CEMLERDE KUR’AN’IN TÜRKÇE MEÂLİNİN OKUNMASI ÜZERİNE BAZI MÜLÂHAZALAR

Yıl 2017, Sayı: 84, 61 - 91, 14.12.2017

Cenksu Üçer

Öz

Bu makalede, günümüzde kendilerine Alevî nitelemesi kullanılan gruplardan bazılarının, son zamanlarda cemlerde Kur’an ayetlerinin Arapça asıllarını değil de; Türkçe meâllerini okumaları hususu ele alınmaktadır. Konu Alevî gelenekte kaleme alınan âdâb ve erkâna ait eserler, deyiş ve nefesler ile cem, cenaze, mezar ziyareti vb. hususlardaki geleneksel uygulamalar merkeze alınarak işlenmiştir. Gelenekte söz konusu bu alanların hepsinde Kur’an ayetlerinin Arapça asıllarının kullanıldığı ve okunduğu görülmekte ve bilinmektedir. Bazı gruplarca “Kur’an’ın cemlerde Türkçe meâlinin okunması” şeklindeki son zamanlarda ortaya konulan ve adeta bir nevi zorunluluk haline getirilmeye çalışılan uygulamanın gelenekteki uygulamalarla örtüşmediği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

cem, Kur’an, Türkçe

SOME OBSERVATIONS ON THE READING OF THE TURKISH TRANSLATION OF THE QUR’AN AT CEMS

Öz

The present study investigates the case of reading the Turkish Translations of the Qur’an rather than reading it in the Original Arabic at Cems by some of the groups which are described as Alawite today. The subject was studied by focusing on works on Adabs and Erkans Alewi manners and ceremonies/etiquettes , “cem”s with “deyish”s and “nefes”es, and traditional custom such as janazas, tomb visitings, etc. Traditionally, it is known that the Qur’an has been read in Arabic in each kind of these customs. It is understood that the recent practice of “Reading the Turkish Translation of the Qur’an at Cems” and making it almost obligatory by some groups is not matching with the traditional practices

