ÂŞIK ŞEMSİ’NİN BİLİNMEYEN İKİ KİTABINA DAİR FARUK EDİZ’İN TÜRK AKDENİZ’DEKİ YAZILARI

Yıl 2024, , 289 - 310, 28.03.2024

Nursel Gülcü

https://doi.org/10.60163/hbv.109.006

Öz

Atatürk’ün eğitim ve kültür politikalarında, halka inmek ve halkın her yönden aydınlanarak gelişmesi ve içerisinde yaşattığı zenginliği açığa çıkaracak vasıtalar önemli görülmüştür. Bununla ilgili çalışmalara büyük önem veren Atatürk, 1932 yılında yurdun dört bir yanında halkevleri açmıştır. Halkevleri, basın yayın şubeleri aracılığıyla dergiler çıkarmaya özen göstermiş ve yapılan çalışmalar halkevlerinin bu dergilerinde yayınlanmıştır. Antalya Halkevi de Türk Akdeniz isminde 1937 yılında bir dergi çıkarmıştır. Türk Akdeniz Dergisi’nde yapmış olduğumuz Antalya folkloru ile ilgili araştırma neticesinde; Edebiyat Öğretmeni Faruk Ediz’in “Âşık Şemsi ve İki Kitabı” başlıklı yazısı dikkatimizi çekmiştir. F. Ediz’in, Korkuteli’nde Âşık Şemsi’nin oğlu tarafından muhafaza edilen ve kendi kişisel çabaları ile ve daha önce hiç tetkik edilmemiş olduğunu belirttiği ve Âşık Şemsi’nin hayatı hakkında bilgiler verdiği ve iki kitabının etüdünü yaptığı yazısını inceledikten sonra Anadolu aşıklık geleneği içerisinde 19. yüzyılda yaşamış bir Burdurlu Âşık Şemsi olup olmadığı ile ilgili yapmış olduğumuz literatür araştırması neticesinde; kaynaklarda Burdurlu Âşık Şemsi ile ilgili bir bilgiye rastlamamış olmamız merakımızı daha da artırmıştır. Bu çalışma; Türk Akdeniz Dergisi’nin birçok sayısının incelenmesi ile ulaşabildiğimiz, Burdurlu Âşık Şemsi’nin hayatı ve bugün bilinmeyen iki kitabı hakkındaki bilgi ve içerikleri Faruk Ediz’in Türk Akdeniz Dergisi’nde yapmış olduğu etüt çerçevesinde içerik analizi yöntemiyle ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın sonunda, Burdurlu Âşık Şemsi hakkında birçok bilgiye ulaşılarak, Âşık Şemsi’nin, 19. yüzyıl âşıklık geleneği içerisinde kitaplarıyla birlikte tanınması sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Antalya Halkevi, Türk Akdeniz, Âşık Şemsi, Faruk Ediz

Etik Beyan

Daha önce bir yerde yayınlamadım.

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

proje çalışması değil.

Faruk Ediz’s Articles In The Magazine Of Turkish Mediterranean On The Two Unknown Books Of Asık Semsi

Öz

In his education and cultural policies, Ataturk attached pretty much attention to reaching people, enlightening them, and revealing the means of welfare. In this sense, he pioneered the establishment of People’s Houses (Community Centers) across the country in 1932. These institutions published magazines, hosting scientific and cultural articles, through the press branch. Antalya People’s Center also published a magazine called Turkish Mediterranean in 1937. While exploring the issues of the magazine, we noticed an article titled “Asik Semsi and His Two Books” by Faruk Ediz, a literature teacher. After investigating Ediz’s article on Semsi’s two books assumed to give information about the author’s life, to be preserved by his son in Korkuteli, and to be never examined before, we immediately engaged in a literature review to be able to determine whether there was someone called Asik Semsi in Burdur who lived in the 19th century.We further evaluated the issues of the magazine and came to realize that Ediz provided remarkable information about Asik Semsi and his two books despite not being in order and exhibited some of his poems as footnotes in the articles. Therefore, the present study attempts to uncover the life and the mentioned two books of Asik Semsi from Burdur in the framework of Ediz’s study in the Magazine of Turkish Mediterranean by content analysis method. At the end of the study, a lot of information will be obtained about Âşık Şemsi from Burdur, and Âşık Şemsi will be recognized with his books within the 19th century minstrel tradition.

Anahtar Kelimeler

Antalya People House, Turkish Mediterreanen Magazine, Asık Semsi, Faruk Ediz

Proje Numarası

proje çalışması değil.

