HACI BEKTAŞ VELÎ’DE HZ. MUHAMMED ALGISI

Yıl 2012, Sayı: 62, 199 - 212, 15.01.2013

Hüseyin Özcan

Öz

Bu çalışmada Hacı Bektaş Velî’nin “Besmele Tefsiri, Makâlât, Fâtiha Tefsiri, Makâlât-ı Gaybiyyeve Kelimât-ı Ayniyye, Kırk Hadîs ve Fevâid” adlı eserleri taranarak bu eserlerde Hz.Muhammed ile ilgili bölümler tespit edilmiştir. Ayrıca bu eserlerde referans gösterilen Hz.Muhammed’in hadîsleri de alıntılanmış, elde edilen bu verilerin Hacı Bektaş Velî’nin eserlerindenasıl bir metotla kullanıldığı incelenmiştir.Çalışmamızda kullandığımız Hacı Bektaş Velî’nin Fâtiha Tefsiri ve Kırk Hadîs adlı eserleri,yaptıkları çalışmalarla Hacı Bektaş Velî hakkındaki bilgilere ve Bektaşîlik sahasına önemlikatkılar sağlayan bilim adamlarımızın Hacı Bektaş Velî’ye aitliği hususunda hemfikir olduklarıeserlerdir. İngiltere’de yaptığımız araştırmalar sırasında bu eserlerin birer nüshası 2008yılında tarafımızdan bulunmuş ve çalışmamızda bu özgün eserler de taranmıştır.Hacı Bektaş Velî’de Hz. Muhammed algısının tespit edilmesi, eserlerinde hangi açılardanHz. Muhammed’le ilgili telmihlerde bulunduğu, kullandığı hadîs-i şerifler onun dini-tasavvufibakış açısının anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Bu düşünceden hareketle Hacı BektaşVelî’nin eserleri incelenmiş ve tespit ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Sonuç olarakBektaşî tarîkatının piri olan Hacı Bektaş Velî’nin Hz. Muhammed algısı onun eserlerindenhareketle belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Velî, Hz. Muhammed, Bektaşîlik, Alevilik, Sûfizm

HACI BEKTAS VELI ON THE PERCEPTIONS OF PROPHET MUHAMMAD

Öz

In this study, some of Haci Bektash Veli’s works, namely Basmala Tafsir Commentary on Basmala , Fatiha Tafsir Commentary on Sura al-Fatiha , Makalat-i Ghaybiyya wa Kalimat-i Ayniyya Conversations on the Unseen and Words of the Sameness , Kirk Hadith Forty Hadiths and Fawaid Good Deeds are scanned and their sections related to Prophet Muhammad were identified. In addition, Prophet Muhammad’s hadiths referred to in these works were quoted and how Haci Bektash Veli used these in his works was studied.Fatiha Tafsir and Kirk Hadith, two of the works we used in our study, are the works of Haci Bektash Veli, upon which there exists a consensus by scholars, who have contributed significantly through their works to the accumulation of information about Haci Bektash Veli, as well as to the area of Bektashism, that they belong to Haci Bektash Veli. During our research in Britain, we found the copies of each of these two works in 2008 and these original works were scanned for the study.Having influenced by spoken culture, as is true with many other mystics, there were certainly different images of Haci Bektash Veli in the minds of people. As a part of the nature of spoken culture, his personality, as well as his saintly exploits are negotiated to the coming generations having been given a heroic format through the works of minstrels. In conclusion, as the master saint of the Bektashi order, Haci Bektash Veli’s perception of the Prophet is determined through analysis of his works

Anahtar Kelimeler

Haci Bektash Veli, Prophet Muhammad, Bektashism, Alevism, Sufism

Kaynakça

• ALTINOK, Baki Yaşa, (2010) Hacı Bektaş Velî Külliyatı (Fevâid - Hacı Bektaş Velî), İstanbul, Gazi Üniversitesi Yayınları.
• AYTAŞ, Gıyasettin,YILMAZ, Hacı (2009): Makâlât-ı Gaybiyye ve Kelimât-ı Ayniyye (Hacı Bektaş Velî), İstanbul, Gazi Üniversitesi Yayınları.
• AYTAŞ, Gıyasettin, YILMAZ, Hacı vd. (2010): Hacı Bektaş Velî Külliyatı Gazi Üniversitesi Yayınları
• COŞAN, M. Esad (1986), Hacı Bektaş Velî ve Makâlât, Seha Neşriyat, İstanbul.
• DURAN, Hamiye (2007): Besmele Tefsiri (Hacı Bektaş Velî), Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• GÖLPINARLI, Abdulbâki (1936): Yunus Emre, İstanbul, İkbal Kitabevi.
• GÖLPINARLI, Abdulbaki(1990): Vilâyetnâme, Menâkıb-ı Hünkâr Hacı Bektaş-ı Velî, İstan- bul, İnkilap Yayınevi.
• GÖRKEM, İsmail (2006), Baha Said Bey Türkiye’de Alevi Bektâşî, Ahî ve Nusayrî Zümreleri, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• GÜZEL, Abdurrahman (2002) Hacı Bektaş Velî ve Makâlât, Akçağ yayınları, Ankara.
• KÖPRÜLÜ, M. Fuad (2000), Anadolu’da İslamiyet, Haz. Mehmet Kanar, İnsan Yayınları, İstanbul.
• NOYAN, Bedri (1987), Bektâşîlik Alevîlik Nedir, Ankara.
• OCAK, Ahmet Yaşar ( 1996): Babaîler İsyanı, İstanbul, Dergah Yayınları.
• ÖZCAN, Hüseyin (2008a): “Hacı Bektaş Velî’nin Fâtiha Tefsiri”, Milli Folklor Dergisi, S. 80, Ankara.
• ÖZCAN, Hüseyin (2008): Fâtiha Tefsiri (Hacı Bektaş Velî), İstanbul, Horasan Yayınları.
• YILMAZ, A., AKKUŞ, M., ÖZTÜRK, A. (2007): Mâkâlât (Hacı Bektaş Velî), Ankara, Tür- kiye Diyanet Vakfı Yayınları.