KÜLTÜREL STRATEJİ AÇISINDAN GÜL BABA HAKKINDAKİ İLK ÇALIŞMA RUMBEYOĞLU FAHREDDİN’İN MAKALESİNİN YENİDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2014, Sayı: 69, 201 - 222, 16.04.2014

Muhsin Kadıoğlu

Öz

Türkler tarafından Gül Baba Türbesi’nde bulunan şahsın kimliği ile ilgili ilk araştırma,Rumbeyoğlu Fahreddin tarafından yapılmıştır. Bu yazı, Türklerin ve Müslümanların hemGülbaba’yı hem de Macaristan’daki taşınır ve taşınmaz Türk kültür varlıklarının yenidenhatırlaması bakımından önemlidir. Gül Baba ve Gül Baba Türbesi hakkında, daha sonrakiyıllarda yazılan makalelerde doğal olarak Rumbeyoğlu Fahreddin’in yazısına atıf yapılmaktadır.mBu çalışmada Osmanlı İmparatorluğu’nun Budapeşte başkonsolosu başşehbenderi Rumbeyoğlu Fahreddin’in Gül Baba Türbesi hakkında verdiği bazı fiziki bilgilerin doğruolmadığı resimlerle ortaya konulmaktadır. Yine başkonsolosluk görevinde bulunan birşahsın bilmemesi normal kabul edilemeyecek bazı hususlara dikkat çekilmektedir. Eksikçevirilerden kaynaklanan hataların anlaşılabilmesi için, söz konusu makale, yeniden günümüzTürkçesine aktarılmıştır. Makalenin günümüz Türkçesine aktarılmasındaki doğruluğundeğerlendirilebilmesi, araştırmacıların orijinal kaynağa ulaşmalarını kolaylaştırmak veOsmanlı Türkçesi bilmeyen araştırmacıların çalışmalarına kaynak teşkil etmek için, OsmanlıTürkçesiyle yayınlanan asıl sayfaları Devlet Arşivlerinden elde edilerek paylaşılmıştır.Makalenin yayınladığı tarihe kadar Gül Baba ve Gül Baba Türbesi hakkında elimizde olanbilgiler ve resimlerle Rumbeyoğlu Fahreddin’in verdiği bilgiler kıyaslandığında, makaleninpek çok eksik bilgi içerdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gül Baba, Budin, Bektaşi, şeyh, tekke

REEVALUATION OF THE ARTICLE OF RUMBEYOGLU FAHREDDIN WHICH WAS THE FIRST RESEARCH ABOUT GUL BABA IN TERMS OF INTERCULTURAL DIALOGUE STRATEGY

Öz

The first research of Turks on the identification of the person in Gul Baba Tomb was made by Rumbeyoğlu Fahreddin, who was the consul general of Budapest of the Ottoman Empire. This article is a very important source for Turks and Muslims to remember both Gul Baba and movable and real property of Turkish cultural items. In the articles written about Gul Baba and Gul Baba Tomb, there are many mistaken information referring to Rumbeyoglu Fahreddin, who was the first author of the first article about Gul Baba. In this research, the mentioned article was re-translated into modern Turkish language to understand the mistakes arisen from the wrong translation. The original paper is shared by getting from the State Archives published in Ottoman Turkish language to evaluate whether translation of the article into modern Turkish is correct or not, to make easier for the researchers to reach the original source and to form a basis for the studies of the researchers who don’t know the Ottoman Turkish language. Compared to the information and photos that we have about Gul Baba and Gul Baba Tomb, and the information given by Rumbeyoğlu Fahreddin until the publication date of the article, it is seen that there were many missing information in the article

