Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Investigation of Book Reading Habits of Secondary School Students Living in Ankara in Terms of Some Variables

Yıl 2024, Cilt: 38 Sayı: 4, 181 - 204
https://doi.org/10.24146/tk.1444338

Öz

Purpose: In this study, it was aimed to examine the reading habits of secondary school students living in Ankara in terms of the number of books read, reading time, library status, library membership, e-book reading, type of books read, and reading purpose.

Method: The research is conducted using a descriptive and survey model. A total of 387 students, 215 girls and 172 boys, living in Ankara and attending secondary school, selected by convenient sampling method, were included in the study. Of the students included in the study, 27.6% were attending sixth grade, 27.1% were attending seventh grade, 26.6% were attending eighth grade, and 18.6% were attending fifth grade. ‘General Information Form’ and “Secondary School Book Reading Habit Scale” were data collection tools. After obtaining ethical approval, the data were collected online via Google Forms. Descriptive statistics, t-test, one-way analysis of variance and LSD test were used to analyse the normally distributed data.

Findings: The findings show that students' reading habits differ significantly according to the number of books read, daily reading time, library status, library membership, e-book reading, type of books read and purpose of reading.

Implications: In the study, it was determined that the students who read two books a month, allocate time for reading books every day, have a library, have a library membership, read e-books, prefer novels, science/technical books, etc., and read for information, self-improvement and entertainment had high levels of reading habits. In addition, it was determined that these students had high levels of behaviours and skills for reading, writing and speaking, establishing close and positive relationships with books and enriching their expressions.

Originality: The unique aspect of this research is to provide a basis for the precautions and studies that can be taken to reinforce and sustain the reading habit acquired in primary school, to determine the factors affecting the reading habits of secondary school students and to make some suggestions to parents, experts and researchers by taking a picture of the current situation.

