Akademisyenlerin Cam Tavan Algılarının Örgütsel Bağlılık ve Psikolojik Dayanıklılıklarıyla İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 17, 33 - 41, 28.02.2025

Gül Deniz Derin , Yeliz Kındap Tepe

https://doi.org/10.30520/tjsosci.1626427

Öz

Bu çalışma, akademisyenlerin cam tavan algılarına yönelik tutumları, örgütsel bağlılıkları ve psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişkileri incelemektedir. Çalışmaya Türkiye’deki bir üniversite görevine devam etmekte olan 127 kadın, 133 erkek (Ort.yaş = 39.30, SS = 9.42) toplam 260 akademisyen katılmıştır. Araştırmada Cam Tavan Algısı Ölçeği, Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği, Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmada bireylerin örgütsel bağlılıklarının güçlenmesi ve cam tavan algılarının azalması durumunda psikolojik dayanıklılıklarının da artacağı öngörülmüştür. Betimsel analizler sonucunda, kadın akademisyenlerin erkeklere kıyasla daha yüksek psikolojik dayanıklılığa sahip oldukları ve cam tavana yönelik daha olumsuz algılar sergiledikleri belirlenmiştir. Araştırma, psikolojik dayanıklılığın hem cam tavan algıları hem de örgütsel bağlılık ile pozitif ve anlamlı bir ilişki içerisinde olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca cam tavan algılarına yönelik olumsuz tutumlar ile örgütsel bağlılık arasında da pozitif yönde bir ilişki tespit edilmiştir. Regresyon analizi sonuçları, cam tavan algılarına yönelik olumsuz tutumlar ve güçlü örgütsel bağlılığın psikolojik dayanıklılığı anlamlı bir şekilde yordadığını göstermiştir. Bu bulgu, akademisyenler arasında cam tavan sendromunu azaltma ve örgütsel bağlılığı artırma yönünde atılacak adımların, bireylerin psikolojik dayanıklılıklarını artırmada kritik bir rol oynayabileceğini vurgulamaktadır. Aynı zamanda, bireylerin psikolojik dayanıklılıklarını güçlendirmek için pozitif örgütsel iklim yaratılmasının önemi de dikkat çekmektedir. Sonuç olarak, bu çalışma, bireylerin psikolojik dayanıklılıklarını artırmak için cam tavan algılarını azaltan ve örgütsel bağlılığı güçlendiren stratejilerin önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik dayanıklılık, örgütsel bağlılık, cam tavan algısı.

An Examination of Academics' Perceptions of the Glass Ceiling in Relation to Their Organizational Commitment and Psychological Resilience

Öz

This study examines the relationships between academics’ attitudes toward glass ceiling perceptions, organizational commitment, and psychological resilience. The study included 260 academics (127 women and 133 men; Mage = 39.30, SD = 9.42) working at a university in Turkey. The research employed the Glass Ceiling Perception Scale, the Psychological Resilience Scale, the Organizational Commitment Scale, and a Demographic Information Form. It was hypothesized that individuals’ psychological resilience would increase as their organizational commitment strengthened and their glass ceiling perceptions decreased. Descriptive analyses revealed that female academics exhibited higher psychological resilience and more negative perceptions of the glass ceiling compared to their male counterparts. The study found that psychological resilience was positively and significantly associated with both glass ceiling perceptions and organizational commitment. Additionally, a positive relationship was identified between negative attitudes toward glass ceiling perceptions and organizational commitment. Regression analysis results showed that negative attitudes toward glass ceiling perceptions and strong organizational commitment significantly predicted psychological resilience. This finding emphasizes the critical role of reducing glass ceiling syndrome and enhancing organizational commitment in boosting psychological resilience among academics. Furthermore, the study highlights the importance of fostering a positive organizational climate to strengthen individuals’ psychological resilience. In conclusion, the study underscores the importance of strategies that reduce glass ceiling perceptions and enhance organizational commitment in improving individuals’ psychological resilience.

Anahtar Kelimeler

Psychological resilience, organizational commitment, glass ceiling perception.

