Ankara’daki Halk Kütüphanesi Çocuk Bölümleri ve Çocuk Kütüphanelerinin Bina, Güvenlik Donanımı ve Malzeme Niteliklerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 3, 410 - 435, 30.09.2021

Arif Yılmaz , Nilay Kaptan , Ayşenur Ulusoy Ünlü

https://doi.org/10.24146/tk.931520

Cited By: 1

Öz

Amaç: Kütüphane bilinci, çocukların kütüphanelere erken yaşta gelmesi ile kazanılabilir. Bu süreçte kütüphanelerin hizmetlerini okul öncesi dönem çocuklarına ve ailelerine yönelik gerçekleştirmesinde sunulan hizmetler için gerekli mekânların varlığı ve niteliği büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı; Ankara bulunan çocuk kütüphaneleri ve il ve ilçe halk kütüphanelerinin çocuk bölümlerinin bina, güvenlik donanımı ve malzeme özelliklerini inceleyerek ne tür niteliğe sahip olduklarını ortaya çıkarmaktır. Yöntem: Bu çalışmanın örneklemini amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilen ve Ankara ilinde bulunan bir il halk kütüphanesi, bir çocuk kütüphanesi ve beş ilçe halk kütüphanesi oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmış olup araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen “Çocuk Kütüphaneleri Fiziksel Durum Kontrol Listesi” aracılığı ile toplanmıştır. Bulgular: Yapılan bu araştırmanın sonuçlarına göre bina özellikleri bakımından 24 maddenin 19’una (%79) sahip olan Ankara Ali Dayı Çocuk Kütüphanesi bina niteliği en yüksek kütüphane olurken, 24 maddenin 6’sına (%25) sahip olan Cebeci İlçe Halk Kütüphanesi ise bina niteliği en düşük kütüphane olarak saptanmıştır. Güvenlik donanım bakımından yine Ankara Ali Dayı Çocuk Kütüphanesi 17 maddenin 11’inden (%65) “Evet” alarak seçilen kütüphaneler arasında en iyi güvenlik donanımına sahip durumdayken Cebeci, Mamak ve Sincan İlçe Halk Kütüphaneleri ise maddelerin yalnızca 4’ünden (%24) “Evet” sonucu alarak güvenlik donanımı bakımından en alt sırada oldukları görülmüştür. Malzeme bakımından ise Ankara Ali Dayı Çocuk Kütüphanesi ve Keçiören Cemil Meriç İlçe Halk Kütüphanesi 19 maddenin 16’sından (%84) “Evet” sonucu alarak sahip olunan malzeme niteliği bakımından en üst, Altındağ İlçe Halk Kütüphanesi ise 9 maddeden (%47) “Evet” sonucu olarak seçilen kütüphaneler arasında en alt basamaktadır. Sonuç: Çalışmanın sonucunda ortaya çıkan bulgular genel fiziksel durum açısından değerlendirildiğinde, örneklem grubunda yer alan yedi kütüphanenin ikisinin iyi niteliklere sahip, üç kütüphanenin ortalama nitelikte ve iki kütüphanenin ise yetersiz niteliklere sahip olduğunu göstermektedir. Özgünlük: Bu çalışma araştırmacılar tarafından geliştirilen “Çocuk Kütüphaneleri Fiziksel Durum Kontrol Listesi” kullanılarak Ankara’da farklı kütüphanelerde gerçekleştirilmiş ve araştırmacılar rehber kişi eşliği olmadan objektif bir şekilde kütüphanelerin fiziksel durumlarını yerinde incelemiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk kütüphaneleri, çocuk bölümleri, fiziksel durum, bina özellikleri, güvenlik donanımı, malzeme, kontrol listesi

Teşekkür

Çalışmanın gerçekleşmesinde desteklerini esirgemeyen Ankara Adanan Ötüken İl Halk Kütüphanesi yöneticilerine teşekkür ederiz.

Investigation of Building, Security Equipment and Material Qualifications of Public Library Children’s Departments and Children’s Libraries in Ankara

