OKUL YÖNETİCİLERİNE VE ÖĞRETMENLERİN ALGILARINA GÖRE ÇATIŞMA YÖNETİMİ STİLLERİ İLE ÖRGÜT KÜLTÜRÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 10, 444 - 461, 25.09.2021

Latife Kabaklı Çimen , Fatmanur Bağdatlı Sarıboğa

https://doi.org/10.30520/tjsosci.983709

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma, okul müdürleri ve öğretmenlerin algılarına göre çatışma yönetimi stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişkiyi incelenmek amacıyla yapılmış olan betimsel bir araştırmadır. Araştırmanın evreni; 2014-2015 eğitim - öğretim yılında, İstanbul ili, Avrupa Yakası, Bahçelievler ilçesindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde çalışan öğretmen ve yöneticilerden oluşmaktadır. Örneklemi ise bu genel evren içinden basit tesadüfi küme örneklem yolu ile belirlenen 41 okulda görev yapan, 103 yönetici ve 300 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada Kişisel Bilgiler Formu ve yöneticilerin çatışma yönetimi stillerini belirlemek amacıyla "Rahim Örgütsel Çatışma Ölçeği II” kullanılmıştır. Toplanan veriler SPSS paket programında analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda: okul yöneticilerinin çatışmaları yönetmede "tümleştirme" tutumlarının çok yüksek, "ödün verme" ve "uzlaşma" tutumlarının yüksek, "hükmetme" ve "kaçınma" tutumlarının orta seviyede olduğu belirlenmiştir. Öğretmen görüşlerine göre ise; okul yöneticilerinin, "tümleştirme" tutumlarının yüksek, "hükmetme", "kaçınma", "ödün verme" ve "uzlaşma" tutumlarının ise orta seviyede olduğu belirlenmiştir. Hem okul yöneticilerinin algıların hem de öğretmenlerin algılarına göre çatışma yönetim stilleri ile örgüt kültürü arasında farklı boyutlarda anlamlı ilişki bulunmaktadır. Ancak okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin örgüt kültürü algıları ile örgütsel çatışma algıları karşılaştırıldığında, iki gurubun algıları arasında istatistiksel bakımdan anlamlı bir ilişki bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

