İRAN COĞRAFYASINDA HZ. HÜSEYİN YASI ve BİR KERBELA KISSASI

Yıl 2012, Sayı: 63, 359 - 384, 15.01.2013

Ali Cin

Öz

İslam tarihindeki en acı olaylardan birisi Kerbela hadisesidir. Bu vaka İslam âleminin bütün fertlerinin ve özellikle Anadolu Alevilerinin yüreklerinde yıllardır acı bir olay olarak en taze biçimiyle varlığını sürdürmektedir. Hem yazılı hem de sözlü edebiyatımızda Kerbela hadisesini anlatan manzum ve mensur tarzda birçok edebi eser yazılmıştır. Edebiyatımızda bu eserler genel olarak “maktel, maktel-i Hüseyin, Hikâye-yi Kerbela, Kerbela Mersiyesi” gibi adlarla anılmaktadır. Klasik edebiyatımızda mersiyelerin önemli bir kısmının konusunu Kerbela mersiyeleri teşkil etmektedir. Söz konusu yazımız iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde İran coğrafyasında Muharrem ayı içerisinde şihit edilen Hz. Hüseyin’in yasının nasıl tutulduğu anlatılacaktır. İkinci bölümde ise Muhammed bin Hüseyin tarafından istinsah edilen Kerbela Hikâyesi üzerinde durulacaktır. Bu Kerbela hikâyesi de, iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilmesi hadisesi, eserin 101r5 ile 104r4 varakları arasında yaklaşık yüz beyitte anlatılmaktadır. İkinci Bölümde ise Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’le ilgili bir üzüm hikâyesi 104r6ile 107r7 varakları arasında anlatılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kerbela Hikâyesi, Maktel-i Hüseyin, Muharrem Ayı, Anadolu Alevileri

THE MOURNING OF PROPHET HUSSEIN AND A STORY OF KARBALA IN IRAN

Öz

One of the most painful events in the history of Islam is Karbala incident. For all memebers of the Islamic world especially for Alawi people, this is a painful event that has been going on for many years. There are many works related to Karbala incident that have performed in verse and prose forms in our oral and in written literature. This works are usually named as “maktel, maktel-i Hüseyin maktal of Hussein , Hikaye-yi Kerbela the story of Karbala , Kerbela Mersiyesi the dirge of Karbala ” in our literature. Dirges of Karbala constitute a significant part of the dirges in our classical literature. Our article in question consists two parts. The first part explains how is mourning of Prophet Hussein, who was martyred during the month of Muharram, in the geography of Iran. The second part is about the story of Karbala which was copied by Mohammed bin Hussein. The story consists of two parts. In the first part of Propet Hussein’s martydom in Karbala, about a hundred works, between 101r5 and 104r4 couplet describes the foils. In the second section with a 107r7 and 104r6 Prophed Hasan and Prophet Hussein, between the foils of the story is told about the grape.

Anahtar Kelimeler

The story of Karbala, Maktel-i Hussein, Prophet Hussein, Muharram month, Alewi People of Anatolia

Kaynakça

• Arslan Mehmet ve Aksoyak İ. Hakkı. (1996). “Gelibolulu Mustafa Ali’nin Kerbela Mersiyelerini Muhtevi bir Risalesi: “Subhatü’l-Abdal” Türklük Bilimi Araştırmaları. 2, 49-50.
• Arslan Mehmet-Erdeoğan Mehtap. (2009). Kerbela Mersiyeleri. Ankara: Grafiker Yayınları
• Çağlayan, Bünyamin. (1997). Kerbela Mersiyeleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güder, Nurcan Öznal: (1974). Kastamonulu Şazi Maktel-i Hüseyn, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Gülay Şahin. (2011). Zeki Divanı ve Divan’daki Kerbela Mersiyeleri Üzerine Bir Değerlendirme, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi,57, 239- 252.
• Güngör, Şeyma. (1987). Hadiîkatü’s-sü’edâ, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Güngör, Şeyma. (2003). “Maktel-i Hüseyin” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 27:456-457.
• Öztahtalı İmran İbrahim. (2011). Bursalı Murad Emrî Efendi Divanında Ehl-i Beyt Sevgisi ce Divan-ı Emrî’de Kerbelâ, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi,57, 85-97.
• Turan Selami-Çetin Kamile (2010). Bektaşi şairlerinden Raşid’in Şah-ı Şehidan Mersiyesi, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi,57, 341-349.
• Yazar, Sadık. (2009). “XVI. Asır Şairlerinden Eğirdirli Şerifî’nin Şevahidü’ş-Şühedası”, Turkish Studies, İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/2 Winter.