Halep’te Yıkılmış Bir Kültür Mirası: Bayram Baba Tekkesi

Yıl 2022, Sayı: 102, 273 - 284, 15.06.2022

Ömer İshakoğlu

Öz

Halep, tarih boyunca önemli ticaret kervanlarının ziyaretgâhı, hac yolu üzerinde bulunan ve üç semavi dine mensup insanların yaşadığı bir kültür şehri olmuştur. Bu sebeple de değişik din ve inançlara sahip topluluklar, kendi kültürlerini yaşadıkları müesseseleri oluşturmuşlardır. Halep’te inşa edilen mimari eserlerin varlığı, bu şehrin ne kadar önemli olduğunu gözler önüne sermektedir. Külliyeler, camiler, tekke ve zaviyeler, hanlar, hamamlar, medreseler, hastaneler, mülkî ve askeri binalar, çeşmeler, saat kuleleri, türbeler, tren istasyonları ve binlerce konut mimarisi bunlardan bazılarıdır. Aradan geçen zaman içerisinde bu eserlerin bir kısmı ihmal edilmiş ve bir kısmı da yok olmuştur. Bütün bunlara rağmen Halep, günümüze kadar bir kültür şehri olma hüviyetini korumayı başarmıştır. Halep’in tarihinde önemli bir kültür mirası olan bu eserler arasında yer alan ve takriben 500 yıllık bir geçmişe sahip Bayram Baba Tekkesi ise, maalesef ihmalkârlığın kurbanı olmuş ve 1982 yılında yol genişletme çalışmaları sırasında yıkılmıştır. Bu makalede, Bayram Baba Tekkesi ile buraya adını veren Bayram Baba hakkında çeşitli kaynaklardan elde edilen bilgiler değerlendirilecektir. Ayrıca tekkede şeyhlik makamında bulunup, haklarında malumat bulunabilen mühim şahsiyetler ele alınarak te’liflerinden örnekler verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Halep, Tekke, Ahmed Yesevi, Hacı Bektaş Veli, Bayram Baba.

Kaynakça

• Barkan, Ömer Lütfi; “Osmanlı İmparatorluğu’nda Kolonizatör Türk Dervişleri” Vakıflar Dergisi, Sayı: 2 (1942), ss.279-353.
• Çakar, Enver; XVI. yüzyılda Haleb Sancağı (1516-1566), Elazığ: Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Merkezi, 2003.
• Edhem el-Cundî; Aʻlâmu’l-Edeb ve’l-Fen, II, Dımaşk: Matbaʻatu’l-İttihâd, 1958.
• Evliya Çelebi; Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, II, Hzr. Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
• Ferdînân Tûtel el-Yesûʻî; Evliyâ’ Haleb fî Manzûmeti’ş-Şeyh Vefâ’, Beyrut: el-Matbaʻatu’l-Kâtûlîkiyye, 1941.
• Gölpınarlı, Abdülbaki; Mevlana’dan Sonra Mevlevilik, İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1953.
• Güzel, Abdurrahman; Kaygusuz Abdal (Alâeddin Gaybî) Menâkıbnâmesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999.
• Halep’te Osmanlı Döneminde İnşa ve Tadil Edilen Mimari Eserlerin Envanteri: Halep’te Adım Adım Osmanlı’nın İzinde, Ed. Halil İbrahim Yakar-Ahmet Özpay, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Yay., 2010.
• Hayreddin el-Esedî; Ehyâ’ Haleb ve Esvâkuha, thk. Abdülfettâh Ravvâs Kalʻacî, Dımaşk: Menşûrât Vizâreti’s-Sekâfe ve’l-İrşâdi’l-Kavmî, 1984.
• Kâmil el-Gazzî; Nehru’z-Zeheb fî Târîh Haleb, III, Halep: el-Matbaʻatu’l-Mârûniyye, 1923.
• Maden, Fahri; “Evliya Çelebi’nin Seyahatnâmesinde Bektaşi Tekke ve Türbeleri” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı: 68 (Ankara 2013), ss.89-128.
• Manakıb-ı Hacı Bektaş-ı Veli: Vilayetname, Yay. Abdülbaki Gölpınarlı, İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1958.