Difficulties of University Libraries in Selection and Evaluation of Electronic Resources

Yıl 2023, , 227 - 242, 30.12.2023

Zeynep Kalemci , Özlem Gökkurt Demirtel

https://doi.org/10.24146/tk.1323453

Cited By: 1

Öz

Purpose: The purpose of the study is to identify the difficulties university libraries experience in the selection and evaluation of electronic resources.

Method: The research was carried out on staff responsible for electronic resources in state university libraries in Turkey. The research is limited to state universities due to budget and regulatory obligations. The sample was determined from different FTE groups in line with similar budget and disciplinary structures. The data was obtained by interpreting semi-structured interview results and converting qualitative data into quantitative data. Interviews were conducted with a total of 40 people, a varying number of library managers, unit managers and electronic resource managers, representing the 24 libraries included in the sample. Converted data obtained from the interviews into quantitative data, the percentage distribution, frequency and average were calculated.

Findings: According to the findings of the study, it was determined that the libraries experienced difficulties regarding resource selection criteria, collection control, trial access, access problems, usage statistics, provider and publisher, personnel, budget and discipline needs. Libraries using different practices to overcome difficulties in line with their structures.

Implications: As a result of the research, it was seen that university libraries experienced similar difficulties in electronic resources. It has been observed that libraries apply different solutions in line with the organizational structure, organizational culture and experience of the staff. There is no guide to help overcome the difficulties experienced in the management of electronic resources. As well as librarians who are new to the profession, experienced librarians also need to exchange information with other colleagues. In this regard, the priority that needs to be done to overcome the difficulties is to determine the difficulties experienced by libraries. As a result of the study, it was determined that libraries use similar methods with different degrees of importance in the selection and evaluation of electronic resources and experience similar difficulties.

Originality: There are a limited number of studies in the literature that reveal the current practices of university libraries in Turkey to overcome the difficulties they has. This research revealed that state university libraries in Turkey use similar methods in the selection and evaluation of electronic resources and experience similar difficulties in electronic resource management.

Anahtar Kelimeler

Electronic resources, databases;, selection and evaluation, state university libraries

Üniversite Kütüphanelerinin Elektronik Kaynakların Seçim ve Değerlendirilmesinde Yaşadığı Zorluklar

Öz

Amaç: Çalışmanın amacı, üniversite kütüphanelerinin elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesinde yaşadığı zorlukların tespit edilmesidir.

Yöntem: Araştırma Türkiye’deki devlet üniversiteleri kütüphanelerinde elektronik kaynaklardan sorumlu personeller üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma, bütçe ve mevzuata bağlılıkları sebebiyle devlet üniversiteleri ile sınırlandırılmıştır. Örneklem, farklı FTE1 grupları içerisinden benzer bütçe ve disiplin yapıları doğrultusunda belirlenmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme çıktılarının yorumlanması ve nitel verilerin nicel veriye dönüştürülmesiyle elde edilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmeler, örnekleme dahil olan 24 kütüphaneyi temsil eden değişebilen sayıda kütüphane yöneticisi, birim ya da elektronik kaynak sorumlusu olan toplam 40 kişiyle gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen verilerin nicel veriye dönüştürüldükten sonra yüzdelik dağılımı, sıklığı ve ortalaması hesaplanmıştır.

Bulgular: Çalışmanın bulgularına göre, analiz edilen kütüphanelerde kaynak seçim kriterleri, koleksiyon kontrolü, deneme erişimleri, erişim sorunları, kullanım istatistiği, sağlayıcı ve yayıncı, personel, bütçe ve disiplin ihtiyacına yönelik zorlukların yaşandığı tespit edilmiştir. Kütüphaneler yapıları doğrultusunda zorlukların aşılması için farklı uygulamalar gerçekleştirmektedirler.

Sonuç: Araştırma sonucunda üniversite kütüphanelerinin elektronik kaynaklar özelinde benzer zorlukları yaşadıkları görülmüştür. Kütüphanelerin örgüt yapısı, örgüt kültürü ve personelin tecrübeleri doğrultusunda farklı çözüm yolları uyguladığı görülmüştür. Elektronik kaynakların yönetiminde yaşanan zorlukların aşılmasına yardımcı olacak bir kılavuz bulunmamaktadır. Meslekte yeni olan kütüphanecilerin olduğu kadar tecrübeli kütüphanecilerin de diğer meslektaşlarıyla bilgi alışverişi ihtiyaçları bulunmaktadır. Bu doğrultuda zorlukların aşılması için yapılması gereken öncelikli iş kütüphanelerin yaşadıkları zorlukların listelenmesidir. Çalışma sonucunda, kütüphanelerin elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesinde farklı önem derecesiyle benzer yöntemleri kullanmakta oldukları ve benzer zorlukları yaşamakta oldukları tespit edilmiştir.

Özgünlük: Literatürde Türkiye’deki üniversite kütüphanelerinin karşılaştıkları zorlukları aşmak için mevcut uygulamalarını ortaya koyan sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu araştırma ile Türkiye’deki devlet üniversitesi kütüphanelerinin elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesinde benzer yöntemleri kullandıkları ve elektronik kaynak yönetiminde benzer zorlukları yaşadıkları ortaya çıkarmıştır.

