Hint Topraklarında Türk Kütüphaneciliğinin İzlerini Aramak: Kütüphanelerin Gelişiminde Babürlü Hükümdarlarının Rolleri (1526-1707)

Yıl 2020, Cilt: 34 Sayı: 4, 798 - 810, 30.12.2020

Emre Yürük

https://doi.org/10.24146/tk.751027

Öz

Bu çalışmada, Türkler tarafından Hint yarımadasında kurulan Babür İmparatorluğu’nda 1526-1707 yılları arasında hüküm süren padişahların kütüphanelere ve kütüphaneciliğe dair faaliyetleri incelenmiştir. Padişahların entelektüel yapılarına değinilerek onların kütüphanelerin oluşturulması ve geliştirilmesinde ne tür katkıları olduğu ele alınmıştır. Eski eserlerin tercüme edilmesiyle kütüphanelerin zenginleşmesi, nakkaşlıkla birlikte kitaplarda görselliğin artması, ciltçilik sayesinde kitapların uzun süre korunması gibi kütüphanecilikle ilintili faaliyetlerin ön planda tutulduğu görülmüştür. Ayrıca fethedilen yerlerdeki kütüphanelerin merkeze taşınmasıyla saray kütüphanesinin geliştirildiği dikkat çekmektedir. Babür Şah ve Hümayun ile temelleri atılan, Ekber Şah ile sistemleştirilen, Cihangir, Şah Cihan ve Evrengzib ile geliştirilen saray kütüphanesinin döneminin eşsiz bir zenginliğe sahip kütüphanesi olduğu da ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kütüphane, Kütüphanecilik, Babür İmparatorluğu, Hindistan

Kaynakça

• Abdul-Qadir Ibn-i-Muluk Shah (Al-Badaoni) (1990). A History of India Muntakhabu-t-Tawarikh. (George S. A. Ranking Çev.). Cilt 1. Yeni Delhi: Atlantic Publishers.
• Abdul-Qadir Ibn-i-Muluk Shah (Al-Badaoni) (1990). A History of India Muntakhabu-t-Tawarikh. (George S. A. Ranking Çev.). Cilt 2. Yeni Delhi: Atlantic Publishers.
• Abu’l Fazl Allami (1873). Ain-i Akbari. (H. Blochmann Çev.). Cilt 1, Kalküta: The Baptist Mission Press.
• Abu’l Fazl Allami (2000). The Akbarnama of Abul Fazl. (H. Beveridge Çev.). Cilt 1. Kalküta: Royal Asiatic Society.
• Aka, İsmail (1997). Hândmîr. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, 15, İstanbul: TDV Yayınları, 550-552.
• Alparslan, A. (1977). Babur’un icad ettiği baburî yazı. Journal of Turkology, 19, 207-211.
• Ayyubi, N. ve Kaymaz, N. (1964). Hindistan Türklere neler borçludur?. Tarih Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 277-283.
• Babür (2000). Babürnâme “Babür’ün hatıratı”. R. R. Arat (Haz.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Bhatt, R. K. (1995). History and development of libraries in India. Yeni Delhi: Mittal Publications.
• Bhatt, R. K. ve Majumdar, S (2012). “Libraries through the ages in India: Sojourn from Palm Leaf to Palmtop”. Libraries in the early 21st century, An international perspective. Cilt 2. Ravindra N. Sharma (Ed.). Göttingen: Hubert & Co.
• Chandra, S. (1990). Medieval India A history textbook for class XI. Yeni Delhi: The National Council of Educational Research and Training.
• Chandra, S. (2003). Medieval India from Sultanat to the Mughals. Cilt 2, Yeni Delhi: Har-Anand Publications.
• Chandra, S. (2017). Medieval India from Sultanat to the Mughals: Delhi Sultanat (1206-1526). Cilt 1, Yeni Delhi: Har-Anand Publications.
• Dale, S. F. (2018). Babur: Timurid prince and mughal emperor, 1483-1530. Yeni Delhi: Cambridge University Press.
• Datta, B. K. (1960). Libraries & librarianship of ancient and medieval India. Delhi: Atma Ram.
• Elliot, H. M. (1872). The history of India: as told by its own historians. The Muhammadan period. Cilt 4, Londra: Trübner &Co.
• Erksine, W. (1854). A history of India under the two first sovereigns of the house of Taimur, Baber and Humayun. Cilt 1. Londra: Longman, Brown, Green and Longmans.
• Grenard, F. (1931). Baber: first of the Moguls. Londra: Thorntorn Butterworth Limited.
• Jahangir (1909). The Tuzuk-i-Jahangiri; or, Memoirs of Jahangir. Cilt 1. A. Rogers (Çev.). H. Beveridge (Ed.). Londra: Royal Asiatic Society.
• Jahangir (1914). The Tuzuk-i-Jahangiri; or, Memoirs of Jahangir. Cilt 2. A. Rogers (Çev.). H. Beveridge (Ed.). Londra: Royal Asiatic Society.
• Jouher (1832). Tezkereh al vakiat, or private memoirs of the Moghul emperor Humayun. Major (Charles Stewart, Çev.). Londra: ?.
• Konukçu, E. (1998). Hümâyun. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, 18, İstanbul: TDV Yayınları, 481-483.
• Law, N. N. (1916). Promotion of learning in India during Muhammadan rule. Londra: Longmans, Green and Co.
• Mahomed Kasim Ferishta (1909). History of the rise of the Mahomedan power in India till the year A.D. 1612. John Briggs (Çev.). Cilt 2, Kalküta: R. Cambray &Co.
• Mukherjee, S. (2001), Royal Mughal ladies and their contributions. Yeni Delhi: Gyan Publishing House.
• Patel, J. ve Kumar, K. (2001). Libraries and librarianship in India. Westport: Greenwood Press.
• Prasad, I. (1931). A short history of Muslim rule in India. Allahabad: the Indian Publications.
• Sarkar, J. (1912). Anecdotes Of Aurangzib And Historical Essays. Kalküta: M. C. Sarkar & Sons.
• Seydi Ali Reis (1975). Mir’at-ül memalik ülkelerin aynası. Necdet Akyıldız (Yay. Haz.). İstanbul: Kervan Kitapçılık.
• Smith, V. A. (1917). Akbar the great Mogul, 1542-1605. Oxford: Clarendon Press.
• Taher, M. (1992). Mosque Libraries: A Bibliographical Essay. Libraries & Culture. 27(1), 43-48.
• Taher, M. ve Davis, D. G. (1994). Librarianship and library science in India: An outline of historical perspectives. Yeni Delhi: Concept Publishing Company.
• Tripathi, R. P. (1985). Rise and fall of the Mughal Empire. Allahabad: Vanguard Press.
• Truscke, A. (2018). Aurangzeb: The man and the myth. Yeni Delhi: Penguin Books.
• Yürük, E. (2018). Gelişen Teknoloji, Değişen Savaş: Babür Şah’ın Hindistan’daki Savaşlarında Ateşli Silahların Rolü. History Studies, 10/5, 269-283.
• Zahiru’din Muhammad Babur Padshah Ghazi (2014). Babur Nama (Memoirs of Babur). A. S. Beveridge (Çev.). Delhi: Low Price Publications.