Kaynakça

  • Ahmad, Z., Tariq, M., Iqbal, Q. ve Sial, T. A. (2023, 22 Ağustos). Exploring the factors affecting development of reading https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/6307/ habits among children.
  • Akkaya, N. ve Özdemir, S. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi (İzmir-Buca örneği). Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(1), 75-96.
  • Aksaçlıoğlu, A. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 3-28.
  • Aksoy, E. ve Öztürk, D. S. (2018). Öğrencilerdeki okuma alışkanlığının öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(1), 143-184. Akyol, H. (2007). Okuma. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed.), İlköğretimde Türkçe öğretimi (s. 15 48). Pegem Akademik Yayıncılık.
  • Alamdar, S. G. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıklarının incelenmesi (Kırıkkale İli örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
  • Alan, Y. (2020). Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin kitap okuma profilleri. Söylem Filoloji Dergisi, 5(1), 278-303.
  • American Library Association. (1978). Book reading and library usage: A study of habits and perceptions. Public Information Office.
  • Aslanoğlu, A. E. (2007). PIRLS 2001 Türkiye verilerine göre 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerileriyle ilişkili faktörler [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Avcıoğlu, H. (2000). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma becerilerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25(115), 10-17.
  • Aydoğdu, H. (2020). Okuma alışkanlığı ve okul kütüphanelerinin bireysel gelişime etkisi üzerine bir değerlendirme. Milli Eğitim, 49(225), 201-226.
  • Ayyıldız, M., Bozkurt, Ü. ve Canlı, S. (2006). Okuma kültürü üzerine bir araştırma. Milli Eğitim, (169), 277- 296.
  • Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 265-300.
  • Balcı, A., Uyar, Y. ve Büyükikiz, K. K. (2012). İlköğretim 6. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies, 7(4), 965-985.
  • Bamberger, R. (1975). Promoting the reading habit. Unesco.
  • Başaran, M. ve Altuner, Ş. (2016). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yozgat örneği). K. Özköse (Ed.), 1.Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı 2.Cilt içinde (ss. 582-592). Bozok Üniversite Yayınları.
  • Başaran, M. ve Ateş, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okumaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 73-92.
  • Batur, Z., Özcan, H. Z. ve Sağcan, Y. C. (2019). Ortaokul öğrencilerinin okuma eğilimlerinin incelenmesi. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 33-55.
  • Bayat, N. ve Çetinkaya, G. (2018). Ortaokul öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve tercihleri. İlköğretim Online, 17(2), 984-1001.
  • Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
  • Black, A. ve Young, J. (2005). Attitudes to reading: In investigation across the primary years. J. Young (Ed.), Pleasure, Passion Provocation: Conference Proceedings of the AATE/ALEA National Conference 2005 içinde (ss. 1-20). Gold Coast.
  • Calp, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları: Ağrı İl Örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(4), 897-924.
  • Can, R., Türkyılmaz, M. ve Karadeniz, A. (2010). Ergenlik dönemi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-21.
  • Cline, F., Johnstone, C. ve King, T. (2006). Focus group reactions to three definitions of reading (as originally developed in support of NARAP goal 1). National Accessible Reading Assessment Projects.
  • Çelik, T. (2015). Öğrencilerin e-kitap okuma tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies, 10(3), 271-284.
  • Clark, C. ve Foster, A. (2005). Children's and young people's reading habits and preferences: The who, what, why, where and when. National Literacy Trust.
  • Çakmak, T. ve Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
  • Demirer. V., Çintaş Yıldız, D. ve Sünbül, A. M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar ve internet kullanılan ile kitap okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki: Konya İli örneği. İlköğretim Online, 10(3), 1028-1036.
  • Deniz, E. (2015). Ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 3(2), 46-64.
  • Doğan Yılmaz, E. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Dökmen, Ü. (1994). Okuma becerisi, ilgisi ve alışkanlığı üzerine psiko-sosyal bir araştırma. MEB Yayınları.
  • Durualp, E., Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(1), 115-132.
  • Durukan, E. ve Arslan, N. (2018). Okuma alışkanlığı. S. Ayyılmaz ve B. Ürün Karahan (Ed.), Okuma eğitimi içinde (ss. 145-156). Anı Yayıncılık.
  • Edeole, I. M. ve Adejoke, A. M. (2016). Promoting reading habit among secondary school students in Lagos state: The role of library & ıct. Asian Journal of Education and e Learning, (4), 145-152.
  • Elbir, B. ve Bağcı, C. (2013). Birinci ve ı̇ kinci kademe okuma eğitimi üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 229-247.
  • Eyo, W. (2007). Nigeria: Libraries and reading culture. Journal on the Culture of Reading and the Book Chain, 6(1), 17-25.
