanınan psikiyatrik bir bozukluktur. ABD toplumunun genelinde hezeyanlı
bozukluğun prevelansı, %0,18’dir. Hezeyanlı bozukluğun birçok alt türü
bulunmaktadır. Bu alt türler; perseküsyon, grandiyöz, kıskançlık, somatik,
erotomanik ve karma türde sanrılardır. Bu bozukluğun tedavisinde genellikle
ilaç ile tedavi yöntemi tercih edilmektedir. Hezeyanlı bozukluğun önemine
rağmen hakkında sahip olunan bilimsel veriler sınırlıdır.Bu durumun ana sebebi,
bu bozukluğa sahip kişilerin genel işlevselliklerinde kayda değer bir düşüşün
meydana gelmemesi ve bu kişilerin tedavi arayışına girmemeleridir. Sahip olunan
bilginin sınırlı olması, insan yaşamını ciddi anlamda olumsuz etkileyebilecek
bir bozukluk olan hezeyanlı bozukluğun tanı ve tedavi sürecini sekteye
uğratabilmektedir. Hezeyanlı bozukluk hakkında mevcut bilimsel ve güvenilir
bilginin sınırlı olması, birçok bilim insanını bu bozukluğun doğasını ortaya
çıkarmaya yönelik araştırmalar yürütmeye sevk etmiştir. Bu doğrultuda yıllar
içerisinde ulusal ve uluslararası düzlemde birçok bilimsel çalışma
gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmanın amacı; yıllar içerisinde hezeyanlı
bozukluğa dair yürütülmüş ve bozukluğun daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmuş
bilimsel literatürü inceleyerek bu bozukluğa sahip hastaların tanı ve tedavi
süreçlerinin etkinliğini arttıracağı düşünülen bilimsel ve güncel bilimsel bulguların
derlenmesidir. En dikkat çekici araştırma bulguları HLA-A-03* geni ile
hezeyanlı bozukluk arasında bir ilişkinin varlığına ve HSV 2 glikoprotein gG2
ile psikotik bozukluklar arasında bir ilişki bulunduğuna işaret eden
bulgulardır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Al Banna, M.A. &Ibrahim, M.A. (1997). Socio-demographic characteristics and outcome of delusional disorder in Qatar. Qatar Medical Journal. 6(1): 34-39.Anastasi, A. (1970). Psychological Testing. New York: Libraries Australia.Bandopadhyay, S., Bera, N.K., Nayak, C.R. & Chaudhuri, T.K. (2010). Dopamine Receptor Gene D1 Reveals No Significant Association with Delusional Disorder on The Basis of SSP Analysis. International Journal of Human Genetics. 10(4): 257-261.Bentall, R.P. & Howard, R. (2001). Persecutory Delusions: A review of theoretical integration. Clinical Psychology Review. 21(8): 1143-1192.Braun, C.M.&Suffren, S. (2011). A general neuropsychological model of delusion. Journal of Cognitive Neuropsychiatry. 16(1): 1-39. Budak, S. (2000). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.Debnath, M., Das, S.K., Bera, N.K., Nayak, C.K. & Chaudhuri, T.K. (2005). A study of HLA-Linked Genes in Monosymtomatic Psychotic Disorder in an Indian Bengali Population. The Canadian Journal of Psychiatry. 50(2): 269-274.Doruk, M & Kaplan, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimine yönelik öz-yeterlilik inançlarının incelenmesi. Journal of Academic Social Science Studies. 5(7): 291-302.Easton, J.A., Shackelford, T.K. & Schipper, L.D. (2008). Delusional disorder – jealous type: how inclusive are the dsm-ıv diagnostic criteria? Journal of Clinical Psychology. 64(3): 264-275. Erben, G. (2008). Hezeyanlı bozuklukta hezeyan profili ve bağlantılı parametreler (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). İstanbul: Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi.Erben, G., Ülker, M., Sevim, M.E., İlnem, C. ve Özen, M. (2009). Son 10 yıl içerisinde hastaneye yatarak tedavi edilen hezeyanlı bozukluk tanılı olguların psikofarmakolojik profili: bir retrospektif çalışma. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 19(1): 14-18. Freeman, D. & Garety, P. (2014). Advances in Understanding and Treating Persecutory Delusions: A Review. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. 49(8): 1179-1189. Freeman, D., Dunn, G., Fowler, D., Bebbington, P., Kuipers, E., Emsley, R., Jolley, S. & Garety, P. (2013). Current paranoid thinking in patients with delusions: The presence of cognitive-affective biases. Advance Access Publication. 