ÂŞIK SEYRÂNİ, ÂŞIK SEYRÂNİ FESTİVALİ VE MÜZİKSEL ÖZELLİKLERİ

Yıl 2015, Sayı: 75, 145 - 161, 12.10.2015

Seyit Yöre

Öz

Şölenler, bayramlar, şenlikler, festivaller insanların belirli amaçlarla bir araya gelmesini sağlayan ve Türklerin varlığından beri sürdürdüğü önemli sosyo-kültürel öğelerdir. Âşık Seyrâni Şenlikleri’nin de bunlardan biri ve hiç araştırılmamış olduğu tespit edilmiştir. Bu özgün konu üzerine 18. Âşık Seyrâni Kültür ve Sanat Festivali çerçevesinde yapılan etnografik araştırmada, Âşık Seyrâni, Âşık Seyrâni Kültür ve Sanat Festivali ve bunların müziksel özellikleri Halkbilim ve Etnomüzikoloji disiplinleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bulgulara göre bu şenlik/festival 1979 yılından beri, başta Âşık Seyrâni’yi anmak amacıyla, içeriğindeki çeşitli etkinliklerle birlikte Develi ilçesinde başlayıp zaman zaman Kayseri iline de uzayarak varlığını sürdürür. İki veya daha fazla gün süren Âşık Seyrâni Kültür ve Sanat Festivali’nin içerisinde başlıca Mehter Takımı, Halk Oyunları, Âşıklar Şöleni, Karakucak Güreşleri, Ticaret Panayırı ve Müzik Şöleni bulunmaktadır ki bu sayılan etkinliklere eşlik eden müzik bir birleştirici unsur olarak öne çıkar. Âşık Seyrâni Kültür ve Sanat Festivali yerel olarak düzenlenmesine rağmen içinde ulusal ve uluslararası müziksel katılımlar da görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Âşık Seyrâni, festival, müzik, etnomüzikoloji, folklor

MINSTREL SEYRÂNİ, MINSTREL SEYRÂNİ FESTIVAL AND MUSICAL FEATURES

Öz

Bean feasts, holidays and festivals have been important socio-cultural events which make people come together for various purposes, and Turks have been kept by these events since their beginning. Minstrel Seyrâni Festivals is one of the festivals in Turkey. I identified that it has not been investigated although there are the research studies on Minstrel Seyrâni. I did ethnographic research on the 18thMinstrel Seyrâni Culture and Art Festival in Develi. The observations were discussed within the concepts of the disciplines of Folklore and Ethnomusicology. According to the findings, the festival has been held since 1979 and its purpose is mainly to celebrate Minstrel Seyrâni. It starts every year in Develi, and its activities have sometimes expanded to Kayseri. It usually takes two or more days, and its activities include Mehter Janissary Band, Folk Dances, the Minstrel s’ Beano, Karakucak the blacklap Wrestlings, the Trade Fair and the Concerts. Music accompanies activities of the festival as a unifying element. Although the festival has been held locally, it has included national and international musical participations