  • Fazzi, F. (2023). Reflecting on EFL secondary students’ reading habits and perceptions of young adult literature to promote reading for pleasure and global citizenship education. EL.LE, 12(2), 251-272.
  • Gardiner, S. (2005). Building student literacy through: Sustained silent reading. Associationfor Supervision and Curriculum Development.
  • Gençtürk, G. (2022). Dıjıtal ortamın gençlerın okuma alışkanlıklarına etkısı: İstanbul’da durum [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
  • Geske, A. ve Ozola, A. (2008). Factors influencing reading literacy at the primary school level. Problems of Education in the 21st Century, 6, 71-77.
  • Gönen, M., Öncü, E. Ç. ve Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5., 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. Milli Eğitim, (164), 7-35.
  • Güneş, F. (2007) Türkçe öğretimi - yaklaşımlar ve modeller. Pegem.
  • Güneş, F. (2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Nobel.
  • Gürsakal, S. (2012). PISA 2009 öğrenci başarı düzeylerini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 17(1), 441-452.
  • Graham, S., Berninger, V. ve Abbott, R. (2012). Are attitudes toward writing and reading separable constructs? A study with primary grade children. Reading & Writing Quarterly, 28(1): 51-69.
  • Hopper, R. (2005). What are teenagers reading? Adolescent fiction reading habits and reading choices. Literacy, 39(3), 113–120.
  • İnce Samur, Ö. (2016). Okuma kültürü nasıl kazandırılır? Okul öncesi dönem / 0-6 Yaş. Anı Yayıncılık.
  • İpek Yükselen, A. (2015). Yaş gruplarına göre çocuk kitapları. M. Gönen (Ed.), Çocuk edebiyatı içinde (ss. 57-75). Eğiten Kitap.
  • İşcan, A., Arıkan, İ.B. ve Küçükaydın, M.A. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerin kitap okuma alışkanlıkları ve okumaya ilişkin tutumları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 3-28.
  • Johnson, A. (2008). Teaching reading and writing: Research-based strategies for teachers, tutors, parents, and paraprofessionals. Rowman and Littlefield.
  • Jourdain, A. ve Naulin, S. (2016). Pierre Bourdieu’nun kuramı ve sosolojik kullanımları. (Ö. Elitez, Çev.) İletişim Yayınları.
  • Kana, F. (2014). Ortaokul öğrencilerinin üstbiliş okuma stratejileri farkındalık düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 100-120.
  • Kana, F. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okuma stillerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 548-556.
  • Karakılıç, S. ve Arslan, S. (2019). Kitap okumanın öğrencilerin matematik başarısı ve problem çözme becerisi üzerine etkisi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 10(2), 456-475.
  • Karasar, N. (2019). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
  • Katrancı, M. (2015). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin kitap okuma motivasyonlarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 49-62.
  • Kurulgan, M. ve Çekerol, S. G. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(8), 237–258.
  • Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (İlgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 24(1): 11-32.
  • Kutlu, Ö., Yıldırım, Ö., Bilican, S. ve Kumandaş, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlamada başarılı olup-olmama durumlarının kestirilmesinde etkili olan değişkenlerin incelenmesi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 2(1), 132-139.
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı (2023, 21 Ağustos). Türkiye okuma kültürü haritası. https://kygm.ktb.gov.tr/Eklenti/55,yonetici-ozetipdf.pdf?0
  • Lai, J. Y. ve Chang, C. Y. (2011). User attitudes toward dedicated e‐book readers for reading: the effects of convenience, compatibility and media richness. Online information review, 35(4), 558-580.
  • Larson, L. (2010). Le livre électronique motive les jeunes lecteurs. https://rire.ctreq.qc.ca/le livre-electronique-motive-les-jeunes-lecteurs/
  • Logan, S. ve Johnston, R. (2009). Gender differences in reading ability and attitudes: examining where these differences lie. Journal of Research in Reading, 32(2), 199-214.
  • Loh, C. E. ve Sun, B. (2018). “I’d still prefer to read the hard copy”: Adolescents’ print and digital reading habits. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 62(6), 663-672.
  • Maden, S. (2012). Ekran okuma türleri ve Türkçe öğretmeni adaylarının ekran okumaya yönelik görüşleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(3),1-16.
  • Marks, G. N., Cresswell, J. ve Ainley, J. (2006). Explaining socioeconomic inequalities in student achievement: The role of home and school factors. Educational research and Evaluation, 12(02), 105-128.
  • MEB İstatistikleri (2023, 27 Ağustos). Millî eğitim istatistikleri-örgün eğitim-2021-2022. https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=460
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2023, 19 Temmuz). 2022 PISA Türkiye raporu. https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_12/05125555_pisa2022_rapor_051223. pdf
  • Mete, G. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma (Malatya ili Öörneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 43.
