Purpose: This research aimed to comparatively examine the role and potential of fact-checking platforms in producing accurate information and preventing disinformation about climate change.
Method: In the study, the texts (n=584) of the fact-checking and fact-sharing reviews on climate change conducted by Teyit.org (Türkiye) and Climatefeedback.org (France) fact-checking platforms were analyzed through quantitative content analysis. The texts were categorized by the study authors into different aspects such as topic, types of claim, and claim makers. The data were entered into the SPSS program to make clear calculations, and the findings revealed through cross-tabulation were discussed.
Findings: The findings reveal differences in the subject matter of disinformation, the actors involved in the content preparation process, and the use of corrective resources. While there is a similarity in the way fact-checking platforms are implemented, the content emphasizes the causes and effects of climate change.
Implications: Since it was determined in the research that disinformative content on climate change is widespread, the need to overcome disinformation and provide accurate information comes to the forefront. At this point, it was concluded that fact-checking platforms play an important role and have potential with their content, scientific determinations, transparency, and accessibility in enhancing climate change literacy. It was concluded that Climatefeedback.org's scientific aspect is stronger in terms of the actors preparing the content and corrective resources, and Teyit.org needs improvement in terms of the number of fact-checks.
Originality: Research examining the role, similarities, and differences of fact-checking platforms in the process of producing accurate information on climate change is quite limited. Being the first study on the production of accurate information on climate change in Türkiye, the application of fact-checking platforms emphasized aspects, differences, and suggestions that represent the original aspect of this study.
Climate change accurate information disinformation fact-checking platforms
Araştırma etik kurul onayı gerektirmemektedir.
---
---
Amaç: Bu araştırma iklim değişikliğine dönük doğru bilgi üretimi ve dezenformasyonun önlenmesinde doğrulama platformlarının rolünü ve potansiyelini karşılaştırmalı bir biçimde ele almayı amaçlamıştır.
Yöntem: Araştırmada, Teyit.org (Türkiye) ve Climatefeedback.org (Fransa) doğrulama platformlarının iklim değişikliğine dair yaptığı doğru bilgi paylaşımı ve doğruluk kontrol incelemelerinin metinleri (n=584) nicel içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Metinler çalışma yazarları tarafından konu, dezenformasyon türü, iddia sahibi gibi farklı açılardan kategorize edilmiştir. Veriler net hesaplama yapmak için SPSS programına girilmiş ve çapraz tabloda açığa çıkan bulgular yorumlanmıştır.
Bulgular: Bulgular, dezenformasyonun konusu, içerik hazırlama sürecindeki aktörler ve düzeltici kaynak kullanımında farklılıklar olduğunu göstermektedir. Doğrulama platformlarının uygulama biçiminde bir benzerlik göze çarparken içeriklerin iklim değişikliğinin neden ve etkilerine vurgu yaptığı saptanmıştır.
Sonuç: Araştırmada iklim değişikliği konusunda dezenformatif içeriklerin yaygın olduğu tespit edildiği için dezenformasyonun önlenmesi ve doğru bilgilendirme ihtiyacının gereklilik olduğu ön plana çıkmıştır. Bu noktada doğrulama platformlarının iklim değişikliği konusundaki okuryazarlığı artırmak adına ürettiği içerikler, bilimsel tespitler, şeffaflık ve erişilebilirlik niteliği ile önemli bir rol üstlendiği ve potansiyel taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır. Climatefeedback.org’un içeriği hazırlayan aktörler ve düzeltici kaynak konusunda bilimsel yönünün daha güçlü olduğu, Teyit.org’un doğruluk kontrolü sayısı konusunda gelişim göstermesi gerektiği saptanmıştır.
Özgünlük: İklim değişikliği konusunda doğru bilginin üretimi sürecinde doğrulama platformlarının rolünü, benzerlik ve farklılıklarını inceleyen araştırmalar oldukça sınırlıdır. İklim değişikliğine dair doğru bilginin üretimi konusunda Türkiye özelinde ilk çalışma olmak, doğrulama platformlarının uygulama biçimi, vurgu yapığı yönler, farklılıklar ve öneriler ortaya koymak bu çalışmanın özgün yanını oluşturmaktadır.
İklim değişikliği doğru bilgi dezenformasyon doğrulama platformları
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Bilgi Sistemleri Geliştirme Metodolojileri ve Uygulamaları |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 19 Ağustos 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 13 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 39 Sayı: 3 |
Bu dergi içeriği CC BY 4.0 ile lisanslanmaktadır.