KOZLUÖREN KÖYÜ MANİSA İLİ SOMA İLÇESİ TAHTACI KADIN GİYİMİ

Yıl 2014, Sayı: 69, 167 - 180, 16.04.2014

Melda Özdemir

Öz

Yöresel giysiler, Türk kültürünün en zengin ve gösterişli dallarından biridir. Yöresel giysidenildiği zaman, dünyada birçok milletin benimsediği milletlerarası giysi, moda giysilerdışında; her milletin tarihinden gelen, günümüzde sadece halk oyunları ekiplerinin üzerindegörülen, özel günlerde giyilen veya bazı köylerde yaşatılan, çoğu müze vitrinlerinekaldırılmış giysiler anlaşılmaktadır. Giyim, giyinen bireyin sosyal durumunu, yaşını, kişilikve karakterini, ekonomik durumunu ve toplumdaki yerini belirleyen, bireysel, toplumsal yada ulusal özellikler gösteren bir olgudur. O toplumun ya da ulusun coğrafi konumu ve tarihi,sosyoekonomik koşulları direkt giyimi etkilemektedir. Bu etkiler bazı bölgelerde yoğunolarak görülmektedir. Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaşayan bir Alevi Türkmen topluluğu olanTahtacıların giyim kuşamları da canlı renkleri, çeşitli materyaller ile süslü giyim aksesuarlarıile büyük bir kültürel zenginliğe sahiptir. Bu çalışmada Kozluören köyünde günümüzdekullanılan geleneksel kadın giyim elemanları belirlenmiştir. Yörenin geleneksel giyimlerirenk uyumları, estetik, boyut, kullanış, rahatlık ve fonksiyonel zenginlik açısından son derecedikkat çekicidir. Yöre kadın giysileri temelde deyre, könçek, göynek, önlük, bel kuşağı vesüslü başlıklardan oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Soma, Tahtacı Türkmenleri, gelenek, giyim-kuşam, Kozluören kadın giyimi

TAHTACI WOMEN COSTUME OF KOZLUOREN VILLAGE SOMA TOWNSHIP, PROVINCE OF MANISA

Öz

Regional costumes are one of the richest and splendid branches of national culture in Turkiye. In addition to fashion uniquely adapted internationally, the reference to regional costumes generally invoke also the notion of clothing deep rooted in history either in the museums or those worn on special occasions such as folkloric events. Dressing is a phenomenon which depicts an individual’s social and economic status, age group, level of culture and personality. A society’s geographical location, history and socioeconomic conditions directly impact the attire styles and clothing. These influences are seen to be most saturated in some regions. Woodsters Tahtacılar are a libertarian Aliwite sect Turkmen community resident in the Aegean and Mediterranean regions. Woodsters possess a cultural wealth reflected in their lively colored attires and clothing accessories decorated with various materials. In this study the traditional female clothing elements currently in use at the Kozluören Village have been identified. This region’s traditional clothing is extremely interesting in terms of color coordination, aesthetics, dimensionality, practicality, comfort and functional utility. The female attires of this geography fundamentally consist of elements locally referred to as deyre deyre , koenchek könçük , goeynek göynek , oenluek önlük , waist band and ornamented headwear

Anahtar Kelimeler

Soma, Tahtacı Turks, tradition, clothing/costume, Kozluören women’s dress

Kaynakça

• AKSOY, M. (2004). “Aydın yöresi (Yörük-Türkmen-Alevi) kadın giysi ve takıları araç ve ge- reçleri giyim ve kuşamı”. www.aydinfolkloru.com/kitappdf/kitap3/33.pdf. Erişim tarihi: 20.02.2013.
• ÇIBLAK, N. (2005). “Halk Kültüründe Değişimin Mersin Tahtacıları Halk Kültürü Örne- ğinde Değerlendirilmesi” Halk Kültüründe Değişim Uluslararası Sempozyumu Bildirileri. 17-19 Aralık 2004. İstanbul: Motif Halk Oyunları Yayınları:124-137.
• ELİADE, M. (1992). İmgeler ve Simgeler. Ankara: Gece Yayınları.
• ERDEN, A. (1998). Anadolu Giysi Kültürü. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• KOCA, E. (1999). İçel İli Tarsus İlçesi Tahtacılar Geleneksel Kadın Giysileri ve Çağdaş Tasarım- lar. Yayımlanmamış Sanatta Yüksek Lisans Tezi. Ankara: GÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü
• MUTLU, K., H.(2011). “Balıkesir ve Batı Anadolu Yöresi Tahtacı Türkmenleri” Turkish Stu- dies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (6):1, 1503-1511.
• NARLI, D. (2011). “Kozluören köyünde adet ve gelenekler.” www.kozluoren.com. Erişim tarihi:11.12.2013.
• NAS, E., ÇELEBİLİK, G. ve DEMİRBAŞ, A. (2011). “Tokat Nebiköy Yöresel Kadın-Erkek Giyiminde Alevîlikteki Üçleme, Dört Kapı-Kırk Makam ve On İki İmam Kavramlarının Yansımaları” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 60: 245-264.
• OĞUZ, B.(2002). Türk Halkının Kültür Kökenleri II. İstanbul: Aydınlanma Vakfı Yayınları.
• ÖZHAN, M. (1984).“Türkmenlerde Kadın Giysileri ve Giysilerde Dini İnançların Etkisi” 1. Ulusal El Sanatları Sempozyumu Bildirileri. 18-21 Kasım 1981. İzmir: Dokuz Eylül Üni- versitesi Yayınları: 291-300.
• SEZEN, E., A. (2008). “Manisa Muradiye’deki Tahtacı Kıyafetleri”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 47: 179-184.
• SÜRÜR, A. (1983). Ege Bölgesi Kadın Kıyafetleri. İstanbul: Akbank Yayınları.
• TAMAY, S. (2009). Tahtacı Semahları ve Mengi (İnceleme ve Metinler). Yayımlanmamış Yük- sek Lisans Tezi. İzmir: EÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü
• TANSUĞ, S. (1982). “Anadolu’da Türkmen ve Yörük Kadın Giyimleri”. Sanat Olayı, 13, 40- 51.
• TANSUĞ, S. (1985). Türkmen Giyimi. İstanbul: Akbank Yayınları.