  • McGeown, S. P., Duncan, L. G., Griffiths, Y. M. ve Stothard, S. E. (2015). Exploring the relationship between adolescent’s reading skills, reading motivation and reading habits. Reading and writing, 28, 545-569.
  • Moje, E. B., Overby, M., Tysvaer, N. ve Morris, K. (2008). The complex world of adolescent literacy: Myths, motivations, and mysteries. Harvard educational review, 78(1), 107 154. https://doi.org/10.17763/haer.78.1.54468j6204x24157
  • Nathanson, S., Pruslow, J. ve Levitt, R. (2008). The reading habits and literacy attitudes of inservice and prospective teachers: Results of a questionnaire survey. Journal of Teacher Education, 59(4), 313-321.
  • Özbay, M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Öncü Kitap.
  • Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 117–136.
  • Özdemir, E. (1975). Okuma sanatı-nasıl okumalı neler okumalı. İnkılap Kitabevi.
  • Özkan, Y. Ö., & Doğan, A. G. B. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma becerisilerinin kestirilmesinde etkili olan değişkenlerin belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4), 667-680.
  • Özkaya, G. P. ve Çetin, D. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlıkları ve kütüphane kullanımlarına ilişkin bir inceleme. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 10.
  • Öztürk, E. ve Aydemir, Z. İ. (2013). Başlangıç düzeyi okuyucularının okuma motivasyonlarının, günlük kitap okuma süreleri ve ailenin okuma durumuna göre değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1105-1116.
  • Park, H. (2008). Home literacy environments and children's reading performance: A comparative study of 25 countries. Educational Research and Evaluation, 14(6), 489 505.
  • Sağlamtunç, T. (1990). Türkiye’de üniversite kütüphanecilik bölümlerinin 4. sınıf öğ- rencilerinin özgür (boş) zaman ders dışı okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 4(1), 3-21.
  • Sainsbury, M. (2004). Children's attitudes to reading. Education Review, 17(2), 49-54. Sever, S. (2010). Çocuk ve edebiyat. Tudem Yayıncılık.
  • Sünbül, A. M., Yılmaz, E., Demirer, V., Ceran, D., Işık, A., Çintaş, D., Çalışkan, M. ve Alan, S. (2010). İlköğretim öğrencileri kitap okuma alışkanlıkları: Konya ili araştırma raporu (5-6-7-8. Sınıflar). Konya İl Millî Eğitim Müdürlüğü.
  • Schagen, I. (2023, 19 Mayıs). Multilevel analysis of PIRLS data for England. https://www.nfer.ac.uk/media/pjul4ja2/44408.pdf
  • Schooten, E. ve Glopper, K. (2002). The relation between attitude toward reading adolescent literature and literary reading behavior. Poetics, 30, 169-194.
  • Songhui, Z. (2008). The influence of traditional reading habits on the construction of digital libraries in developingcountries. Electronic Library, 26(4), 520–529.
  • Stokmans, M. J. W. (1999). Reading attitude and its effect on leisure time reading. Poetics, 26, 245-261.
  • Taştan, N. (2019). E-kitap arayüzlerinin okuma deneyimiyle ilişkisi. Tasarım Kuram, 15(28), 65-76.
  • Temizyürek, F., Çolakoğlu, K. B. ve Coşkun, S. (2013). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 114-150.
  • Tok, M., Küçük, B. ve Kırmacı, Ö. (2015). Ortaokul kitap okuma alışkanlığı ölçeği: Geçerlik güvenirlik çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(2), 694-716.
  • Topçuoğlu Ünal, F. ve Yiğit, A. (2014). Çocuklarda okuma kültürünün oluşmasında ailenin etkisi. International Journal of Language Academy, 2(4), 308-322.
  • Tosunoğlu, M. (2002). Türkçe öğretiminde okuma alışkanlığı ve çocukların okuma eğilimleri. Türk Dili, (609), 547–563.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2023, 23 Nisan). Yaşam kalitesi modülü, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yasam-Kalitesi-Modulu-2022-49760
  • Williams, C. (1990). A study of the rading interests habits and attitudes of third, fourth and fifth grades. A Class Action Research Project.
  • Worrell, F. C., Roth, D. A. ve Gabelko, N. H. (2006). Elementary reading attitude survey (ERAS) scores in academically talented students. Roeper Review, 29(2), 119-124.
  • Wößmann, L. (2003). Schooling resources, educational institutions and student performance: The international evidence. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 65(2), 117-170.
  • Yalçın, S. (2018). 21. yüzyıl becerileri ve bu becerilerin ölçülmesinde kullanılan araçlar ve yaklaşımlar. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 51(1), 183 201.
  • Yaman, H. ve Süğümlü, Ü. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin ders dışı kitap okuma alışkanlıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 291-306.
  • Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.
  • Yurdakul, Y., Beyazıt, U., Bütün Ayhan, A. ve Şimşek, Ş. (2020). İlkokul öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ile serbest zamanlarında kitap okuma alışkanlıklarının ı̇ncelenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 217-229.
  • Yusof, D. A. A. (2021). Reading habits among students in the digital era: Changes of trends and behaviours. Journal of Academic Library Management (AcLiM), 1(1), 43-54.
  • Zasacka, Z. (2017). Screen-based reading practices – results of the study on children's and adolescents' reading habits and attitudes. Edukacja, (5), 99- 114.

