Yaşamın ve Ölümün İç İçe Geçen Hikâyesi: Yûsuf es-Sibâî’nin es-Sakkâ Mate (Sâki Öldü) Adlı Romanının Analizi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 15, 68 - 77, 29.02.2024

Asiye Çelenlioğlu

https://doi.org/10.30520/tjsosci.1411426

Öz

Modern Mısır romanı 20. yüzyılın başlarından itibaren yerel renklerine bürünmeye başlamış toplumsal yaşamı sorunsallaştırarak Mısır’ın bağımsızlığı ve modernitenin kurumsallaşmasında önemli bir misyon yüklenmiştir. Batıyla irtibatın artarak psikoloji ve sosyoloji gibi modern ilimlerin yaygınlaşmasıyla toplumdan bireye doğru bir geçiş gözlenmiş, soyut kavramların analizi edebiyatta kendine yer bulmaya başlamıştır. Yazarın kişisel tercih ve deneyimleriyle şekillendiği bu romanlarda, toplumdan ziyade bireyin inşası hedeflenmiş, varoluşçu felsefenin savunduğu irade ön plana çıkmıştır. İkinci dönem roman yazarları arasında toplumsal ve bireysel konuları fantastik ve mizah içeren üslupla sorunsallaştırması yanında gerçekçi formlarla da ele alan Yûsuf es-Sibâî’nin çağdaşları arasında Necîp Mahfûz’dan sonra özel bir yere sahip olduğu söylenmelidir. Konuyu sağlam dokuması, somut ve soyut kavramları bir araya getirmedeki ustalığı ve toplumu inşa etmede takındığı sorumlulukla karakterize edilebilecek olan es-Sakkâ Mate (Sâki Öldü, 1952) adlı eseri muhtemelen yerel dili ağırlıkla kullanması nedeniyle dikkatlerden kaçmıştır. Bu çalışmada roman, içeriğinde yer alan yaşam, ölüm, aile, eğitim, dostluk gibi kavramlar etrafında değerlendirilecek bireyin inşası için hedeflediği dizin analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Mısır, Yûsuf es-Sibâî, Roman, Ölüm, Yaşam

The Intertwined Story of Life and Death: Content Analysis of Yūsuf al-Sibāʾī’s Novel al-Saqqā Mate (The Saqi is Dead)

Öz

Since the beginning of the 20th century, the modern Egyptian novel has begun to take on local colors, problematizing social life and assuming an important role in Egypt's independence and the institutionalization of modernity. With increasing contact with the West and the spread of modern sciences such as psychology and sociology, a shift from society to the individual was observed, and the analysis of abstract concepts began to find its place in literature. In these novels, which were shaped by the author's personal preferences and experiences, the construction of the individual rather than society was aimed at, and the will defended by existentialist philosophy came to the fore. Among the novelists of the second period, Yusuf al-Sibai, who problematized social and individual issues with a fantastic and humorous style as well as realistic forms, has a special place among his contemporaries after Najib Mahfouz. His work al-Saqqā Mate (The Saqqi Died, 1952), which can be characterized by its strong weaving of the subject, its mastery in combining concrete and abstract concepts, and its responsibility in building society, has probably escaped attention due to its predominant use of the vernacular. In this study, the novel will be analyzed in terms of concepts such as life, death, family, education, friendship, and the index it aims to construct for the individual.

Anahtar Kelimeler

Egypt, Yusuf al-Sibai, Novel, Death, Life

Kaynakça

• Çağlayan, H. (2020). Ruh inancı üzerine teolojik bir değerlendirme. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 20, 369-388.
• Çelenlioğlu, A. (2020). Necîp Mahfûz’un ayaktakımı romanında varoluşçuluk perspektifinden iktidar olgusu. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 12, 1228-1239.
• Huseyn, T. (1987). el-Fikru ve’l-fennu fî edebî Yûsuf es-Sibâî min hayâtî. Kahire: Mektebetu Mısr.
• Osmân, E. (2018). Mevsûâtu turâsun mısrıyyun, cilt II. Kahire: Dâru Devvin.
• Sibâî, Y. (2006). Ardu’n-nifâk. Kahire: Mektebetu Mısr.
• Sibâî, Y. (2007). es-Sâkke mate. Kahire: Mektebetu Mısr.
• Sibâî, Y. (1970). İbtisâme ‘alâ şefeteyh. Kahire: Mektebetu Mısr.
• Sibâî, Y. (2008). Rudde kalbî. Kahire: Mektebetu Mısr.