Göçebelikten Yerleşikliğe Geçerken Tahtacılar

Yıl 2021, Sayı: 100, 11 - 24, 13.12.2021

Nükhet Esen

Öz

Bu çalışmada Tahtacıların dini, kültürel ve sosyal hayatında değişimlere yol açan yerleşik hayata geçiş ve Cumhuriyetin sağladığı yaygın eğitim ile meydana gelen değişim ele alınmıştır. Tahtacılar için önem arz eden kültürel hayat ve dedenin rolü, değişime rağmen hala etkisini sürdürmektedir. Tahtacıların geçirdiği değişim süreçlerinin bir yansıması, bu çalışmanın konusu olmuştur. Bu çalışma ile Muğla-Antalya arasında yaşayan Tahtacılar üzerine yürütülen saha araştırmasında tespit edilen değişim ve gelişmeler ele alınmıştır.
Muğla-Antalya arasında yaşayan Tahtacıların günümüze kadar ulaşan gelenek ve değerleri, özellikle göçebe toplum kültürü ve yaşam biçimi olarak Tahtacıların kendine özgü kültürel ve toplumsal benlikleri hala sosyolojik bir unsur olarak birçok araştırmaya konu olmaktadır. Bu kişilerin göçebe yaşam tarzından dolayı yaptıkları işler kısıtlıydı ve yaptıkları işten dolayı da kendilerine Tahtacı ismi verilmişti.
Göçebe hayat tarzından yerleşik hayata geçişle birlikte yaşam biçimlerinde de değişimler başladı. Her ne kadar Alevi kimliği taşısa da kültürel ve inanç esasları farklarına rağmen Sünni toplulukla bir arada yaşayan Tahtacılar, konargöçerliğin etkisiyle benimsedikleri değerleri yavaş yavaş değiştirmeye başlamıştır. Yerleşik hayat ve Cumhuriyetle birlikte Tahtacıların ekonomik uğraşlarından sosyal yaşamlarına kadar birçok konuda değişiklikler meydana gelmeye başlamıştır. Dedelerin yavaş yavaş otoritesinde zayıflama meydan gelmiş, üretimde bir kişiye veya bir zümreye olan bağlılık yok olmaya başlamıştır. Bütün değişimlere rağmen Alevilik öğretilerinin ve inanç esaslarının tamamen değişmediği veya yok olmadığı, büyük oranda korunabildiği de bir gerçektir.

Anahtar Kelimeler

Zâkir, Kutsal, Sır, Gelenek, Modernizm, Popüler Kültür, Ritüel.

‘Tahtacı's from Nomadic to Settled Life

Öz

In this study, the transition to settled life that led to changes in the religious, cultural and social life of the Tahtacıs and the change that occurred with the education provided by the Republic were discussed. The cultural life and the role of the Dede, which is important for Tahtacıs, still continue to be influential despite the change. A reflection of the change processes of Tahtacıs has been the subject of this study. With this study, the changes and developments that the researcher identified in the field research carried out on Tahtacıs living the area between Muğla and Antalya were discussed.
The traditions and values of the Tahtacıs living in the area between Muğla and Antalya are still the subject of many researches, especially the nomadic society culture and lifestyle, the unique cultural and social selves of the Tahtacıs as a sociological element. Due to their nomadic lifestyle, the variety of the work carried out by them was limited and they were called Tahtacı because of the work they did.

Anahtar Kelimeler

Alevism, Nomadic Turkmens, Settled Life., Tahtacıs

Kaynakça

• Esen, Nüket (1983). “The Power of the Dedes in Alevi Society in South-Western Anatolia”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.