Ankara’da Yaşayan Ortaokul Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlıklarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 38 Sayı: 4, 181 - 204
https://doi.org/10.24146/tk.1444338

Öz

Amaç: Bu araştırmada Ankara’da yaşayan ortaokula devam eden öğrencilerin kitap okuma alışkanlıklarının okunan kitap sayısı, okuma süresi, kitaplık durumu, kütüphane üyeliği, e-kitap okuma, okunan kitap türü ve okuma amacı bakımından incelenmesi amaçlanmıştır.

Yöntem: Araştırma, betimsel türde ve tarama modelindedir. Araştırmaya uygun örnekleme yöntemiyle seçilen ve Ankara’da yaşayan, ortaokula devam eden 215 kız ve 172 erkek olmak üzere toplam 387 öğrenci alınmıştır. Araştırmaya alınan öğrencilerin %27,6’sı altıncı sınıfa, %27,1’i yedinci sınıfa, %26,6’sı sekizinci sınıfa ve %18,6’sı beşinci sınıfa devam etmektedir. Veri toplama aracı olarak “Genel Bilgi Formu” ve “Ortaokul Kitap Okuma Alışkanlığı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada etik onay alındıktan sonra, veriler Google Form aracılığıyla çevrimiçi olarak toplanmıştır. Normal dağılım gösteren verilerin analizinde betimsel istatistikler, t testi, tek yönlü varyans analizi ve LSD testinden yararlanılmıştır.

Bulgular: Bulgular, öğrencilerin kitap okuma alışkanlıklarının okunan kitap sayısı, günlük okuma süresi, kitaplık durumu, kütüphane üyeliği, e-kitap okuma, okunan kitap türü ve okuma amacına göre anlamlı bir biçimde farklılaştığını göstermektedir.

Sonuç: Araştırmada ayda iki kitap okuyan, her gün kitap okumaya zaman ayıran, kitaplığı olan, kütüphaneye üyeliği bulunan, e-kitap okuyan, roman, fen bilimleri/teknik vb. türde kitapları tercih eden, bilgi edinmek, kendini geliştirmek ve eğlenmek amacıyla okuyan öğrencilerin kitap okuma alışkanlığı düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bu öğrencilerin, okuma, yazma ve konuşma, kitapla sıkı ve olumlu ilişkiler kurma ve anlatımlarını zenginleştirmeye yönelik davranış ve beceri düzeylerinin yüksek olduğu saptanmıştır.

Özgünlük: İlköğretimde edinilen kitap okuma alışkanlığını pekiştirmek ve sürdürülebilir kılmak için alınabilecek önlem ve yapılabilecek çalışmalara zemin oluşturmak, ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığını etkileyen faktörleri belirlemek ve mevcut durumun fotoğrafını çekerek ebeveynlere, uzmanlara ve araştırmacılara birtakım önerilerde bulunmak bu araştırmanın özgün yanını ortaya koymaktadır.