Anahtar Kelimeler

Ashik Seyrâni, festival, music, ethnomusicology, folklore

Kaynakça

• ARTUN, E. (2007). Âşık şiiri geleneğinde dil, üslup, motif ve metin merkezli anlama – açıklama üzerine düşünceler, s. 1-7. http://turkoloji.cu.edu.tr/HALK%20EDEBIYA- TI/erman_artun_asik_siiri_gelenegi_metin_merkezli_yaklasim.pdf. Erişim Tarihi: 04.09.2009.
• ARTUN, E. (2005). Âşıklık geleneği ve âşık edebiyatı. Türkler 11. Ed. H. C. Güzel, K. Çiçek, S. Koca. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, s. 593-604.
• ATMACA, Ö. der. (2013). Seyrânî divânı. Develi: Develi Belediyesi Yayınları.
• BORATAV, P.N. (1969). 100 soruda türk folkloru, C. 1. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• ÇATAK, A. (1992). Bütün yönleriyle seyrâni. Kayseri: Saray Halı Yayını.
• DEVELİ BELEDİYESİ (2013a). Aşık Seyrani kültür ve sanat festivali ile ticaret ve sanayi panayırı tarihçesi. Web: http://www.develi.bel.tr/basin-aciklamalari/459-a%C5%9F%- C4%B1k-seyrani-k%C3%BClt%C3%BCr-ve-sanat-festivali-ile-ticaret-ve-sanayi-pa- nay%C4%B1r%C4%B1-tarih%C3%A7esi.html. Erişim Tarihi: 05.07.2013.
• DEVELİ BELEDİYESİ (2013b). 31.Uluslararası Aşık Seyrani kültür ve sanat festivali. Web: http://www.develi.bel.tr/develi-haberleri/469-31-uluslararas%C4%B1-a%C5%9F%C4%- B1k-seyrani-k%C3%BClt%C3%BCr-ve-sanat-festivali.html. Erişim Tarihi: 05.07.2013.
• EMRICH, D. (Oct., 1946). “Folk-Lore”: William John Thoms. California Folklore Quarter- ly, 5 (4): 355-374, http://www.jstor.org/stable/pdfplus/1495929.pdf?acceptTC=true. Erişim Tarihi: 05.07.2012.
• GÖLPINARLI, A. (1972). Türk tasavvuf şiiri antolojisi: tasavvufî-zühdî edebiyat, melâmî-ham- zavî halk edebiyatı, alevî-bektaşî halk edebiyatı. İstanbul: Milliyet Yayın Limited Şti.
• GÜNAY, U. (1986). Âşık tarzı şiir geleneği ve rüya motifi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• İNAL, İ. M.K. (1940). Son asır türk şairleri. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• İSTANBUL 2010 AVRUPA KÜLTÜR BAŞKENTİ AJANSI (2010). Türk Müziği Kültü- rünün Hafızası [Nota Arşivi]. http://www.sanatmuziginotalari.com/arama.asp. Erişim Tarihi: 06.03.2014.
• KAHYAOĞLU, İ., ÖTEGEN, N. der. (2012). Aşık Seyrani kültür ve sanat festivali ile ticaret ve sanayi panayırı tarihçesi [Yayınlanmamış metin]. Develi.
• KÖPRÜLÜ, M.F. (1962). Türk saz şairleri. İstanbul: Millî Kültür Yayınları.
• MERRIAM, A.P. (May 1977). Definitions of “Comparative Musicology” and “Ethnomu- sicology”: An Historical-Theoretical Perspective. Ethnomusicology, 21 (2): 189-204, http://www.jstor.org/stable/pdfplus/850943.pdf?acceptTC=true&acceptTC=tru- e&jpdConfirm=true. Erişim Tarihi: 04.09.2009.
• MINKOV, M. (2013). Cross-cultural analysis: The science and art of comparing the world’s modern societies and their cultures. California: Sage Publications, Inc.
• NETTL, B. (1983). Ethnomusicology: definitions, directions, and problems. Music of many cultures-an ıntroduction. ed. Elizabeth May. California: University of California Press, pp. 1-9.
• OKAY, H.N. (1963). Develi’li (Everek’li) Seyrâni. İstanbul: Maarif Kitaphanesi Yayınları.
• ÖRNEK, S.V. (1973). Budunbilim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÖRNEK, S.V. (2000). Türk halkbilimi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• ÖZDAMARLAR, K. (1984). Develi’li Âşık Seyrâni hayatı ve şiirleri. Kayseri: 4. Seyrani Ter- tip Komitesi Yayınları.
• ÖZDAMARLAR, K. (2003). Develi musiki hayatına genel bir bakış. Bütün Yönleriyle Develi: I. Bilgi Şöleni 26-28 Ekim 2002. ed. Kadir Özdamarlar, Develi: Develi Belediyesi Kültür Yayınları, s. 683-697.
• SATOĞLU, A. (1962). Kayseri şairleri. Kayseri: Hakimiyet Matbaası.
• SATOĞLU, A. (1984). Seyranî’nin şiirlerinde mûsikî unsurları. Erciyes Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, (83): 6-8.
• SEÇKAL, E. (2009). Âşık Seyrani türküleri. http://www.turkudostlari.net/search. asp?a=16977&q=1&x=1. Erişim Tarihi: 02.07.2009.
• SEVİNÇ, E. (Ekim 2006). Şenliklerimiz ve surnamelerimiz: 1675 ve 1724 şenliklerine iliş- kin iki surname. Journal of Yaşar University, 1(4): 377-416. http://journal.yasar.edu. tr/wp-content/uploads/2011/07/no4_vol1_05_efdal_sevincli.pdf. Erişim Tarihi: 17.03.2014.
• URL1. Güncel türkçe sözlük. http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=keli- me&guid=TDK.GTS.5315b55d0495f2.98802566. Erişim Tarihi:02.07.2009.
• URL2. Halk terimleri sözlüğü. http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=keli- me&guid=TDK.GTS.5315b55d0495f2.98802566. Erişim Tarihi: 02.07.2009.
• URL3. Gani Pekşen, Hak Yoluna Gidenlerin (Deyiş).https://www.youtube.com/wat- ch?v=NFOlFxxtpLQ. Erişim Tarihi: 15.03.2014.
• URL4. Grup Derman, Hak Yoluna Gidenlerin (Nefes). https://www.youtube.com/wat- ch?v=pxcvybRPQd0. Erişim Tarihi: 15.03.2014.
• YALTIRIK H. (2003). Develi’li Âşık Seyrânî’nin trakya bölgesindeki bestelenmiş (ezgi- li) nefesleri. Bütün Yönleriyle Develi: I. Bilgi Şöleni 26-28 Ekim 2002. ed. Kadir damarlar. Develi: Develi Belediyesi Kültür Yayınları, s. 169-177. Öz
• YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 8. Ba- sım. Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
• YÖRE, S. (2000). 18. Âşık Seyrâni Şenlikleri alan araştırması notları ve belgeleri. Develi.
• YÖRE, S. (2001). Başlangıcından Bugüne Âşık Seyrâni Şenlikleri. Yayımlanmamış Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Müzikoloji Bölümü. Ankara.
• YÖRE, S. (2011). Alevi-Bektaşi Kültürünün Müziksel Kodları. Gazi Üniversitesi Türk Kültü- rü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (60): 219-244
• YÜKSEL, H.A., ÖZDAMARLAR, K. (1991). Âşık Seyrâni bibliyografyası. Ankara: Kültür Bakanlığı HAGEM Yayınları. EK 2.