Sıdkî Baba’nın Velâyetnâme Müellifi Ali Nihânî’ye Dair Hatıraları

Yıl 2019, Sayı: 90, 11 - 24, 19.06.2019

Orhan Kurtoğlu

Öz

Hatıralar, insanların başından geçen olayları bir süre geçtikten sonra kaleme aldıkları edebî metinlerdir. Türk ve dünya edebiyatında bu türde yazılmış oldukça önemli eserler vardır. Bu eserler, genellikle yazarının şahit olduğu ve kendince önemli olduğunu düşündüğü olaylar ve şahıslar hakkında kendi dışında başkalarının da haberdar olmasını sağlamak ve bu hatıralarda zikredilen kişi ve olayların unutulmasına engel olmak amacıyla oluşturulurlar. Bu hatıraların satır aralarında görece çok önemli bilgiler bulunabilir. Bu eserler sayesinde kayıp bir eserden, bilinen bir eserin yeni bir nüshasından, bir müellifin hayatıyla ilgili önemli bir kesitten haberdar olunabilir. Sıdkî Baba, 19. Yüzyılın ikinci yarısıyla 20. Yüzyılın ilk çeyreğinde yaşamış, Alevi Bektaşi geleneği içerisinde önemli bir mevkide bulunan yazdığı eserleriyle bu kültürün düşünce dünyasını dile getiren bir isimdir. Çok küçük yaşlarda intisap ettiği Hacı Bektaş Velî Dergâhında özellikle Şeyh Cemâleddin Efendi ve Müderris Ali Nihânî ile yakınlığı dolayısıyla da ayrı bir saygınlığa sahiptir. Sıdkî Baba’nın 1341/1923 yılında yazdığı ve hatıralarının bir kısmı olduğunu düşündüğümüz belgelerde Ali Nihânî’nin hayatı ve eseriyle ilgili bilinmeyen bazı hususlara dair notlar bulunmaktadır. Bu çalışmada Sıdkî Baba’nın bu hatıralarındaki Ali Nihânî’nin memleketi, ailesi, eğitimi, dergâhtaki öğretim faaliyetleri, hastalanması, vefatı ve cenaze töreniyle eserinin kaleme alınış hikâyesi tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hatıra, Sıdkî Baba, Ali Nihânî, Velâyetnâme

The Memoirs of Sıdkî Baba about Ali Nihani who is writer of Velâyetnâme

Öz

Memoirs are the literary texts that individuals have written about moments and events that took place in their lives. There are significant pieces of works written in Turkish and world literature in this genre. These works are often created with the purpose of ensuring that other people are aware of the events and individuals that the author came across and thought to be important and preventing the people and events mentioned in these memoirs from being forgotten. Relatively important information can be found between the lines of these memoirs. Through these works, an important part of the life of a writer can be informed about a lost work or a new copy of a recognized work. Sıdkî Baba who lived between the second half of the 19th century and the first quarter of the 20th century has an important role in Alevi-Bektashi tradition and is recognized with his works on Alevi-Bektashi culture and its world of thought. He is also respected due to his close relations with Şeyh Cemâleddin Efendi and Mudarris Ali Nihânî in the Hacı Bektash Velî Dervish Convent where he studied at a young age. In the documents written by the Sıdkî Baba in 1341/1923 that comprises of his memoirs, there are notes regarding Ali Nihânî’s life and unknown facts about his work. In this study, the analysis of these documents revealed information about Ali Nihânî’s hometown, family, education, teaching activities in the Dervish Convent, his illness, death, and funeral as well as the story of the writing of his work

Anahtar Kelimeler

Memoir, Sıdkî Baba, Ali Nihânî, Velayetname

Kaynakça

• Altınok, Baki Yaşa. (2013). Sıdkî Baba Divanı. Ankara: Sistem Ofset Yayıncılık.
• Demirel, Şener. (2016). “Sıdkî Baba Divanı’nda Yer Alan ‘Destân-ı Hürriyet-i Os- manî’ Adlı Şiir Üzerine Düşünceler”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eği- tim Dergisi (TEKE). 5 (4): 1748-1764.
• Gül, Muhsin. (1984). Şeyh Cemaleddin Efendinin Aşığı Halk Ozanı Sıdkî Baba Hayatı ve Şiirleri (1865-1928). Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-2/bakara-suresi-2/ayet-156/diya- net-isleri-baskanligi-meali-1
• İvgin, Hayrettin. (1976). Âşık Sıtkı (Pervane). Ankara: Emel Matbaacılık.
• Kurtoğlu, Orhan. (2011). “Ali Nihânî’nin Manzum Hacı Bektaş-ı Velî Velâyetnâme’si ve Velâyetnâme’deki Hacı Bektaş-ı Velî Medhiyeleri”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. 57: 29-56.
• ——. (2015). Yozgatlı Nihânî-Velâyet-nâme-i Hâcı Bektaş-ı Velî, Ankara: Gazi Üni. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Merkezi Yay.
• Yılmaz, Mehmet. (1992). Edebiyatımızda İslamî Kaynaklı Sözler. İstanbul: Enderun Kitabevi.