Kaynakça

  • Ahmad, Z., Tariq, M., Iqbal, Q. ve Sial, T. A. (2023, 22 Ağustos). Exploring the factors affecting development of reading https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/6307/ habits among children.
  • Akkaya, N. ve Özdemir, S. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi (İzmir-Buca örneği). Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(1), 75-96.
  • Aksaçlıoğlu, A. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 3-28.
  • Aksoy, E. ve Öztürk, D. S. (2018). Öğrencilerdeki okuma alışkanlığının öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(1), 143-184. Akyol, H. (2007). Okuma. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed.), İlköğretimde Türkçe öğretimi (s. 15 48). Pegem Akademik Yayıncılık.
  • Alamdar, S. G. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıklarının incelenmesi (Kırıkkale İli örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
  • Alan, Y. (2020). Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin kitap okuma profilleri. Söylem Filoloji Dergisi, 5(1), 278-303.
  • American Library Association. (1978). Book reading and library usage: A study of habits and perceptions. Public Information Office.
  • Aslanoğlu, A. E. (2007). PIRLS 2001 Türkiye verilerine göre 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerileriyle ilişkili faktörler [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Avcıoğlu, H. (2000). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma becerilerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25(115), 10-17.
  • Aydoğdu, H. (2020). Okuma alışkanlığı ve okul kütüphanelerinin bireysel gelişime etkisi üzerine bir değerlendirme. Milli Eğitim, 49(225), 201-226.
  • Ayyıldız, M., Bozkurt, Ü. ve Canlı, S. (2006). Okuma kültürü üzerine bir araştırma. Milli Eğitim, (169), 277- 296.
  • Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 265-300.
  • Balcı, A., Uyar, Y. ve Büyükikiz, K. K. (2012). İlköğretim 6. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies, 7(4), 965-985.
  • Bamberger, R. (1975). Promoting the reading habit. Unesco.
  • Başaran, M. ve Altuner, Ş. (2016). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yozgat örneği). K. Özköse (Ed.), 1.Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı 2.Cilt içinde (ss. 582-592). Bozok Üniversite Yayınları.
  • Başaran, M. ve Ateş, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okumaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 73-92.
  • Batur, Z., Özcan, H. Z. ve Sağcan, Y. C. (2019). Ortaokul öğrencilerinin okuma eğilimlerinin incelenmesi. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 33-55.
  • Bayat, N. ve Çetinkaya, G. (2018). Ortaokul öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve tercihleri. İlköğretim Online, 17(2), 984-1001.
  • Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
  • Black, A. ve Young, J. (2005). Attitudes to reading: In investigation across the primary years. J. Young (Ed.), Pleasure, Passion Provocation: Conference Proceedings of the AATE/ALEA National Conference 2005 içinde (ss. 1-20). Gold Coast.
  • Calp, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları: Ağrı İl Örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(4), 897-924.
  • Can, R., Türkyılmaz, M. ve Karadeniz, A. (2010). Ergenlik dönemi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-21.
  • Cline, F., Johnstone, C. ve King, T. (2006). Focus group reactions to three definitions of reading (as originally developed in support of NARAP goal 1). National Accessible Reading Assessment Projects.
  • Çelik, T. (2015). Öğrencilerin e-kitap okuma tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies, 10(3), 271-284.
  • Clark, C. ve Foster, A. (2005). Children's and young people's reading habits and preferences: The who, what, why, where and when. National Literacy Trust.
  • Çakmak, T. ve Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
  • Demirer. V., Çintaş Yıldız, D. ve Sünbül, A. M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar ve internet kullanılan ile kitap okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki: Konya İli örneği. İlköğretim Online, 10(3), 1028-1036.
  • Deniz, E. (2015). Ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 3(2), 46-64.
  • Doğan Yılmaz, E. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Dökmen, Ü. (1994). Okuma becerisi, ilgisi ve alışkanlığı üzerine psiko-sosyal bir araştırma. MEB Yayınları.
  • Durualp, E., Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(1), 115-132.
  • Durukan, E. ve Arslan, N. (2018). Okuma alışkanlığı. S. Ayyılmaz ve B. Ürün Karahan (Ed.), Okuma eğitimi içinde (ss. 145-156). Anı Yayıncılık.
  • Edeole, I. M. ve Adejoke, A. M. (2016). Promoting reading habit among secondary school students in Lagos state: The role of library & ıct. Asian Journal of Education and e Learning, (4), 145-152.
  • Elbir, B. ve Bağcı, C. (2013). Birinci ve ı̇ kinci kademe okuma eğitimi üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 229-247.
  • Eyo, W. (2007). Nigeria: Libraries and reading culture. Journal on the Culture of Reading and the Book Chain, 6(1), 17-25.
  • Fazzi, F. (2023). Reflecting on EFL secondary students’ reading habits and perceptions of young adult literature to promote reading for pleasure and global citizenship education. EL.LE, 12(2), 251-272.
  • Gardiner, S. (2005). Building student literacy through: Sustained silent reading. Associationfor Supervision and Curriculum Development.