Anahtar Kelimeler

Gul Baba, Budin, Bektashi, sheikh, Islamic monastery

Kaynakça

• AKSÜT, A. Kemâlî. (1944). Sultan Aziz’in Mısır ve Avrupa Seyahati, Ankara: Ahmet Saitoğlu Kitapevi.
• ARASLI, Altan. (2009). Avrupa’da Türk İzleri Cilt 3, Ankara: Akçağ Yayınları
• ASLANAPA, Oktay. (1950). “Macaristan’da Türk Abideleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat
• Fakültesi Tarih Dergisi: 330-331. EVLİYA ÇELEBİ, Mehmet Zillioğlu. (1984). Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Cilt 5-6, İstanbul: Üçdal Neşriyat.
• EVLİYA ÇELEBİ. (1970). Evliyâ Çelebi Seyâhatnâmesi, Onuncu Kitap, (Türkçeleştiren: Zu- huri DANIŞMAN). İstanbul: Zuhuri Danışman Yayınevi.
• EVLİYA ÇELEBİ. (1970). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyâhatnâmesi, 6. Kitap, (Ha- zırlayan: S. A. Kahraman). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• EGESERAMİK. (1997). Gül Baba Türbeje. Budapest.
• ERDEM, Tahir. (1934). “Gül Baba” Ün Mecmuası, 2 (19): 7-23
• IŞIK, Neşe.(2012). Macaristan’daki Manevî Sembolümüz Gül Baba ve Hakkındaki Efsane- lerden “Derviş Baba’nın Gülleri” Adlı Efsanenin Çözümlenmesi. Türk Dünyası Araştırma- ları (Researches About The Turks All Around The World), 34, (99): 209-230.
• KADIOĞLU, Muhsin. (2012a). “Gül Kokusuyla Budapeşte’deki Türk Dervişi Gül Baba’nın
• Huzurunda…” Türk Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi, 51 (302): 31-37. KADIOĞLU, Muhsin. (2012b). “Budapeşte (Budin) Kalesi’ndeki Kızılelma ve Türk Eserle- rini Evliya Çelebi İle Gezmek” , Türk Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi, 51 (301): 41-46.
• KADIOĞLU, Muhsin. (2013). “Turan Halklarının Kardeşliği”, Türk Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi, 54 (12): 47-51.
• KUTAY, Cemal.(1978). Avrupa’da Sultan Abdülaziz, İstanbul: Geçmişten Günümüze Türk Kitaplığı.
• M.E.B. (1970). “Gülbaba” Türk Ansiklopedisi, (4): 345 İstanbul: Devlet Kitapları.
• M.E.B. (1997). “Gülbaba” İslam Ansiklopedisi, (4): 394.
• VIRTUALTOURIST.(2012). members.virtualtourist.com/m/p/m/109c12/?pageNum=2 Erişim tarihi: 22.03.2012.
• LAROUSSE Meydan. (1971). “Gül Baba”, Cilt 5, İstanbul: Meydan Yayınevi
• ÖZGÜL, M. Kayahan.(1996). Bîgâne Durmayın Aşinânıza, Müftüoğlu Ahmet Hikmet’in Mek- tup, Şiir ve Günlükleri, Ankara: MEB Türk Edebiyatı Dizisi.
• SARAL, İ. Tosun.(2005). “Kalaylıkoz Ali Paşa Gül Baba mı?”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş
• Veli Araştırmaları Dergisi, 34, s. 201-212, Ankara. SARAL, İ. Tosun.(2006). “Gül Baba ve Tahta Kılıcı”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştır- maları Dergisi, 35, s. 201-212.
• UÇMAN, Abdullah.(1998). “Gül Baba Hakkında Ahmed Hikmet Müftüoğlu’ndan Rıza Tevfik’e Bir Mektup” Bir, 181 (9-10): 601-606.
• UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı.(1978), Osmanlı Tarihi, 2, Ankara: ATDYK, Türk Tarih Kurumu Yayınları XIII Dizi, Sa. 16 b5
• IŞIK, Mustafa. (2012). Mohaç Savaşı ve Budin’de Osmanlı Hakimiyetinin Tesisi Meselesi (1526-1541), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal of International Social Research), 5 (22): 271-279. en.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCl_Baba_(operetta) Erişim tarihi: 13.02.2014.
• www.mke.hu/lyka/10/097-158-tarsulat.htm Erişim tarihi: 13.02.2014.
• hu.wikipedia.org/wiki/Eisenhut_Ferenc Erişim tarihi: 13.02.2014.
• www.legifoto.com/magyar/galeria/gul_baba_turbeje10/ Erişim tarihi: 13.02.2014.
• falanszter.blog.hu/2010/09/11/ Erişim tarihi: 13.02.2014.