Uzaktan Çalışmada Çalışma Süresinin Ölçümünün İş Kazası Değerlendirmesine Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 18, 146 - 156, 30.09.2025

Eray Karagöz

https://doi.org/10.30520/tjsosci.1736161

Öz

COVID-19 pandemisiyle birlikte çalışma hayatında hızla yaygınlaşan uzaktan çalışma modeli, çalışma süresinin tespiti, iş kazası tanımı ve iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları açısından yeni hukuki tartışmaları beraberinde getirmiştir. Bu çalışma, uzaktan çalışmada “çalışma süresi” kavramının nasıl ölçüleceğini ve bu ölçümün iş kazası değerlendirmelerine olan etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Özellikle ev ortamında meydana gelen kazaların, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında iş kazası sayılabilmesi için gereken illiyet bağı, uzaktan çalışmada belirsizlikler doğurmaktadır. Bu kapsamda çalışmada normatif analiz yöntemi kullanılmış; Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları ışığında dijital delillerin (VPN kayıtları, log verileri, e-posta zamanları) delil niteliği tartışılmıştır. Ayrıca Uzaktan Çalışma Yönetmeliği ve 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde işverenin iş sağlığı ve güvenliği yükümlülükleri değerlendirilmiştir. Çalışmanın temel bulgusu, uzaktan çalışmada çalışma süresinin ispatının zorlaştığı ve bu durumun hem fazla mesai tespiti hem de iş kazası değerlendirmesi açısından sosyal güvenlik sisteminde norm boşluklarına yol açtığıdır. Bu nedenle uzaktan çalışmaya özgü hukuki tanımların ve dijital denetim mekanizmalarının daha açık düzenlenmesi gerekliliği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan Çalışma , Çalışma Süresi , İş Kazası , İş Kazası Tespiti

The Impact of Measuring Working Time on the Evaluation of Occupational Accidents in Remote Work

Öz

With the widespread adoption of remote working during the COVID-19 pandemic, new legal debates have emerged in relation to the measurement of working hours, the definition of occupational accidents, and occupational health and safety practices. This study aims to examine how the concept of "working time" is measured in remote work arrangements and how such measurement affects the evaluation of occupational accidents. Particularly in home-based work settings, the causal link required for recognizing an incident as an occupational accident under Law No. 5510 on Social Insurance and General Health Insurance becomes increasingly ambiguous. In this context, the study employs a normative analysis method and discusses the evidentiary value of digital records (VPN logs, login data, email timestamps) in light of decisions by the Court of Cassation and Regional Courts of Appeal. Moreover, the employer’s occupational health and safety obligations are assessed within the framework of the Remote Working Regulation and the Labor Law No. 4857. The main finding of the study is that proving working hours in remote work arrangements has become more difficult, leading to legal uncertainty in the identification of overtime work and occupational accidents. Therefore, the study emphasizes the need for clearer legal definitions and digital monitoring mechanisms specifically designed for remote working models.

Anahtar Kelimeler

Remote Work , Working Time , Occupational Accident , Determination of Occupational Accident

