AMUCA BEKTAŞÎLERİNDE SOFRA VE SOFRA ERKÂNI

Yıl 2013, Sayı: 65, 299 - 312, 09.04.2013

Refik Engin Ali Çakır

Öz

Toplumsal bir kurum olan din, yaşamın her kesitine etkisi olan bir olgudur. Din olgusunda karşımıza sıklıkla çıkan konuların başında yiyecek-içecek kültürünün geldiğini söylemek mümkündür. Her toplumun benimsediği din, kendine özgü inanç ve ritüellerden oluşmaktadır Hatipoğlu ve Batman, 2009:135 . İnsanoğlunun doğumundan ölümüne kadar geçen zamanda birçok olay doğum, evlenme, ölüm vb. , dinî inanç ve ritüel de kendine yer bulmuştur. Bu olaylar zincirinde di,; yaşamın her kesitini etkilediği gibi insanların yemek kültürlerini de etkilemiştir. İnsanlar, mensup oldukları dinin gereklerine göre davranışlarda bulunma eğilimindedirler. Çeşitli dinler yemekler üzerine farklı inançlarla doludur Hatipoğlu ve Batman, 2009:135 . İlahî dinlerden biri olan İslamiyet içerisinde birçok mezhep bulunmaktadır. Bu çalışmada araştırma konusu olarak Trakya ve Balkanlar’da yaşayan Amuca Bektaşîleri seçilmiştir. “Amucalar” olarak anılan bu topluluk; günümüzde Şeyh Bedreddinî, Bektaşi Babagân kolu ve Sünni inanca göre yaşamlarını sürdürür. Tarih kayıtlarında kabilenin adı Ammiler, Emmiler, Ammaca, Amuga, Amuca Türkay, 1979:202 ve Amuca Oğulları Birdoğan, 1994: 216 olarak yer almaktadır. Bu araştırmada söz konusu topluluktaki sofra ve sofra erkânı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Amuca, Bektaşi, sofra, sofra erkânı

THE TABLE AND THE RULE OF TABLE MANNERS IN AMUCA BEKTASHIS

Öz

Religion, as a social institution, is a phenomenon that has an impact on each phase of life. It is possible to say that, one of the main issues which we encountered frequently about the religion phenomenon is food and beverage culture. The religion which adopted by each society consists of its own beliefs and rituals. In the course of time, from birth to death of the human race, many events birth, marriage, death, etc. found its place on religious beliefs and rituals. The religion, on this chain of events, has affected people’s food culture, as well as every aspect of their lives. People tend to behave according to the requirements of the religion which they are connected to. Various religions are full of a variety of beliefs about the food. On Islamism, one of the divine religons, there are many sects. In this study, Amuca Bektashis who live in Thrace and the Balkans were selected as the research subject. Nowadays, the society is called as Amucas. This society survives with the faith of Şeyh Bedreddin, Bektashi Babagân’s branch and Sunni beliefs. On the historical records, the name of the tribe appears as Ammi, Emmie, Ammaca, Amuga, Amuca and Amuca Sons. In this study, above mentioned society’s table and the rule of table manners were examined

Anahtar Kelimeler

Amuca, Bektashi, Table, Rule of table manners

Kaynakça

• BİRDOĞAN, Nejat. (1994). Anadolu’nun Gizli Kültürü Alevilik. İstanbul: Berfin Yayınları.
• DEMİR, Adnan. (2012). “Alevi-Bektaşilerde Yemek ve Sofra Kültürü”. http://www.turkish- cuisine.org/pages.php?ParentID=2&FirstLevel=132&PagingIndex=0 Erişim tarihî: 28.06.2012.
• ENGİN, Refik. (2008). Sıradışı Bir Tasavvufçu Şeyh Bedreddin. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• ENGİN, Refik. (2000). “Trakya’da Bir Bektaşi Dergahı: Ahmet Baba Dergahı”. Yol Dergisi, 8:106-112.
• ENGİN, Refik. (1997). “Amucalar’da Deve Oynatma Geleneği”. Folklor Edebiyat Dergi- si,11: 103-109.
• ERÖZ, Mehmet. (1990). Türkiye’de Alevilik Bektaşilik. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• GÜNŞEN, Ahmet. (2007). “Gizli Dil Açısından Alevilik-Bektaşilik Erkan ve Deyimlerine Bir Bakış.” Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 2:328-350. http://www.turkishstudies.net/ dergi/cilt1/sayi4/gunsenahmet.pdf. Erişim tarihî: 28.06.2012.
• HATİPOĞLU, Aysu ve Orhan BATMAN. (2009). “İnançların Gastronomiye Etkileri ve Turizm”. Sakarya Üniversitesi VIII. Geleneksel Turizm Paneli 2009, Sakarya.
• NOYAN, Bedri. (1993). “Alevilik ve Bektaşilikte Sofra Adabı”. Cem Dergisi, 26: 7-10.
• SOİLEAU, Mark. (2005). “Lokma Almak, Dem Görmek: Bektaşi Sofrasında Sindirim”. Sü- leyman Demirel Üniversitesi Uluslar arası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu I., 28-30 Eylül, Isparta.
• TÜRKAY, Cevdet. (1979). Başbakanlık Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda Oymak ve Cemaatler. İstanbul: Tercüman Kaynak Eserler Dizisi 1.