Kaynakça

• “Halkevi Seçimleri”, 25 Ocak 1941, Antalya Gazatesi.
• “Türk Akdeniz Dergisi”, 17 Kasım 1942, Antalya Gazetesi.
• “Halkevlerimiz Açılıyor”, 19 Şubat 1932, Akşam Gazetesi.
• Alçıtepe, Galip, Antalya’da İki Öncü Dergi Çağlayan ve Türk Akdeniz. Antalya: AKMED Yayınları, 2005.
• Artun, Erman, “Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı” Ankara: Akçağ Yayınları, 2001.
• Bahşi, Muammer Lütfi, “Türk Akdeniz Niçin Çıkıyor”. Türk Akdeniz. 1/1(1937), 1.
• ----------------------------. “Türk Akdeniz Ne Yapmak İstiyor”. Türk Akdeniz. 6/1(1937), 33-34. Başgöz, İlhan. Çev. Uğurlu, Serdar, “Türkiye’de Folklor Çalışmaları ve Milliyetçilik” Turkish
• Studies. 6/3(2011), 1540-1542.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. 490.100/3.14.6, (10 Kasım 1936).
• -------------------------------------. 490.100/3.14.6, (23 Şubat1936).
• -------------------------------------. 490.100/971.754, (27 Haziran 1932).
• -------------------------------------. 490.100/824.258.1, (2 Ekim 1936).
• -------------------------------------. 490.100/824.258.1, (3 Eylül 1940).
• -------------------------------------. 490.100/834.258.1, (24 Nisan 1942).
• -------------------------------------. 490.100/834.258.1, (29 Ocak 1946).
• CHF Halkevleri Talimatnamesi. Ankara: Hakimiyeti Milliye Matbaası, 1932.
• Çetin, İsmet, “Âşık Edebiyatı” Türk Halk Edebiyatı, Ankara: Nobel Yayınları, 2019, 131-140.
• Duygulu, Melih, Anadolu’da Âşıklık Geleneği ve Âşıklarda Müzik. Erişim 16 Kasım 2019.
• http://www.turkishmusicportal.org/tr/turk-muzigi-turleri/turk-halk-muzigi-anadoludaasiklik- gelenegi-ve-asiklarda-muzik Dilçin, Cem, “Fuzulî‟nin Nesîb Bölümü„ Lugaz‟ Olan Bir Kasidesi”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 39(1999).
• Ediz, Faruk, “Âşık Şemsi ve İki Kitabı”, Türk Akdeniz Dergisi, 4/1(1937), 22-25.
• --------------. “Eski Saz Sohbetleri”, Türk Akdeniz Dergisi, 7/2(1938), 29-31
• Eke, Metin, Geçmişte Yapılan Âşık Atışmalarının Günümüzdeki Görünümü, Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Yıl 2, 1(2010).
• Ergun, Sadeddin Nüzhet. Bektaşi Şair ve Nefesleri, yayına hazırlayan: A Âsude Sosyal Doğan, Ankara: Çolpan Yayınları, 2017.
• Gölpınarlı, Abdülbaki, “Türk Tasavvuf Şiiri Antolojisi” İstanbul: İnkılap Yayınevi, 2023.
• --------------------------- “Alevi Bektaşi Nefesleri” İstanbul: Remzi Yayınevi, 1963. Gökalp, Ziya. Türkçüğün Esasları, İstanbul: Milenyum Yayınları, 2018.
• Gönenç, Cevriye S, “Âşık Tarzı Türk Şiirinde Muamma ve Lugaz” Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı İstanbul, 2011.
• “Halkevlerimiz Açılıyor”, 3 Haziran 1932, Resmi Antalya Gazetesi “Dördüncü Yılına Girerken”, Türk Akdeniz Dergisi 19/4(1940), 1.
• Kayacan, İsa, Burdur Destanı “Bensiz Olmaz”, Burdur: Burdur Ticaret ve Sanayi Odası Yayınları, 2009.
• Pakalın, M. Zeki, Osmanlı Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: MEB Yayınları, 1993
• İsen, Mustafa, “Divan Edebiyatında Mahlasdaş Şairler”. Milli Eğitim Dergisi, Şubat (1989), 82.
• Özmen, İsmail, “Alevi- Bektaşi Şiirleri Antolojisi” Cilt: IV (19. Yüzyıl) Ankara: Saypa Yayın Dağıtım, 1995.
• Özarslan, Metin, “Erzurum Âşıklık Geleneği”Ankara: Akçağ Yayınları, 2001 Yaşar, Servet, Emirdağlı Gurbetçi Bir Ozan Fakı Eder, Ankara: Afyonkarahisar Belediyesi Kültür Yayınevi, 2018.