Kaynakça

• Atatanır, H. (2022). Dijitalleşme: İş Yaşamında ve Sosyal Güvenlikte. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, Dijitalleşme Özel Sayısı. 77-92. https:/doi.org/10.30783/nevsosbilen.1121347.
• Avrupa Adalet Divanı. (2019). C-55/18 Deutsche Bank S.A.E. kararı. European Court of Justice.
• Avrupa Birliği. (2002). Tele Çalışma Hakkında Avrupa Çerçeve Anlaşması. Brussels.
• Avrupa Konseyi. (1961). Avrupa Sosyal Haklar Şartı. Turin.
• Aydın, Ufuk. (2020) Covid-19 Pandemisi; İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Alanında Yarattığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri. İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 6, sy. 2. 181-214.
• Bundesministerium für Arbeit und Soziales. (2023). Gesetzesentwurf zur Arbeitszeiterfassung. Berlin.
• Cour de cassation [French Supreme Court]. (2022). 14 December 2022, n°21-18.139.
• Çelebi Demir, D. (2023). Uzaktan Çalışma İlişkisinin Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, Haziran 2023, ISSN: 2529-0142, ss. 596-625 • DOI:10.33433/maruhad.1278662
• Demir, K. (2021). Türk İş Hukukunda Uzaktan Çalışma Kapsamında İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliğini Sağlama Borcu. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 29(3), 2501-2543. https://doi.org/10.15337/suhfd.971868
• Doğan, S. (2024). Sosyal Güvenlik Hukukunda Sigortalının İşe Gidiş Geliş Sırasında Geçirdiği Kazalar. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(1), 123-152.
• Dulay Yangın, D., Baycık, G., Yay, O., Doğan, S. (2021). COVİD 19 Pandemisinde Uzaktan Çalışma: Tespit ve Öneriler. Çalışma Ve Toplum, 3(70), 1683-1728. https://doi.org/10.54752/ct.1155067
• Emanuel, N., & Harrington, E. (2024). Working remotely: Selection, treatment, and the market for remote work. American Economic Journal: Applied Economics 2024, 16(4): 528–559.
• Goda, G.S., Jackson, E., Nicholas, L.H. et al. The impact of Covid-19 on older workers’ employment and Social Security spillovers. J Popul Econ 36, 813–846 (2023). https://doi.org/10.1007/s00148-022-00915-z
• ILO. (1990). Conditions of Work Digest: Telework. Geneva.
• ILO. (2020). An employers’ guide on working from home in response to the outbreak of COVID-19. Geneva.
• Kabakçı, A., & Güler, M. (2024). Uzaktan Çalışmadan Evden Tele Çalışmaya: Beyaz Yakalı Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi(86), 164-174. https://doi.org/10.26650/jspc.2024.86.1394758
• Karaçınar, A., & Filizöz, B. (2024). Uzaktan Çalışma Modelinin (Hibrit Model) Çalışan Performansı Üzerine Etkisi. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 6(4), 1073-1089. https://doi.org/10.33712/mana.1394601
• Kuloğlu, E., & Temel Eğinli, A. (2024). Uzaktan Çalışma Sisteminin Çalışan Motivasyonu Üzerine Etkileri. Sosyolojik Düşün, 9(2), 189-224. https://doi.org/10.37991/sosdus.1486187
• Lynnette-Natalia Lyzwinski, Organizational and occupational health issues with working remotely during the pandemic: a scoping review of remote work and health, Journal of Occupational Health, Volume 66, Issue 1, January-December 2024, uiae005, https://doi.org/10.1093/joccuh/uiae005
• Nişancı, Z. N., & Usta, A. (2021). Covıd-19 Dönemi Uzaktan Çalışmanın İş ve Özel Yaşama Yansımaları Üzerine Bir Değerlendirme. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 94-109. https://doi.org/10.18221/bujss.1003068
• Özcan, H. A. (2024). Esnek Çalışma Modeli Olan Uzaktan Çalışmada Sosyal Güvenlik Hakkı. Van İnsani ve Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 130-153. https://doi.org/10.62068/visbid.1461022
• Petitta, L., & Ghezzi, V. (2025). Remote Work and Psychological Distance: Organizational Belongingness as a Resource Against Work Stressors and Employee Performance Impairment and Distress. Sustainability, 17(4), 1342. https://doi.org/10.3390/su17041342
• Pokojski, Z., Kister, A., & Lipowski, M. (2022). Remote Work Efficiency from the Employers’ Perspective—What’s Next? Sustainability, 14(7), 4220. https://doi.org/10.3390/su14074220
• Şakar, M., & Erkan Şahin, D. (2021). Esnek Çalışma Modellerinden Uzaktan Çalışma ve Uzaktan Çalışanların Sigortalılığı. Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt 11 Sayı 2(Sayı 2), 249-267. https://doi.org/10.32331/sgd.1048957
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2021). Uzaktan Çalışma Yönetmeliği. Resmî Gazete (Sayı: 31419, Tarih: 10.03.2021).
• T.C. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesi. (2023). E. 2021/442, K. 2023/2358, T. 07.12.2023. Lexpera.
• T.C. Kanun, (2006). Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. Resmî Gazete, Sayı: 26200.
• T.C. Kanun, (2012). İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. Resmî Gazete, Sayı: 28339.
• T.C. Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi. (2023). E. 2021/2282, K. 2023/1129, T. 13.09.2023. Lexpera.
• T.C. Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi. (2024). E. 2023/2760, K. 2024/407, T. 27.02.2024. Lexpera.
• T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu. (2016). 2016/21 Sayılı Genelge.
• T.C. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi. (2011). 2009/33364 E., 2011/46748 K., T. 01.12.2011. Kazancı İçtihat Bankası.
• T.C. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi. (2012). 2010/12055 E., 2012/18365 K., T. 24.05.2012. Kazancı İçtihat Bankası.
• T.C. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi. (2021). 2021/6185 E., 2021/10507 K. sayılı karar. Lexpera.
• Tortumlu, M., & Uzunbacak, H. H. (2024). Uzaktan Çalışmaya Genel Bir Bakış: Avantajlar, Dezavantajlar ve Temel Unsurlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 15(41), 328-341. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1258360
• Yılmaz, A. (2017). Sosyal Güvenlik Hukukunda İş Kazası Kavramı: Kıta Avrupası ve Anglosakson Hukuk İstemlerinden Birer Örnek ile Türk Hukuku Karşılaştırması. Sosyal Güvence, (11), 107-127. https://doi.org/10.21441/sguz.2017.52