okul yöneticisi, öğretmen, çatışma, çatışma yönetim stilleri

Kaynakça

• Abacıoğlu, M. (2005). Okul Müdürlerinin Çatışma Yönetimi Stilleri ile Okul Kültürü Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Açıkgöz, A. (2009). Okul Yöneticilerinin Çatışma Yönetim Stilleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algısı Arasındaki İlişki. Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akıncı, B.Z. (1998). Kurum Kültürü ve Örgütsel İletişim. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arpaguş, A. U. (2011). Okul Kültürünün Öğretmen Davranışlarına Etkisi. Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Arslan, H., Kuru, M. & Satıcı, A. (2005). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında okul kültürünün karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 44, 449-472.
• Arslan, M., Özer, N. & Bakır, Ağıroğlu A. (2009). Okul kültürüne ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri: nitel bir araştırma. İlköğretim Online, 8(1), 268-281.
• Arslantaş, H.İ. ve Özkan, M. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin çatışma yönetimi yaklaşımlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (2), 555-570.
• Ayık, A. (2007). İlköğretim Okullarında Oluşturulan Okul Kültürü İle Okulların Etkililiği Arasındaki İlişki (Erzurum İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Değirmenci, H. A. (2008). Örgüt Kültürü Ve Çatışma Yönetimi Arasındaki İlişkiler Ve Bir Uygulama. Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Ankara.
• Dinçer, Ö. (2014). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, 9. Bsk İstanbul: Alfa Yayınları.
• Eren, E. (2012). Yönetim ve Organizasyon, İstanbul: Beta Yayınları.
• Esinbay, E. (2008). İlköğretim Okullarında Örgüt Kültürü (Balıkesir İli Örneği). Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Fırat, N. (2007). Okul Kültürü ve Öğretmenlerin Değer Sistemleri. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Fırat, S. (2010). Öğretmen Algılarına Göre Ortaöğretim Okul Müdürlerinin Kullandıkları Çatışma Yönetimi Stratejilerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Gümüşeli, A. İ. (1994). İzmir Ortaöğretim Okulları Yöneticilerinin Öğretmenler İle Aralarındaki Çatışmaları Yönetme Biçimleri. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Himmetoğlu, B. ve Bayrak, C. (2017). İlkokullardaki öğretmen görüşlerine göre okul kültürü ile yöneticilerin çatışma yönetimi stilleri arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, AUJEF, 1(1), 1-17.
• Hofstede, G. (1980). Culture consequences: International differences in work related values. London: Sage.
• Işık, A. N & Gürsel, M. (2009), Örgüt kültürünün bazı değişkenlere göre analizi (Eğitim fakültesi örneği). Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 187 - 205.
• İnandı, Y., Tunç, B. ve Gündüz, B. (2013). Okul yöneticilerinin özyeterlik algıları ile çatışmayı çözme stratejileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(2), 275-294.
• İpek, C. (1999). Resmi liseler ile özel liselerde örgütsel kültür ve öğretmen öğrenci ilişkisi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karcıoğlu, Fatih; Kâhya, Cem ve Buzkan, Kemal (2012). Çatışma Yönetim Stratejisinin Tahmin Edicileri Olarak Örgütsel Kültür Tipleri, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 77-90.
• Keskin, H., Günsel, A. ve Eren, S. (2004). Adokrasi, klan, pazar ve hiyerarşi kültürleri ile firma performansı arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1-2(18), 309.
• Kılıç, S. (2006). Özel Okul Öğretmenlerin Çatışma Yaklaşımları ile Çatışmayı Yönetme Stilleri. Yüksek Lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kırçan, E. (2009). İlköğretim Okulları Yöneticilerinin Çatışmayı Yönetmede Kullandıkları Çatışma Yönetimi Stratejileri. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Konak, M ve Erdem, M. (2015). Öğretmenlerin görüşlerine göre ilkokul yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile çatışma yönetme stratejileri arasındaki ilişki, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, (21), 1, 69-91.
• Koşar, S. & Çalık, T. (2011). Okul yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 581-603.
• Küçüksüleymanoğlu, R. ve Bingöl, M.A. (2014). An investigation of conflict management styles of the high school administrator perceived by the teachers. Route Educational and Social Science Journal, 1(2), 39- 53.http://dx.doi.org/10.17121/ressjournal.46
• Odabaşoğlu, F. ( 2013). İlkokul ve Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları ve Çatışma Yönetimi Stillerine İlişkin Öğretmen Algıları. Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Özalp, E. ve Kırel. Ç. (2000). Örgütsel davranış (Beşinci baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi Ders Kitapları Yayın No:11.
• Özgan, H. (2006). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Çatışma Yönetimi Stratejilerinin İncelenmesi (Gaziantep Örneği). Doktora Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Özkara, E., ve Tunç, B. (2020). Okul yöneticilerinin çatışma yönetim stratejileri ile okul kültürü arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 53(3), 1023-1050.
• Özmen ve Aküzüm, (2010). Okulların kültürel yapısı içinde çatışmalara bakış açısı ve çatışma çözümünde okul yöneticilerinin liderlik davranışları, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2 (2),78-83.
• Özmen, F. Aküzüm, C ve Aküzüm, L. (2011). Yönetici görüşlerine göre, okul mensuplarının okullardaki çatışma sonuçlarına yönelik tavır alışları, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 86-100.
• Öztaş, U. ve Akın, O. (2009). Örgütsel Çatışma Yönetiminde Cinsiyet Farklılıkları: Antalya Serbest Bölgesinde Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 9-24.
• Öztay, S. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin çatışma yönetimi stilleri. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pheysey, D. C. (1993). Organizational cultures: Types and transformations. London: Routledge.
• Robbıns, (1994). Örgütsel Davranışın Temelleri. (Çev: Sevgi A. Öztürk). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi ETAM Vakfı Yayınları.
• Süküt, S. (2008). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin çatışma çözme stratejilerinin karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahin, S. (2003). Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Okul Kültürü Arasındaki İlişkiler. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Şahin, S. ve Yüksel –Şahin, F. (2017). Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin Çatışma Yönetimi Stillerinin Sosyal Zekâ ve Bazı Kişisel Değişkenlere Göre İncelenmesi, Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2),391-418. doi: 10.23863/kalem.2018.92
• Şimşek, Y. (2003). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile okul kültürü arasındaki ilişki. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Şişman, M. (1994). Örgüt kültürü (Eskişehir il merkezindeki ilkokullarda bir araştırma). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Tanrıverdi, M. (2008). Ortaöğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan çatışma yönetimi stilleri ile öğretmenlerin okul iklimi algıları arasındaki ilişki (Bursa ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Titrek, O., Maral, M. ve Barut-Kızılkaya, D. (2015). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim okul yöneticilerinin kullandıkları çatışma yönetimi stratejileri. International Journal of Human Sciences, 12(2), 1734-1755.
• Toytok, E. H. ve Açıkgöz, A. (2013). Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin çatışma yönetim stilleri ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 1(2), 24-36.
• Uras-Başer, M. ve Kaya, T. (2010). Okul müdürlerinin çatışma yönetim yöntemlerini kullanma sıklıkları ve bu yöntemlerin etkililiğine ilişkin öğretmen algıları, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 83-91.
• Uysal, T. C. (2012). Resmi ve Özel İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Çatışma Yönetimi Stratejilerinin İncelenmesi “İstanbul ili Anadolu yakası örneği”. Yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldızoğlu, H. ve Burgaz, B. (2014). Okul yöneticilerinin beş faktör kişilik özellikleriyle çatışma yönetimi stili tercihleri arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 29(2), 295-310.