Öz

Purpose: Library awareness can be gained by children when they come to the library at an early age. In this process, the existence and quality of the spaces required for the services provided has a great importance for libraries to realize their services for preschool children and their families. The aim of this study is to examine the children's libraries and children’s departments in Ankara Province and to reveal their quality in context of their building, security equipment and material properties. Method: The sample of this study consists of 1 provincial public library, 1 children's library and 5 district public libraries in Ankara, which were selected by purposeful sampling method.. The survey research, one of the quantitative research methods, was used in the study, and the data of the research were collected through the "Children's Libraries Physical Condition Checklist" developed by the researchers. Findings: According to the results of this research, Ankara Ali Dayı Children's Library, which has 19 (79%) of the 24 items in terms of building characteristics, is the library with the highest building quality, while Cebeci District Public Library, which has 6 of 24 items (25%), has been determined as the library with lowest building quality. In terms of security equipment, while Ankara Ali Dayı Children's Library has the best security equipment among the libraries selected with a "Yes" result from 11 (%65) of 17 items; Cebeci, Mamak and Sincan District Public Libraries, on the other hand, received only "Yes" from 4 (%24) of the items and they were in the lowest place in terms of security equipmnet. In terms of materials, Ankara Ali Dayı Children's Library and Keçiören Cemil Meriç District Public Library received a "Yes" result from 16 (%84) of the 19 items and has the highest material quality; Altındağ District Public Library is at the lowest level among libraries selected with a "Yes" result from 9 (%47) items. Results: According to the findings of the study, it was found that two of the seven libraries in the sample group were in good condition, three libraries were in average characteristics, and two libraries were in insufficient characteristics in terms of general physical condition. Originality: This study was carried out using the "Library Physical Condition Checklist" developed by the researchers, was carried out in different libraries in Ankara province, and the researchers objectively examined the physical conditions of the libraries without guidance.

Anahtar Kelimeler

Children's libraries, children's departments, physical conditions, building features, security equipment, material, control list

