Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı Lisansüstü Tezlerinin Konu Analizi

Yıl 2020, , 773 - 789, 30.12.2020

Meltem Dişli

https://doi.org/10.24146/tk.811003

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalında 2002-2020 yılları arasında yapılan 112 lisansüstü tezin (74 yüksek lisans, 38 doktora) konusal olarak incelenmesi amaçlanmıştır. YÖK Tez Merkezi’nden elde edilen tezler konu modellemesi yöntemi kullanılarak 8 ana konu (okuma alışkanlığı, elektronik kaynaklar ve bibliyometrik çalışmalar, belge yönetimi, dijital kültürel miras ve açık erişim, kullanılabilirlik ve bilgi erişim, kullanıcı araştırmaları, halk ve üniversite kütüphaneleri, bilgi güvenliği ve etik) altında gruplandırılmıştır. Konuların dönemlere, tez türüne ve danışmanlara göre dağılımları incelenmiştir. Tez türüne göre konusal açıdan bir farklılık görülmemiştir. Dönemsel olarak genişleyen ve daralan konular olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 2002-2020 yılları arasında en çok kullanıcı araştırmaları, en az ise kullanılabilirlik ve bilgi erişim konuları çalışılmıştır. Tezlerde en fazla Bülent Yılmaz, Yaşar Tonta ve Özgür Külcü’nün danışmanlık yaptığı ve danışmanların çoğunlukla belirli konulardaki tezleri yönettiği belirlenmiştir. Araştırma sonucunda bilgi paylaşımı, kültürel miras, açık erişim, dijitalleştirme, dijital insani bilimler, bilgi erişim, kullanılabilirlik, e-devlet, elektronik veri, kişisel veri, bilgi güvenliği gibi konuların daha fazla çalışılması önerilmiştir. Bu araştırmanın sonuçlarının tez konusu seçiminde öğrenci ve danışmanlara rehberlik edebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi ve Belge Yönetimi tezler, konu analizi, konu modelleme, araştırma eğilimleri

Teşekkür

Çalışmayı defalarca okuyarak önerilerini sunan Prof. Dr. Umut Al’a ve çalışmanın geliştirilmesinde önemli katkıları olan Dr. Öğr. Üyesi Tolga Çakmak’a çok teşekkür ederim.

Topic Analysis of Graduate Theses of Hacettepe University Information Management Department

Öz

In this study, it was aimed to examine 112 theses and dissertations (74 master, 38 doctorate) completed in Hacettepe University Department of Information Management between 2002-2020. Theses and dissertations which were obtained from Council of Higher Education Thesis Center, were grouped under 8 main topics (reading habits, electronic resources and bibliometric studies, records management, digital cultural heritage and open access, usability and information retrieval, user studies, public and university libraries, information security and ethics) by using the topic modeling method. The distribution of the topics according to the period, thesis type and supervisors were examined. There was no difference in topic matter according to the type of thesis. It was concluded that the topics have been expanding and narrowing down according to periods. Between 2002-2020, the most studied topic was user studies while the least studied ones were usability and information retrieval. In theses and dissertations, it was determined that Bülent Yılmaz, Yaşar Tonta and Özgür Külcü were the supervisors most and that the supervisors mostly advised the theses on certain topics. As a result of the research, it was suggested to conduct more studies on topics such as information sharing, cultural heritage, open access, digitization, digital humanities, information retrieval, usability, e-government, digital data, personal data, information security. It is thought that the results of this research can guide students and supervisors in choosing a thesis topic.

Anahtar Kelimeler

Information Management dissertations, topic analysis, topic modeling, research trends

