TRAKYA’DA VE BATI TRAKYA’DA SEYYİD ALİ SULTAN BEKTAŞİLERİ VE MÜZİĞİ

Yıl 2010, Sayı: 53, 331 - 344, 25.01.2013

Hüseyin Yaltırık

Öz

Trakya ve Batı Trakya’da Seyit Ali Sultan Süreği Bektaşiler gelenekleri içinde Trakya ve Batı Trakya’da yaşamaktadırlar. Trakya’da Edirne ve Uzunköprü hattında yoğun olarak yerleşik hayat süren bu Türkmenler Oğuz boylarının Trakya’daki hatıraları olup geleneksel ritüelleri içinde erkânlarını sürdürmekte ve cemlerinde nefes söyleyip semah dönmektedirler. Trakya’da Mustafa Çetin Dede’ye bağlı olan bu topluluklar gayet ağır başlı, medenî ve hısım akrabaya önem veren, misafirperver, hoşgörülü, kültürüne sahip çıkan, engin gönüllü ve derin düşünceli kimselerdir. Batı Trakya’daki Seyit Ali Sultan yatırı tarihî bir mekân olup orijinal yapısıyla Gümülcine sırtlarındaki tarihî Seçek Yaylasının kâbesi gibidir. Burada yaşayan Bektaşi topluluklar da farklı köylerde olmakla beraber hısım ve akraba olarak yaşamaya devam eden ve Türkçe yazan, Türkçe konuşan, Türkçe ibadet eden ve cemlerinde dut yapımı sazları kutsal bilip hürmetle çalarak Türkçe nefesler söyleyen kimselerdir. Bu yazıda bu toplululukların geleneksel yaşamları bağlamında müzik unsurları örneklerle incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Trakya, Batı Trakya, Alevi-Bektaşi, Müzik, Nefes

SEYYID ALI SULTAN’S BEKTASHI FOLLOWERS AND THEIR MUSIC IN THRACE AND WESTERN THRACE

Öz

Seyit Ali Sultan’s followes are living in Thrace and Western Thrace. Those who live in Thrace are settled around Edirne and Uzunköprü environments. Those who live in Western Thrace are settled around Gümülcine Komotini especially in the willages around The Seçek Plateu. They continue to worship together in Bektashî order and during their worship they use music. They play Bağlama and sing either individually or together a kind of hymn called as “Nefes”. Generally they call their secret meetings rituals as “Ayn-i Cem / Ayin-i Cem” or shortly “muhabbet”. Vahit Lütfi Salcı published some musical notes and writings about their music from Thracian Bektashî followers in 1940. He was the first person who wrote about Bektashi music of Thrace. Later on Muzaffer Sarısözen, Hâlil Bedii Yönetken and Rıza Yetişen recorded some Bektashi Nefeses from Vahit Lütfi Salcı 1n 1945. Some nefeses from Ali Tanburacı took place in the book Turkish Folk Dances published by Cemil Demirsipahi. Finally the nefeses from Thrace took place in the book Trakya Bölgesinin Tasavvufi Hâlk Müziği Tasavvuf Folk Music of Thrace Region were published by The Ministry of Culture in 2002. Music traditions of the followers of Seyit Ali Sultan were not reserached enough and published yet in Turkey. This work is a highlight of the music traditions of Seyit Ali Sultan’s followers both in Thracia and in Western Thracia.

Anahtar Kelimeler

Thrace, Western Thrace, Alevi-Bektashi, Music, Nefes (Hymn).

Kaynakça

• NOYAN, Bedri. Bektaşilik Alevilik Nedir, Ankara, 1987.
• ÖZGÜL Mustafa - S. Turhan - K. Dökmetaş. Notalarıyla Uzun Havalarımız, Ankara 1996
• TRT THM Repertuvar Kitabı (Uzun havalar YALTIRIK, Hüseyin. Âşık Ali Tanburacı ve Kırklareli Hâlk Müziği, Meta Basım, İzmir, 2003.
• Tasavvufi Hâlk Müziği (İlahiler-Nefesler-Tatyanlar-Deyişler-Semahlar), TRT Müzik Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2003.