Kaynakça

• Adcock, E. P. (2011). Kütüphane malzemesinin bakım ve kullanımında IFLA ilkeleri (Ş. N. Somer, Çev.). https://www.ifla.org/files/assets/pac/ipi/ipi1-tr.pdf
• Adnan Ötüken Halk Kütüphanesi. (2021). Beşikkaya Mahallesi’ndeki kütüphanenin açılışına çok sayıda davetli katıldı. http://www.adnanotukenkutup.gov.tr/yazdir?5D3A6FF4BDC8BE988BF0BD072355EF7B
• AIA. (2021). 2021 AIA/ALA library building awards. https://www.aia.org/resources/6392704-2021-aiaala-library-building-awards
• Aldemir, A. (2018). Türkiye’de çocuk odaklı halk kütüphaneciliği hizmetleri [Bildiri]. 1. Uluslararası Çocuk Kütüphaneleri Sempozyumu Bildirileri, 14-17 Kasım 2018, Nevşehir, Türkiye (ss. 33-41) içinde. https://kygm.ktb.gov.tr/Eklenti/63324,1-uluslararasi-cocuk-kutuphaneleri-sempozyumupdf.pdf?0
• Bossaller, J., Oprean, D., Urban, A. ve Riedel, N. (2020). A happy ambience: Incorporating ba and flow in library design. The Journal of Academic Librarianship, 46(6), 102228.
• Bradfield, N. (2011). Early childhood education and child development for elementary school librarians. https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.1030.534&rep=rep1&type=pdf
• Burkut, E. B. (2018). Çocuk (lar) ve mekân (lar): Çocuk kütüphanelerinin mekânsal tasarım süreci ve analizi [Bildiri]. 1. Uluslararası Çocuk Kütüphaneleri Sempozyumu Bildirileri, 14-17 Kasım 2018, Nevşehir, Türkiye (ss. 163-186) içinde. https://kygm.ktb.gov.tr/Eklenti/63324,1-uluslararasi-cocuk-kutuphaneleri-sempozyumupdf.pdf?0
• Cevher, N. (2015). Ankara’daki halk kütüphanesi çocuk bölümlerinin çocukların okuma alışkanlığındaki rolü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2000). Research methods in education (5. bs.). Routledge Falmer.
• Coughlan, M., Cronin, P. ve Ryan, F. (2009). Survey research: Process and limitations. International Journal of Therapy and Rehabilitation, 16(1), 9-15. https://doi.org/10.12968/ijtr.2009.16.1.37935
• Çakın, İ., Ersoy, O., Çelik, H. ve Duman, H. (1993). Türk kütüphaneciliğinin sorunları ve çözüm önerileri. Türk Kütüphaneciliği, 7(3), 220-226.
• Delice Güller, E. ve Bilbay, P. (2016). Kütüphane yapılarında okul öncesi çocuklara yönelik interaktif mekânların irdelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 30(3), 398-414.
• Fasick, A. M. ve Edmonds, L. (2013). Managing children’s services in libraries (4. bs.). Libraries Unlimited.
• Fraenkel, R., Wallen, E. ve Hyun, H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. bs.). The McGraw-Hill Companies.
• Frostick, C. M. (2009). The myth of equal access. Children & Libraries, 7(3), 32-41.
• Goodwin, L. D. (2001). Interrater agreement and reliability. Measurement in Psychical Education and Exercises Science, 5(1), 13-34.
• Goulding, A., Dickie, J. ve Shuker, M. J. (2017). Observing preschool storytime practices in Aotearoa New Zealand’s urban public libraries. Library & Information Science Research, 39(3), 199-212.
• Gönen, M., Temiz, N. ve Akbaş, S. C. (2015). Erken çocukluk döneminde çocuk kütüphanelerinin rolü ve önemi: Bir kütüphane programı örneği. Milli Eğitim Dergisi, 45(208), 76-89.
• International Federation of Library Associations and Institutions [IFLA]. (2003). Çocuk kütüphanesi hizmetleri için ilkeler (B. Yılmaz ve S. Ekici, Çev.). https://www.ifla.org/files/assets/libraries-for-children-and-ya/publications/guidelines-for-childrens-libraries-services-tr.pdf
• International Federation of Library Associations and Institutions [IFLA]. (2006). Guidelines for children’s library services. https://www.ifla.org/files/assets/libraries-for-children-and-ya/publications/guidelines-for-childrens-libraries-services-en.pdf
• International Federation of Library Associations and Institutions [IFLA]. (2007). Guidelines for library services to babies and toddlers. http://www.ifla.org/files/assets/hq/publications/professional-report/100.pdf
• International Federation of Library Associations and Institutions [IFLA]. (2009). Çok-kültürlü topluluklar: Kütüphane hizmetleri kılavuzu (G. Demir, Çev.). https://www.ifla.org/files/assets/library-services-to-multicultural-populations/publications/multicultural-communities-tr.pdf
• International Federation of Library Associations and Institutions [IFLA]. (2015). IFLA okul kütüphaneleri rehberi (S. Arıoğlu ve A. Yüksel Durukan, Çev.). https://www.ifla.org/files/assets/school-libraries-resource-centers/publications/ifla-school-library-guidelines-tr.pdf
• International Federation of Library Associations and Institutions [IFLA]. (2018). IFLA 0-18 yaş grubundaki çocuklar için kütüphane hizmetleri rehberi (C. Polat, E. B. Eroğlu, S. Çuhadar, A. Kavak ve B. Tan, Çev.). https://www.ifla.org/files/assets/libraries-for-children-and-ya/publications/ifla-guidelines-for-library-services-to-children_aged-0-18-tr.pdf
• Kakırman Yıldız, A., Yalçınkaya, B. ve Saydam, V. (2018). İstanbul’daki halk kütüphanelerinin okul öncesi dönem çocuklara uygunluğunun değerlendirilmesi. DTCF Dergisi, 58(2), 1811-1836.
• Kelley, K., Clark, B., Brown, V. ve Sitzia, J. (2003). Good practice in the conduct and reporting of survey research. International Journal for Quality in Health Care, 15(3), 261-266. https://doi.org/10.1093/intqhc/mzg031
• Keseroğlu, H. S. (2010). Kütüphanenin değişen mimarisi. Mimar.ist: 3 Aylık Mimarlık Kültürü Dergisi, 10(37), 46-54.
• Kipfer, K. (2019). Starting early: A revised early literacy strategy. ALSC: Association for Library Service to Children, 17(1), 3-4. https://dx.doi.org/10.5860/cal.17.1.3
• Koh, E. T. ve Owen, W. L. (2000). Descriptive research and qualitative research. Introduction to Nutrition and Health research (ss. 219-248) içinde. Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4615-1401-5_12