Anahtar Kelimeler

Elektronik kaynaklar, veri tabanları, seçim ve değerlendirme, devlet üniversitesi kütüphaneleri

Kaynakça

• Al, U. ve Al, P. (2003). Elektronik bilgi kaynaklarının seçimi, Bilgi Dünyası, 4(1), 1-14. https://bd.org.tr/index.php/bd/article/view/508
• Anadolu Üniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu Derneği (ANKOS) üye portalı (2020). https://uye.ankos.org.tr/fte-2020-2024/
• Atılgan, D. ve Yalçın, Y. (2009). Elektronik kaynakların seçimi ve değerlendirilmesi, Türk Kütüphaneciliği, 23(4), 769-802. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/814258
• Atılgan, D. ve diğerleri (2020). Ankara Üniversitesi öğretim elemanlarının elektronik kaynak kullanımının değerlendirilmesi. Türk Kütüphaneciliği, 34(1), 29-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/53283/687145
• 2022 Yılı yatırım programı (2022, 15 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 31720) https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/01/20220115M1-1.pdf
• Besimoğlu, C. (2007). Akademisyenlerin elektronik dergi kullanımında disiplinler arasındaki farklılıklar [Yüksek Lisans Tezi] Hacettepe Üniversitesi.
• Bothmann, R. L. ve Holmberg, M. (2008). Strategic planning for electronic resource management. H. Yu ve S. Breivold (ed.), Electronic Resource Management in Libraries: Research and Practice (s. 16-28). IGI Global. https://doi.org/10.4018/978-1-59904-891-8.ch002
• 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (2003, 24 Aralık). Resmî Gazete (Sayı: 25326) https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5018.pdf
• Coughlin, D. M. (2015). A framework for evaluating electronic resources. [Doctor of Philosophy] The Pennsylvania State University
• Dean, J. L. (2019). Change of heart: The influence of the external environment on academic library collections.[Doctor of Philosophy] Michigan State University
• Doğan, S. C. (2007). Tıp akademisyenlerinin elektronik veri tabanı ve elektronik dergi kullanımları: Hacettepe Üniversitesi örneği [Yüksek Lisans Tezi] Hacettepe Üniversitesi
• Erol, B. (2019). Araştırma üniversitesi kütüphanelerinde e-kitap koleksiyonu oluşturma [Yüksek Lisans Tezi] Ankara Üniversitesi.
• Esin, A.; Özdemir, Y. A. ve Şahin Tekin, S. T. (2019). Çözümlü örneklerle örnekleme yöntemlerine giriş araştırma türleri- örnekleme yöntemleri- örnekleme dağılımı. (2. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Gürdal, G. ve Kafalı Can, G. (2017). E-kaynakların seçimi ve yönetimi: İYTE Kütüphanesi. ÜNAK 2017 Akademik Kütüphanelerde Kaynak Yönetimi Sempozyumu, 12-14 Ekim 2017 içinde (s. 29-43). Atılım Üniversitesi. https://unak.org.tr/dosya/unak-2017-akademik-kutuphanelerde-kaynak-yonetimi-bildiriler-kitabi/
• Hakgüder, Z. (2011). Üniversite kütüphanelerinde elektronik bilgi kaynaklarının sağlanmasında konsorsiyumların rolü: ANKOS Örneği [Yüksek Lisans Tezi] İstanbul Üniversitesi.
• IFLA, 2012. Key issues for e-resource collection development: A Guide for libraries. https://www.ifla.org/publications/key-issues-for-e-resource-collection-development-a-guide-for-libraries
• Kamble, S. ve Mayank, T. (2022). Strategic planning of electronic resource management: a study of a smt. Hansa Mehta Library of MSU, Baroda. Library Philosophy and Practice. (e-journal), 1-12.
• Lundmark, W. (2019) Electronic resources librarianship: a practical guide for librarians, Technical Services Quarterly, 36(3), 336-337. https://doi.org/10.1080/07317131.2019.1621561
• Okogwu, F. I ve Achebe, N.E (2018). Selection and acquisition of electronic resources in University Libraries in Southeast Nigeria: challenges, Library Philosophy and Practice. (e-journal), https://digitalcommons. unl.edu/libphilprac/1833/?utm_source=digitalcommons.unl.edu%2Flibphilprac%2F1833&utm_ medium=PDF&utm_campaign=PDFCoverPages
• Polat, C. (2017). Elektronik kaynak yönetimi. Bilişim teknolojilerinin bilgi merkezlerine ve hizmetlerine etkileri içinde (s. 227-252). HiperLink.
• Salman, P. (2002). Elektronik bilgi kaynaklarının seçimi ve değerlendirilmesi: Hacettepe Üniversitesi kütüphaneleri örneği [Yüksek Lisans Tezi] Hacettepe Üniversitesi.
• Süzer, R. (2020). Üniversite kütüphanesi kullanıcılarının bilgi kaynağı tercihi [Yüksek Lisans Tezi] Ankara Üniversitesi
• Şahiner Akdeniz, A. (2010). Tıp akademisyenlerinin elektronik dergi ve veri tabanı kullanımları: Mersin Üniversitesi örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Yalçın, Y. (2006). Elektronik veri tabanlarında maliyet-fayda analizi: Başkent Üniversitesi Kütüphanesi uygulaması [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yıldırım, İ. E. (2017). İstatistiksel araştırma yöntemleri araştırma tasarımı – örnekleme – veri toplama teknikleri. (3. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, D. (2019). E-kitap sağlama modellerinin karşılaştırmalı analizi: Hacettepe Üniversitesi örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yılmaz, D. ve Ünal, Y. (2020). E-kitaplar için koleksiyon geliştirmede farklı sağlama modellerinin etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 34 (3), 432-457. https://doi.org/10.24146/tk.759686
• Yılmaz, D. ve Ünal, Y. (2022). Evidence-based acquisition at Hacettepe University Libraries. Library Resources and Technical Services, 66 (3). https://journals.ala.org/index.php/lrts/article/view/7734/10981
• YÖK (2020). Basın Açıklaması (18 Mart 2020) Yükseköğretim Kurulu Başkanı Prof. Dr. M. A. Yekta Saraç. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/universitelerde-uygulanacak-uzaktan-egitime-iliskin-aciklama.aspx