39(6): 1281-1287.Gonzalez-Rodriguez, A., Molina-Andreu, O., Penades, R., Bernardo, M., Garriga, M.&Catalan, R. (2015). Delusional disorder over the reproductive life span: the potential influence of menopause on the clinical course. Hindawi Publishing Corporation Schizophrenia Research and Treatment.979605.Gorman, D.G.& Cummings, J.L. (1990). Organic delusional syndrome. semin neurol.10(3):229-238.Graham, J. R. (1996). MMPI uygulama ve yorumlama rehberi. (O. Sorias, Çev.) İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.Hacıosman, P.M. (2006). Rorschach Testi Nedir, Ne Değildir. İstanbul: Organon İlaçları. Hocaoğlu, Ç. (2001). Paranoid Semptomlar ve Sendromlar. Psikiyatri Dünyası. 5: 97-104. Hsiao, M.C., Liu, C.Y., Yang, Y.Y. & Yeh, E.K. (1999). Delusional disorder: retrospective analysis of 86 chinese outpatients. Psychiatry and Clinical Neurosciences. 53: 673-676. Kendler, K.S. (1980). the nosologic validity of paranoia (simple delusional disorder): A Review. Arch Gen Psychiatry. 37: 699-706.Kepska, A., Hawro, T., Krupinska-Kun, M. & Zalewska, A. (2011). somatic-type delusional disorder: acase report and comments. Acta Dermato-Venereologica. 91(2): 193-194. Köroğlu, E. (2016). Klinik psikopatoloji. Ankara: HYB Basım YayınKöroğlu, E. (Çev.). (2014). DSM-V tanı ölçütleri başvuru kitabı. Ankara: Hekimler Yayın BirliğiLadin-Romero, R., Amann, B.L., Sarro, S., Guerrero-Pedraza, A., Vicens, V., Rodriguez-Cano, E. & Radua, J. (2016). midline brain abnormalities across psychotic and mood disorders. Schizophrenia Bulletin Advance Access. 42(1): 229-238.Leposavic, I., Leposavic, L. & Jasovic-Gasic, M. (2009). neuropsychological profile of delusional disorder. Psychitria Danubina. 21(2): 166-173. Lutfi, A.M. (2016). Ekbom Syndrome: An Evidence based review of literature. Asian Journal of Medical Sciences. 7(3): 1-8.Menon, M., Balzan, R.P., Harper, K., Kumar, D., Andersen, D., Moritz, S.&Woodward, T.S. (2017). Psychosocial Approaches in The Treatment of Psychosis: Cognitive Behaviour Therapy for Psychosis (CBTp) and Meta-Cognitive Training (MCT). Clinical Schizophrenia & Related Psychoses. 11(3): 156-163. Moise, D. & Madhusoodanan, S. (2006). psychiatric symptoms associated with brain tumors: A Clinical Enigma. CNS Spectr. 11(1): 28–31. Munro, A. (2004). Delusional disorder: paranoia and related illnesses. Cambridge: Cambridge University Press.Öksüz, Y. (2012). Duyguların açılması eğitiminin üniversite öğrencilerinin duygularını ifade edebilmeleri üzerindeki etkisi. Journal of Academic Social Science Studies. 5(2): 421-438. Perala, J., Suvisaari, J., Saarni, S.I., Kuoppasalmi, K., Isometsa, E., Pirkola, S.&Löngvist, J. (2007). Lifetime prevalence of psychotic and bipolar I disorders in a general population. Arch Gen Psychiatry. 1(64): 19-28.Rorschach, H. (1969). Psychodiagnostik: A Diagnostik Test Based on Perception. New York: Grime and Stratton. Roudsari, M.J., Chun, J. & Manschreck, T.C. (2015). Current treatments for delusional disorder. Current Treatment Options in Psychiatry. 2(2): 151-167. Savrun, M. (2008). Hezeyanlı bozukluk. İstanbul: Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyumu.Skodlar, B., Henriksen, M.G., Sass, L.A., Nelson, B. & Parnas, J. (2013). Cognitive-behavioral therapy for schizofrenia: acritical evalution of its theoretical framework from a clinical-phenomenological perspective. Journal of Psychopathology. 46(4): 249-265. Spitzer, M.& Maher, B.A. (1998). Felsefe ve psikopatoloji.İstanbul: Gendaş Yayınevi.Tamburello, A.C., Bajgier, J. & Reeves, R. (2015). The Prevalence of delusional disorder in prison. The Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law. 43: 82-86.Vulink, N.C. (2016). Delusional infestation: State of the Art. Derm Venereol. 217: 58-63.Xavier, F.A. & Antony S.D. (1998). Insight and psychosis. Oxford: Oxford University Press.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Şubat 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 3 Sayı: 5 |