Kaynakça

• Al, U. ve Doğan, G. (2012). Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tezlerinin atıf analizi. Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 349-369. http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/331 adresinden erişildi.
• Al, U. ve Tonta, Y. (2004). Atıf analizi: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü tezlerinde atıf yapılan kaynaklar. Bilgi Dünyası, 5(1), 19-47. https://www.bd.org.tr/index.php/bd/article/view/497 adresinden erişildi.
• Alkan, G. (2014). Türkiye’de muhasebe alanında yapılan lisansüstü tez çalışmaları üzerine bir araştırma (1984-2012). Muhasebe ve Finansman Dergisi, 61, 41-52. doi: 10.25095/mufad.396448
• Altınörs, G. (1983). Türkiye'de kütüphanecilik bilim dalı konusunda yapılmış olan doçentlik, doktora ve bilim uzmanlığı tezlerinde kullanılmış olan araştırma metodları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. http://bby.hacettepe.edu.tr/yayinlar/7.pdf adresinden erişildi.
• Bayram, Ö. ve Zan, B. U. (2014). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nde yürütülen lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. N. Özel ve N. Er-Koçoğlu (yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl armağan kitabı içinde (ss. 223-240). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Benligiray, S. (2009). Türkiye’de insan kaynakları yönetimi alanında yapılan lisansüstü tezler ve bu tezlerde incelenen temaların analizi: 1983‐2008 dönemi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1), 167-197.
• Binici, K. (2016). Kütüphane ve bilgi bilimi çalışmalarında dönemsel konu analizi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Blake, V. L. P. (1994). Research methods in library and information science dissertation, 1975-1989. Collection Management, 19(1-2), 1-42. doi: 10.1300/J105v19n01_01
• Canata, F., Çapkın, Ç., Doğan, G., Sünger, B. ve Oynak, E. (2017). İstanbul Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü lisansüstü tezlerinin atıf analizi. Türk Kütüphaneciliği, 31(1), 31-46. doi: 10.24146/tkd.2017.1
• Çakın, İ. (2005). Cumhuriyet’ten günümüze bilgi profesyonellerinin eğitiminde başlıca yönelişler. Türk Kütüphaneciliği, 19(1), 7-24. http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/16/17 adresinden erişildi.
• Çakın, İ. (2007). Kütüphanecilerin eğitiminden bilgi profesyonellerinin eğitimine: Hacettepe Üniversitesinde son yirmi yıl. S. Kurbanoğlu, Y. Tonta ve U. Al (yay. haz.). Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, 24-26 Ekim 2007, Ankara. Bildiriler içinde (ss. 19-23). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Çakın, İ. (2012). Bilgi profesyonellerinin eğitiminde 40 yıl: Hacettepe Üniversitesinin lisans programındaki değişiklikler. Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 262-290. http://www.tk.org.tr/index.php/ TK/article/view/317/309 adresinden erişildi.
• Delen, D. ve Crossland, M. D. (2008). Seeding the survey and analysis of research literature with text mining. Expert Systems with Applications, 34(3), 1707-1720. doi: 10.1016/j.eswa.2007.01.035
• Düzyol, G. (2011). Türkiye kütüphanecilik ve bilgibilim literatürünün entellektüel haritasının çıkarılması: bir yazar ortak atıf analizi çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/2910 adresinden erişildi.
• Figuerola, C. G., García Marco, F. J. ve Pinto, M. (2017). Mapping the evolution of library and information science (1978–2014) using topic modeling on LISA. Scientometrics, 112(3), 1507-1535. doi: 10.1007/s11192-017-2432-9
• Karaman, S. ve Bakırcı, F. (2010). Türkiye’de lisansüstü eğitim: sorunlar ve çözüm önerileri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 94-114. doi: 10.19129/sbad.171
• Kayaoğlu, H. D. (2009). İstanbul Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nde araştırma eğilimleri 1967-2008: lisansüstü tezlerinin içerik analizi. Türk Kütüphanciliği, 23(3), 535-562. http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/507 adresinden erişildi.
• Kurbanoğlu, S. (1996). Kütüphanecilik ve bilgi bilim tezlerinde kullanılan araştırma yöntemleri: bir değerlendirme. Türk Kütüphaneciligi, 10(4), 350-359. http://bby.hacettepe.edu.tr/yayinlar/1418-2835-1-PB.pdf adresinden erişildi.
• Liew, W. T., Adhitya, A. ve Srinivasan, R. (2014). Sustainability trends in the process industries: A text mining-based analysis. Computers in Industry, 65(3), 393-400. doi: 10.1016/j.compind.2014.01.004
• Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği. (2016). T.C. Resmi Gazete, Sayı: 29690, 20 Nisan 2016. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=21510&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden erişildi.
• Önal, İ. ve Dişli, M. (2017). Hacettepe’li profesörlerin bilgi yönetimi alanına bilimsel katkıları. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 34(2), 158-171. http://bby.hacettepe.edu.tr/yayinlar/onal%20inci-meltem%20disli.pdf adresinden erişildi.
• Shu, F., Larivière, V., Mongeon, P., Julien, C.-A. ve Piper, A. (2016). On the evolution of library and information science doctoral dissertation topics in North America (1960–2013). J. of Education for Library and Information Science, 57(2), 131-142. doi: 10.12783/issn.2328-2967/57/2/5
• Song, Y., Zhu, L. ve Shu, F. (2020). On the evolution of library and information science doctoral dissertation topics in China. Journal of Librarianship and Information Science, online first, 1-9. doi: 10.1177/0961000620948573
• Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA). (2020). Türkçe bilim terimleri sözlüğü (sosyal bilimler). Ankara: TÜBA. http://www.tubaterim.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Tonta, Y. ve Al, U. (2006). Scatter and obsolescence of journals cited in theses and dissertations of librarianship. Library & Information Science Research, 28, 281-296. doi: 10.1016/j.lisr.2006.03.006
• Uçak, N. Ö. (2004). User studies in Turkey: an evaluation of dissertations. Information Development, 20, 122-129. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0266666904045326?journalCode=idva adresinden erişildi.
• Yeap, C. K. ve Kaur, K. (2008). Citation study of library and information science dissertations for collection development. Malaysian Journal of Library and Information Science, 13(2), 29-47.
• Yılmaz, B. (1997). Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü lisansüstü tezlerinin niceliksel ve konusal analizi: 1974-1997. Bülent Yılmaz. (yay. haz.). Kütüphanecilik Bölümü 25. Yıla Armağan içinde (ss. 191-198). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Zin, T. H. E. (2017). Bibliometric analysis on MA thesis submitted to the Department of Library and Information Studies, Yadanabon University (2013-2017). Yadanabon University Research Journal, 8(1). http://hdl.handle.net/20.500.12678/0000000398 adresinden erişildi.
• Zong, Q. J., Shen, H. Z., Yuan, Q. J., Hu, X.W., Hou, Z.P. ve Deng, S.G. (2013). Doctoral dissertations of Library and Information Science in China: A co-word analysis. Scientometrics, 94(2), 781-799. doi: 10.1007/s11192-012-0799-1