Anahtar Kelimeler

cem, the Qur’an, Turkish

Kaynakça

• Aksüt, Hamza. (2009). Aleviler Türkiye-İran-Irak-Suriye-Bulgaristan. Ankara: Yurt Kitap-Yayınları.
• Alperen, Abdullah. (2009). “Alevî(lik) Modernleşmesine Dair Düşünceler” Dem Dergi (Değerler Eğitimi Merkezi Dergisi) 2 (6) : 76-82.
• Balkız, Ali. (2007). Kent Koşullarında Sosyolojik Olgu Olarak Alevilik Yazılar. İstanbul: Alev Yayınları.
• Birdoğan, Nejat. (2001). Şah İsmail Hatai, Yaşamı ve Yapıtları. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Bisâtî. (2003). Şeyh Sâfî Buyruğu (Menâkıbu’l-Esrâr Behcetü’l-Ahrâr). Haz. Ahmet Taşğın. Ankara: Rheda-Wiedenbrück Çevresi Alevi Kültür Derneği Yayınları.
• Coşan, Esad. (t.y.). Hacı Bektaş-ı Velî Makâlât. Ankara: Seha Neşriyat.
• Çamuroğlu, Reha. (2000). Değişen Koşullarda Alevîlik. İstanbul: Doğan Kitap.
• Çelebi, Abdullah. (1991). Amasyalı Fedayî Baba Divanı. İstanbul: Can Yayınları.
• Dişkıran, Mehmet. (1996). Lâ Feta İllâ Ali Lâ Seyfe İllâ Zülfikar. İstanbul: Can Yayınları.
• Doğan, Gürani. (1998). Alevilik’te Ön Bilgiler ve Cem, Zakirlik. İstanbul: Can Yayınları.
• Eraslan, Emrullah. (2000). Cem Kırklar Cemi (Alevilikte Cem ve Dar Duası). Tokat.
• Erkânnâme I. (2007). Haz. Doğan Kaplan. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Gülşan, Hasan. (2001). Anadolu Alevi Müslümanlığı (Paylaşımcı Yargılayıcı Ahlakçı). İstanbul: Can Yayınları.
• Güzel, Abdurrahman. (2002). Hacı Bektaş Velî ve Makâlât. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Hasgül, Aşık Rıza. (2001). Sevgi Cemi ve Cemde 12 Hizmet. Antalya.
• Hızırnâme (2007). Haz. Baki Yaşa Altınok. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• İmam Cafer-i Sadık Buyruğu. (1998). Haz. Adil Ali Atalay. İstanbul: Can Yayınları.
• Kara, Mustafa. (1990). Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Kaygusuz Abdâl. (2007). Dilgüşâ. Haz. Abdurrahman Güzel. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kılıç, M. Cemil. (2017). “Halkların Kardeşliği Ve Hz. Muhammed”, Erişim tarihi: 04.01.2017. Http://www.Habercem.Com/Halklarin-Kardesligi-Ve-Hz- Muhammed_M308.Html).
• Kitab-ı Cebbâr Kulu. (2007). Haz. Osman Eğri. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir (I-V). (2006). Komisyon. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kutlu, Sönmez. (2008). Çağdaş İslamî Akımlar ve Sorunları. Ankara: Fecr Yayınları.
• Makâlât. (2007). Haz. Ali Yılmaz, Mehmet Akkuş, Ali Öztürk. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Noyan, Bedri. (1985). Bektaşîlik Alevîlik Nedir. Ankara.
• Öztelli, Cahit. (1989). Pir Sultan Abdal Bütün Şiirleri. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Sarıkaya, M. Saffet. (2017). “Alevilik-Bektaşiliğin Tasavvufi Boyutu Üzerine”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi 82, 9-23.
• Subaşı, Necdet. (2005). Sırrı Fâş Eylemek- Alevi Modernleşmesi. Ankara: Kitâbiyât.
• —. (2009). “Türk Modernleşmesi ve Alevîler”. Geçmişten Günümüze Alevî-Bektaşî Kültürü, Edit. Ahmet Yaşar Ocak. Ankara: Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 110-121.
• Şahhüseyinoğlu, H. Nedim. (2001). Alevi Örgütlerinin Tarihsel Süreci. Ankara: İtalik Yayınları.
• Şener, Cemal. (2000). Alevilik Nedir Şaha Doğru Giden Kervan. İstanbul: Ant Yayınları.
• Taşğın, Ahmet. (2009). “Cem, Cemevi ve İşlevleri”. Geçmişten Günümüze Alevî- Bektaşî Kültürü, Edit. Ahmet Yaşar Ocak. Ankara: Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 211-225.
• Temiz, Hüseyin. (1999). Aleviliğin Gerçek Yüzü ve Özü. İstanbul.
• Türer, Osman. (1995). Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi. İstanbul: Seha Neşriyat.
• Üçer, Cenksu. (2015). Tokat Yöresinde Geleneksel Alevîlik. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• —. (2015). Alevîlikte Musâhiblik. Ankara: Araştırma Yayınları.
• —. (2009). “Alevîlik; Yapılar, Grupların Temel Özellikleri ve Bazı Mülahazalar”. Dinî Araştırmalar Dergisi, 12 (33): 63-88.
• Üzüm, İlyas. (2007). Tarihsel ve Kültürel Boyutlarıyla Alevîlik. İstanbul: İsam Yayınları.
• Varlık, Ali Ağa. (1997). Alevi-Bektaşiliğin Dayanakları. İstanbul: Can Yayınları.
• Vîrânî Divanı ve Risalesi (Buyruğu) (1998). Haz. Adil Ali Atalay. İstanbul: Can Yayınları.
• Yalçınkaya, Ayhan. (1996). Alevilikte Toplumsal Kurumlar ve İktidar. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Yardımcı, Mehmet. (1987). “Zileli Âşıklarda Dini Motifler”. Türk Tarihinde Tokat. Ankara: Tokat Valiliği Şeyhülislâm İbn Kemal Araştırma Merkezi Yayınları, 641- 652.
• Yüksel, Hasan ve Saim Savaş. (1999). Üveysilikten Bektaşiliğe Kitab-ı Cebbâr Kulu. Sivas.