• Kupetz, B. N. (1993). A shared responsibility: Nurturing literacy in the very young. School Library Journal, 39(7), 28-31.
• Küçükcan, B. (2010). Bilgiyi toplama mekânı: Kütüphane binaları. Mimar.ist: 3 Aylık Mimarlık Kültürü Dergisi, 10(37), 55-59.
• Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü [KGYM]. (2017a). Çocuk Kütüphaneleri Çalıştayı. C. Polat, E. Yılmaz ve A. Kakırman Yıldız (Yay. Hazl.). Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü [KGYM]. (2017b). Halk Kütüphanelerinde Mimari Uygulamalar Çalıştayı. A. H. Kuzucuoğlu, B. B. Yılmaz ve M. Yavuzdemir (Yay. Hazl.). Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• Landis, J. R. ve Koch, G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33, 159-174.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563-575.
• Liu, L. G. (2004). The contribution of public libraries to countries’ economic productivity: A path analysis. Library Review, 53(9), 435-441.
• Mainka, A., Hartmann, S., Orszullok, L., Peters, I., Stallmann, A. ve Stock, W. G. (2013). Public libraries in the knowledge society: Core services of libraries in informational world cities. Libri, 63(4), 295-319.
• Miller, C., Zickuhr, K., Rainie, H. ve Purcell, K. (2013). Parents, children, libraries, and reading. https://core.ac.uk/download/pdf/30676931.pdf
• Mills, J. E., Romeign Stout, E., Campbell, C. ve Koester, A. (2015). Results from the young children, new media, and libraries survey: What did we learn? Children and Libraries, 13(2), 26-32.
• Ozanne, L. K. ve Ozanne, J. L. (2011). A child’s right to play: The social construction of civic virtues in toy libraries. Journal of Public Policy & Marketing, 30(2), 264-278.
• Önal, İ. (2009). Designing tomorrow’s libraries with children’s views. World Library and Information Congress: 75th IFLA General Conference and Council, 23-27 August 2009, Milan, Italy. https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.150.8885&rep=rep1&type=pdf
• Öz, Z. O. (1996). Kütüphanelerin mekânsal organizasyonunda kütüphanecinin rolü. Türk Kütüphaneciliği, 10(2), 119-136.
• Pivik, J. R. (2010). The perspective of children and youth: How different stakeholders identify architectural barriers for inclusion in schools. Journal of Environmental Psychology, 30(4), 510-517.
• Potur, A. A. (2010). Sessizlikten oyunlaşan mekânlara: Özgürleştiren öğrenme ortamları olarak çocuk kütüphaneleri. Mimar.ist: 3 Aylık Mimarlık Kültürü Dergisi, 10(37), 74-79.
• Saydam, V. ve Sağlık, Ö. (2015). İstanbul’daki Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı halk ve çocuk kütüphanelerinin iç ve dış mekân açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 208(44), 61-75.
• Sezgin Selçuk, G. (2018). Tarama yöntemi. H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Yay. Hazl.). Eğitimde araştırma yöntemleri (2. bs.) (ss. 140-161) içinde. Pegem Akademi.
• Shine Edizer, F. ve Akçay Duff, E. R. (2019). How an intentionally inviting play library benefits young children and the community. Journal of Invitational Theory and Practice, 25, 14-24.
• Stejskal, J., Hájek, P. ve Řehák, T. (2019). The economic value of library services for children: The case of the Czech public libraries. Library & Information Science Research, 41(3), 100963.
• Stevens, N. D. (1999). Librarians and Libraries for Children. The Library Quarterly, 69(1), 90-93.
• Sullivan, M. (2005). Fundamentals of children’s services. American Library Association.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021a). Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi: Kütüphanemiz. https://adnanotuken.kutuphane.gov.tr/TR-197301/-kutuphanemiz.html
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021b). Ankara Ali Dayı Çocuk Kütüphanesi. https://alidayicocuk.kutuphane.gov.tr/
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021c). Ankara Cebeci Halk Kütüphanesi. https://cebeci.kutuphane.gov.tr/
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021d). Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Keçiören Cemil Meriç İlçe Halk Kütüphanesi açılışı basın duyurusu. https://kygm.ktb.gov.tr/TR-91950/kecioren-cemil-meric-ilce-halk-kutuphanesi-acilisi-basi-.html
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021e). Mamak İlçe Halk Kütüphanesi. https://mamak.kutuphane.gov.tr/
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021f). Sincan İlçe Halk Kütüphanesi. https://sincan.kutuphane.gov.tr/TR-155362/kutuphanemiz-hakkinda.html
• Veneziano L. ve Hooper, J. (1997) A method for quantifying content validity of health-related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1), 67-70.
• Von Eye, A. ve Mun, E. Y. (2005). Analyzing rater agreement: Manifest variable methods. Lawrence Erlbaum Associates.
• Yavuz Öden, H. (2021). Çocuk kütüphanesi iç mekân tasarımında çok fonksiyonlu mobilyaların kullanımı. Online Journal of Art and Design, 9(3), 92-103.
• Yılmaz, A. (2008). Okul öncesi çocuklara yönelik kütüphane hizmetlerinin önemi ve başarılı bir kütüphane örneği. Türk kütüphaneciliği, 22(2), 169-186.
• Yılmaz, B. (2014). Ankara’da halk kütüphanesi sistemi: Niceliksel bir değerlendirme. Ankara Araştırma Dergisi, 2(2), 115-130.
• Yılmaz, B. (2019). Çocuk kütüphanesi hizmetleri kılavuzu. Hiperlink.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. [Bildiri]. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 28-30 Eylül 2005, Denizli (ss. 1-6) içinde. http://yunus.hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/PamukkaleBildiri.pdf