  • Gençtürk, G. (2022). Dıjıtal ortamın gençlerın okuma alışkanlıklarına etkısı: İstanbul’da durum [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
  • Geske, A. ve Ozola, A. (2008). Factors influencing reading literacy at the primary school level. Problems of Education in the 21st Century, 6, 71-77.
  • Gönen, M., Öncü, E. Ç. ve Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5., 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. Milli Eğitim, (164), 7-35.
  • Güneş, F. (2007) Türkçe öğretimi - yaklaşımlar ve modeller. Pegem.
  • Güneş, F. (2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Nobel.
  • Gürsakal, S. (2012). PISA 2009 öğrenci başarı düzeylerini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 17(1), 441-452.
  • Graham, S., Berninger, V. ve Abbott, R. (2012). Are attitudes toward writing and reading separable constructs? A study with primary grade children. Reading & Writing Quarterly, 28(1): 51-69.
  • Hopper, R. (2005). What are teenagers reading? Adolescent fiction reading habits and reading choices. Literacy, 39(3), 113–120.
  • İnce Samur, Ö. (2016). Okuma kültürü nasıl kazandırılır? Okul öncesi dönem / 0-6 Yaş. Anı Yayıncılık.
  • İpek Yükselen, A. (2015). Yaş gruplarına göre çocuk kitapları. M. Gönen (Ed.), Çocuk edebiyatı içinde (ss. 57-75). Eğiten Kitap.
  • İşcan, A., Arıkan, İ.B. ve Küçükaydın, M.A. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerin kitap okuma alışkanlıkları ve okumaya ilişkin tutumları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 3-28.
  • Johnson, A. (2008). Teaching reading and writing: Research-based strategies for teachers, tutors, parents, and paraprofessionals. Rowman and Littlefield.
  • Jourdain, A. ve Naulin, S. (2016). Pierre Bourdieu’nun kuramı ve sosolojik kullanımları. (Ö. Elitez, Çev.) İletişim Yayınları.
  • Kana, F. (2014). Ortaokul öğrencilerinin üstbiliş okuma stratejileri farkındalık düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 100-120.
  • Kana, F. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okuma stillerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 548-556.
  • Karakılıç, S. ve Arslan, S. (2019). Kitap okumanın öğrencilerin matematik başarısı ve problem çözme becerisi üzerine etkisi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 10(2), 456-475.
  • Karasar, N. (2019). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
  • Katrancı, M. (2015). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin kitap okuma motivasyonlarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 49-62.
  • Kurulgan, M. ve Çekerol, S. G. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(8), 237–258.
  • Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (İlgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 24(1): 11-32.
  • Kutlu, Ö., Yıldırım, Ö., Bilican, S. ve Kumandaş, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlamada başarılı olup-olmama durumlarının kestirilmesinde etkili olan değişkenlerin incelenmesi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 2(1), 132-139.
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı (2023, 21 Ağustos). Türkiye okuma kültürü haritası. https://kygm.ktb.gov.tr/Eklenti/55,yonetici-ozetipdf.pdf?0
  • Lai, J. Y. ve Chang, C. Y. (2011). User attitudes toward dedicated e‐book readers for reading: the effects of convenience, compatibility and media richness. Online information review, 35(4), 558-580.
  • Larson, L. (2010). Le livre électronique motive les jeunes lecteurs. https://rire.ctreq.qc.ca/le livre-electronique-motive-les-jeunes-lecteurs/
  • Logan, S. ve Johnston, R. (2009). Gender differences in reading ability and attitudes: examining where these differences lie. Journal of Research in Reading, 32(2), 199-214.
  • Loh, C. E. ve Sun, B. (2018). “I’d still prefer to read the hard copy”: Adolescents’ print and digital reading habits. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 62(6), 663-672.
  • Maden, S. (2012). Ekran okuma türleri ve Türkçe öğretmeni adaylarının ekran okumaya yönelik görüşleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(3),1-16.
  • Marks, G. N., Cresswell, J. ve Ainley, J. (2006). Explaining socioeconomic inequalities in student achievement: The role of home and school factors. Educational research and Evaluation, 12(02), 105-128.
  • MEB İstatistikleri (2023, 27 Ağustos). Millî eğitim istatistikleri-örgün eğitim-2021-2022. https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=460
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2023, 19 Temmuz). 2022 PISA Türkiye raporu. https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_12/05125555_pisa2022_rapor_051223. pdf
  • Mete, G. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma (Malatya ili Öörneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 43.
  • McGeown, S. P., Duncan, L. G., Griffiths, Y. M. ve Stothard, S. E. (2015). Exploring the relationship between adolescent’s reading skills, reading motivation and reading habits. Reading and writing, 28, 545-569.
  • Moje, E. B., Overby, M., Tysvaer, N. ve Morris, K. (2008). The complex world of adolescent literacy: Myths, motivations, and mysteries. Harvard educational review, 78(1), 107 154. https://doi.org/10.17763/haer.78.1.54468j6204x24157
  • Nathanson, S., Pruslow, J. ve Levitt, R. (2008). The reading habits and literacy attitudes of inservice and prospective teachers: Results of a questionnaire survey. Journal of Teacher Education, 59(4), 313-321.