Kaynakça

• Aksoy, C., Şengün, H. İ. ve Yılmaz, Y. (2018). Examination of the relationship between job satisfaction levels and organizational commitments of tourism sector employees: A research in the Southeastern Anatolia region of Turkey. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 356-365.
• Babic, A. ve Hansez, I. (2021). The glass ceiling for women managers: Antecedents and consequences for work-family interface and well-being at work. Frontiers in Psychology, 12, 618250.
• Banu, S. (2022). The first and second glass ceiling: It’s time for a reality check. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Saira-Banu-2/publication/359341154_The_First_and_Second_Glass_Ceiling_It's_Time_for_a_Reality_Check/links/6235e730d545b772940424f0/The-First-and-Second-Glass-Ceiling-Its-Time-for-a-Reality-Check.pdf
• Bertrand, M. (2018). Coase lecture–the glass ceiling. Economica, 85(338), 205-231.
• Burke, R. J., Koyuncu, M. ve Fiksenbaum, L. (2006). Organisational practices supporting women's career advancement and their satisfaction and well‐being in Turkey. Women in Management Review, 21(8), 610-624.
• Ebrahimi, F. ve Rostami, A. (2021). Investigating the effect of female auditors’ glass ceiling beliefs on tenure intentions: The mediating variable role of psychological empowerment. Journal of Accounting Advances, 13(2), 37-68.
• Eghlidi, F. F. ve Karimi, F. (2020). The relationship between dimensions of glass ceiling and organizational commitment of women employees. International Journal of Human Capital in Urban Management, 5(1), 27-34.
• Eslami, J. ve Gharakhani, D. (2012). Organizational commitment and job satisfaction. ARPN Journal of Science and Technology, 2(2), 85-91.
• Işık, Ş. (2016). Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(2), 165-182.
• Karaca, A. (2007). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: Cam tavan sendromu üzerine uygulamalı bir araştırma. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/448494
• Mert, P. ve Levent, A. F. (2020). Female teachers’ problem to be the manager: Glass ceiling syndrome in Turkey. International Journal of Eurasian Education & Culture, 5(10), 1547-1587.
• Meyer, J. P. (2001). Organizational commitment. I. Robertson ve C. Cooper (Ed.), Personnel psychology and human resource management: A reader for students and practitioners içinde, s. 289- 342.
• Meyer, J. P., Paunonen, S. V., Gellatly, I. R., Goffin, R. D. ve Jackson, D. N. (1989). Organizational commitment and job performance: It's the nature of the commitment that counts. Journal of Applied Psychology, 74(1), 152-156.
• Mittal, E. ve Kaur, N. (2021). Glass ceiling and psychological distress: The mediating role of self-esteem. South Asian Journal of Management, 28(3).
• Ong, A. D., Bergeman, C. S., Bisconti, T. L. ve Wallace, K. A. (2006). Psychological resilience, positive emotions, and successful adaptation to stress in later life. Journal of Personality and Social Psychology, 91(4), 730.
• Onuoha, C. U. Ve Idemudia, E. S. (2018). Influence of perceived glass ceiling and personal attributes on female employees’ organizational commitment. Multidisciplinary Journal of Gender Studies, 7(1), 1556-1578.
• Panaccio, A. ve Vandenberghe, C. (2009). Perceived organizational support, organizational commitment and psychological well-being: A longitudinal study. Journal of Vocational Behavior, 75(2), 224-236.
• Purcell, D., MacArthur, K. R. ve Samblanet, S. (2010). Gender and the glass ceiling at work. Sociology Compass, 4(9), 705-717.
• Reichers, A. E. (1985). A review and reconceptualization of organizational commitment. Academy of Management Review, 10(3), 465-476.
• Taşkıran, T. A., Gürbüz, B. ve Doğan, M. (2024). Psychological resilience and organizational commitment: Mediating role of job satisfaction. Research in Sport Education and Sciences, 26(2), 66-74.
• Tiwari, M., Mathur, G. ve Awasthi, S. (2019). A study on the effects of glass ceiling & Organizational commitment on corporate women's turnover intentions. Academy of Strategic Management Journal, 18(2), 1-10.
• Vella, S. L. C. ve Pai, N. B. (2019). A theoretical review of psychological resilience: Defining resilience and resilience research over the decades. Archives of Medicine and Health Sciences, 7(2), 233-239.
• Wasti, S. A. (2000). Meyer ve Allen’in Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik analizi, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, 401-410.
• Vidhya, M. P. ve Mageswari, S. U. (2024) The glass ceiling effect: Examining mental health in the context of workplace inequality. Journal of Indian School of Political Economy, 36 (3), 249-261.