ÖĞRETMEN ADAYLARININ HACI BEKTAŞ VELİ VE BEKTAŞİLİKLE İLGİLİ TEMEL BİLGİ VE TUTUM DÜZEYLERİ

Yıl 2014, Sayı: 72, 109 - 123, 03.12.2014

Hikmet Yazıcı

Öz

Hacı Bektaş Veli Türk sûfiliğinin en önemli şahsiyetlerinden biridir. Kurucusu olduğu Bektaşilik, ortaya koyduğu görüş ve düşünceler etrafında sistemleşen bir tarikat anlayışıdır. İnsan tabiatına olumlu bakış, güçlü ve zengin bir edebiyata sahip olma, ilişkilerde hoşgörü ve mizahı ön plana çıkarma gibi özelliklerle tanımlanan Bektaşilik, toplum hayatı ve kurumları üzerinde önemli etkiler bırakmıştır. Bu araştırmada milli kültürün en önemli aktarıcıları arasında yer alan öğretmenlerin, Hacı Bektaş Veli ve Bektaşilik ile ilgili temel bilgi ve tutum düzeyleri incelenmektedir. Çalışma öğrenimini eğitim fakültesinde tamamlamış ancak henüz öğretmen olarak atanmamış 245 kişi Kadın=162, Erkek=83 üzerinde gerçekleştirilmiştir. Veriler kontrol listesi ile toplanmış ve tanımlayıcı istatistik teknikleriyle analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, öğretmen adaylarının Hacı Bektaş Veli ve Bektaşilikle ilgili temel bilgi düzeylerinin düşük olduğunu göstermektedir. Ortaya çıkan sonuçlar öğretmen adayları arasında Hacı Bektaş Veli hakkında bilgi veren kaynakların az sayıda okunduğunu göstermektedir. Öğretmen adaylarının Bektaşiliğin insan ilişkileri, mizah ve hoşgörü gibi temalarından daha fazla haberdar oldukları saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen bu sonuçlar benzer araştırmalarla karşılaştırılarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Veli, Bektaşilik, öğretmen adayları

GENERAL KNOWLEDGE AND ATTITUDE LEVELS OF TEACHER CANDIDATES ABOUT HACI BEKTASH VELI AND BEKTASHISM

Öz

Haci Bektash Veli is one of the leading personalities of Turkish Sufism. The Bektashism, of which he is the founder, is a belief system that was systematized around the ideas and thoughts he set forth. Bektashism, which is defined with the features such as a positive stance for human nature, having a strong and rich literature, giving prominence to tolerance and humor in relations, has left an important impression on social life and institutions. In this study, the basic knowledge and attitude levels of teachers, who are among the most significant transmitters of the national culture, about Haci BektashVeli and Bektashism have been investigated. The study has been carried out with 245 teacher candidates female=162, male=83 , who have graduated from faculty of education but have not been appointed as teacher yet. The data have been collected with control list and analyzed with descriptive statistical techniques. The results obtained from the study show that the basic knowledge levels of teacher candidates about Haci BektashVeli and Bektashism are limited. The revealed results show that teacher candidates have read very few numbers of resources giving information about Haci Bektash Veli. It has been determined that teacher candidates are generally much more aware of the themes of Bektashism such as human relations, humor and tolerance. These results obtained from the study have been discussed in comparison with similar studies

Anahtar Kelimeler

Haci BektashVeli, Bektashism, teacher candidates

Kaynakça

• AKARPINAR, R., vd. (2012). Tekke-Tassavuf Edebiyatı (Ed. M.Öcal OĞUZ) Türk Halk Edebiyatı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• AYTAŞ, G. (1999) Bektaşi Kız adlı roman hakkında bazı tespitler. Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 11: 53-90
• AZAR, B. (2005). Benzerlik ve farklılıklar ekseninde Alevi-Bektaşi inançları üzerine bir de- ğerlendirme. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10: 81-87.
• BARKER, C., Pistrang, N. ve Elliot, R. (2002). Research methods in clinical psychology (2nd ed.). Chichester: John Willey & Sons.
• BAYRAK CÖMERT, Ö. (2011). Hacı Bektaş Veli’ye ait eserlerden hareketle Alevilik ve Bek- taşilik kavramlarının algılanma esasları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Der- gisi, 60: 313-334.
• BEKTAŞ ÖZTAŞKIN, Ö. (2012). Öğretim programları ve ders kitaplarında Hacı Bektaş Veli ve Bektaşilik. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 61: 245-272.
• BORATAV, P. N. (1970). Bektaşilik ve Bektaşi Fıkraları üzerine birkaç söz. Bektaşi dedikleri, İstanbul.
• ÇİFCİ, S. (2011). Bir grup yükseköğretim öğrencisinin Hacı Bektaş Veli’yi tanıma düzeyleri ve Bektaşilik hakkındaki tutumları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 57: 225-244.
• DUMAN, A. (2011). Kavram ve kavramlaştırma açısından Alevilik ve Bektaşilik. Türk Kül- türü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 60: 105-112.
• DURAN, H. (2010). Velayetname’ye Göre Hacı Bektaş Veli, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 55: 129-138.
• FRAENKEL, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate rese- arch in education (8th ed.). New York: Mc Graw Hill.
• IŞIK, M., vd. (2010). Türk Toplumunda Hacı Bektaş Veli algısı üzerine bir çalışma. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 55: 173-192.
• İMİK TANYILDIZI, N. (2011). Türk Kültürünün gençlere tanıtımında medyanın rolü: Hacı Bektaş Veli, Mevlana ve Yunus Emre üzerine bir araştırma. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 59: 101-117.
• KOÇAK, M. (2013). Alman kaynaklarında Bektaşilik-Alevilik. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 65: 237-250.
• KOTLE, T. (2010). Arnavutluk-Balkanlar’da Bektaşilik. TURAN-SAM, 5: 24-27.
• KÖKEL, C. (2007). Bulgaristan’da yaşayan Alevilik ve Bektaşilik üzerine. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 43: 1-17.
• OKUR, A. (2012). Hacı Bektaş Veli ve ilgili kavramların tanınabilirlik/algısı üzerine bir araştırma ve öğretim programlarındaki (MEB) durumu. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 64: 199-218.
• ÖCAL, D. (2000). Hacı Bektaş Veli üzerine Türkiye ve uluslararası alanda yapılan çalışmala- ra genel bir bakış. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 13:115-121.
• ÖZCAN, H. (2002). Bektaşiliğin sosyo-kültürel çevresi. Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 22:141-148.
• SAVAŞÇI, Ö. (2004). Alevi-Bektaşi inancının temel kavramları. Alevilik (Yay. Haz. İsmail Engin, Havva Engin). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• TALAS, M. (2010). Türkiye’de kültür politika ve planlamalarında Alevilik Bektaşilik mese- lesi. Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 56: 29-38.
• YILMAZ, H. (2009). Alevilik-Sünnilik açısından Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersleri. CÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13:189-209.