  • Özbay, M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Öncü Kitap.
  • Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 117–136.
  • Özdemir, E. (1975). Okuma sanatı-nasıl okumalı neler okumalı. İnkılap Kitabevi.
  • Özkan, Y. Ö., & Doğan, A. G. B. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma becerisilerinin kestirilmesinde etkili olan değişkenlerin belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4), 667-680.
  • Özkaya, G. P. ve Çetin, D. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlıkları ve kütüphane kullanımlarına ilişkin bir inceleme. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 10.
  • Öztürk, E. ve Aydemir, Z. İ. (2013). Başlangıç düzeyi okuyucularının okuma motivasyonlarının, günlük kitap okuma süreleri ve ailenin okuma durumuna göre değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1105-1116.
  • Park, H. (2008). Home literacy environments and children's reading performance: A comparative study of 25 countries. Educational Research and Evaluation, 14(6), 489 505.
  • Sağlamtunç, T. (1990). Türkiye’de üniversite kütüphanecilik bölümlerinin 4. sınıf öğ- rencilerinin özgür (boş) zaman ders dışı okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 4(1), 3-21.
  • Sainsbury, M. (2004). Children's attitudes to reading. Education Review, 17(2), 49-54. Sever, S. (2010). Çocuk ve edebiyat. Tudem Yayıncılık.
  • Sünbül, A. M., Yılmaz, E., Demirer, V., Ceran, D., Işık, A., Çintaş, D., Çalışkan, M. ve Alan, S. (2010). İlköğretim öğrencileri kitap okuma alışkanlıkları: Konya ili araştırma raporu (5-6-7-8. Sınıflar). Konya İl Millî Eğitim Müdürlüğü.
  • Schagen, I. (2023, 19 Mayıs). Multilevel analysis of PIRLS data for England. https://www.nfer.ac.uk/media/pjul4ja2/44408.pdf
  • Schooten, E. ve Glopper, K. (2002). The relation between attitude toward reading adolescent literature and literary reading behavior. Poetics, 30, 169-194.
  • Songhui, Z. (2008). The influence of traditional reading habits on the construction of digital libraries in developingcountries. Electronic Library, 26(4), 520–529.
  • Stokmans, M. J. W. (1999). Reading attitude and its effect on leisure time reading. Poetics, 26, 245-261.
  • Taştan, N. (2019). E-kitap arayüzlerinin okuma deneyimiyle ilişkisi. Tasarım Kuram, 15(28), 65-76.
  • Temizyürek, F., Çolakoğlu, K. B. ve Coşkun, S. (2013). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 114-150.
  • Tok, M., Küçük, B. ve Kırmacı, Ö. (2015). Ortaokul kitap okuma alışkanlığı ölçeği: Geçerlik güvenirlik çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(2), 694-716.
  • Topçuoğlu Ünal, F. ve Yiğit, A. (2014). Çocuklarda okuma kültürünün oluşmasında ailenin etkisi. International Journal of Language Academy, 2(4), 308-322.
  • Tosunoğlu, M. (2002). Türkçe öğretiminde okuma alışkanlığı ve çocukların okuma eğilimleri. Türk Dili, (609), 547–563.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2023, 23 Nisan). Yaşam kalitesi modülü, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yasam-Kalitesi-Modulu-2022-49760
  • Williams, C. (1990). A study of the rading interests habits and attitudes of third, fourth and fifth grades. A Class Action Research Project.
  • Worrell, F. C., Roth, D. A. ve Gabelko, N. H. (2006). Elementary reading attitude survey (ERAS) scores in academically talented students. Roeper Review, 29(2), 119-124.
  • Wößmann, L. (2003). Schooling resources, educational institutions and student performance: The international evidence. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 65(2), 117-170.
  • Yalçın, S. (2018). 21. yüzyıl becerileri ve bu becerilerin ölçülmesinde kullanılan araçlar ve yaklaşımlar. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 51(1), 183 201.
  • Yaman, H. ve Süğümlü, Ü. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin ders dışı kitap okuma alışkanlıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 291-306.
  • Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.
  • Yurdakul, Y., Beyazıt, U., Bütün Ayhan, A. ve Şimşek, Ş. (2020). İlkokul öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ile serbest zamanlarında kitap okuma alışkanlıklarının ı̇ncelenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 217-229.
  • Yusof, D. A. A. (2021). Reading habits among students in the digital era: Changes of trends and behaviours. Journal of Academic Library Management (AcLiM), 1(1), 43-54.
  • Zasacka, Z. (2017). Screen-based reading practices – results of the study on children's and adolescents' reading habits and attitudes. Edukacja, (5), 99- 114.
Toplam 100 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Kütüphane Çalışmaları
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Lügen Ceren Güneş 0000-0003-1923-4491

Enver Durualp

Ender Durualp 0000-0002-6645-6815

Erken Görünüm Tarihi 22 Aralık 2024
Yayımlanma Tarihi
Gönderilme Tarihi 28 Şubat 2024
Kabul Tarihi 7 Ekim 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 38 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Güneş, L. C., Durualp, E., & Durualp, E. (2024). Ankara’da Yaşayan Ortaokul Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlıklarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 38(4), 181-204. https://doi.org/10.24146/tk.1444338

Bu dergi içeriği CC BY 4.0cc.svg?ref=chooser-v1by.svg?ref=chooser-v1 ile lisanslanmaktadır.