NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ VE AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİNİN HACI BEKTAŞ VELİ VE AHİ EVRAN-I VELİ İLE BEKTAŞİLİK VE AHİLİK ALGILARI

Yıl 2014, Sayı: 71, 171 - 196, 30.09.2014

Ayfer Şahin

Öz

Bu çalışma, Türk kültürünün en önemli şahsiyetlerinden ve yapıtaşlarından olan Hacı BektaşVeli ve Ahi Evran-ı Veli ile Bektaşilik ve Ahiliğin, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi veAhi Evran Üniversitesi öğrencileri tarafından nasıl algılandığını ortaya koymak amacıylagerçekleştirilmiştir. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesinin Merkez Yerleşkesindeki çeşitlifakülte ve yüksek okulları ile Hacıbektaş İlçesinde bulunan Hacıbektaş Meslek Yüksekokuluöğrencilerinden ve Ahi Evran Üniversitesinin Kırşehir Merkez ilçesindeki çeşitli fakülteve yüksek okullarında öğrenim gören öğrencilerinden tesadüfî örnekleme yoluyla seçilen1500 öğrenciye anket uygulanmış ve elde edilen veriler SPSS programı ile analiz edilipyorumlanmıştır. Hacı Bektaş Veli’nin ve Ahi Evran-ı Veli’nin ömrünün büyük bir bölümünügeçirdikleri ve metfun oldukları illerde kendi adlarıyla kurulmuş olan üniversitelerde okuyanöğrenciler tarafından, ne kadar tanındıklarının ve nasıl algılandıklarının böyle bir çalışmaylaortaya konulmasının, Türk kültüründe önemli yerlere sahip müstesna şahsiyetlerin vedeğerlerin genç nesillere nasıl tanıtılması gerektiği konusuna ışık tutacağına ve Türk kültürüçalışmalarına katkı sağlayacağına inanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Veli, Ahi Evran-ı Veli, Bektaşilik, ahilik, algılama, Türk kültürü

HACI BEKTAS VELI, AHI EVRAN-I VELI and BEKTASHISM and AKHISM PERCEPTIONS OF STUDENTS AT NEVSEHIR HACI BEKTAS VELI and AHI EVRAN UNIVERSITIES

Öz

This study has been carried out to reveal is how two prominent figures in the Turkish culture, Hacı Bektas Veli and Ahi Evran-ı Veli, are perceived by the students at Nevsehir Hacı Bektas and Ahi Evran Universities. A questionaire was applied to the sample including one thousand and five hundred students who were randomly selected from the the different colleges and schools in the central campuses of Nevsehir Hacı Bektas and Ahi Evran Universities, and Hacıbektas Vocational School and the data collected was analyzed through SPSS and interpreted accordingly. Through such a study, it is revealed how much Hacı Bektas Veli and Ahi Evran-ı Veli are known and how they are perceived by the students of the universities which have been establised in their names in the cities where they spent most parts of their lives and were entombed, which is believed it will shed light on the ways of introducing the exceptional individuals in Turkish culture to the young generations and it will contribute to Turkish culture studies

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektas Veli, Ahi Evran-ı Veli, Bektashism, Akhism, perception, Turkish culture

Kaynakça

• AKA, A. (2003). Hacı Bektaş Veli’nin Vilayetname’sine Göre Dini İnanç Adap ve Erkanlar, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya
• AKTAŞ, A. (2003). Kentsel alanda alevi gençliğinin kimlik sorunlarına sosyolojik bir bakış. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 28 (1); 101-119.
• AKYÜZ, Y. (2005). Türk eğitim tarihi. Ankara: Pegem-A Yayıncılık
• ALTINOK, B. Y. (2003). Hacı Bektaş Veli hakkında yazılmış bir menâkıbnâme ve bu menâkıbnâmede belirtilen anadolu’daki alevi ocakları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 27 (4): 177-194.
• ANADOL, C. (1991). Türk-İslâm medeniyetinde ahilik kültürü ve fütüvvetnâmeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• ARSLANOĞLU, İ. (2000). Alevilik nedir?. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Der- gisi, 13; 153- 184.
• ARSLANOĞLU, İ. (2002). Aleviliğin Tarihsel-Sosyal Temelleri. Türk Kültürü ve Hacı Bek- taş Veli Araştırma Dergisi, 23; 123-180.
• ASLAN, F. (2007). Hacı Bektaş Veli’nin Düşünce Dünyası. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) . Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sivas.
• ATSIZ, A. N. (1985). Aşıkpaşaoğlu tarihi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• AYTEKİN, S. (1954). Hâcı Bektaş Veli ve Makâlât. Ankara: Emek Basım Yayınevi
• BAKIR, M. A. (1991). Ahilik Ve Mesleki Eğitim. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• BAYRAM, M. (1991). Ahi Evran ve ahi teşkilâtının kuruluşu. Konya: Namlı Matbaası.
• BAYRAM, M. (1995). Ahi Evran tasavvufî düşüncenin esasları. Ankara: Diyanet Vakfı Yaynı- ları
• BOZKURT, H. (2008). Hacı Bektaş Veli’nin Din Tasavvur. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• CEYLAN, K. (2012). Ahilik. Ankara: T.C. Gümrük ve Ticaret Bakarlığı Yayınları
• CORA, İ. (1990). Ahilik Örgütünün Osmanlı Toplumundaki Yeri Ve Ahilik Örgütü İlkelerinin Günümüz Esnaf Ve Zanaatkârlarına Uygulanabilirliği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• İNAN, S. N. (2008).Hacı Bektaş Velinin “Makalât-ı Sûf Yane” Adlı Eserinin İsmail Bin Mikail Tarafından Yapılan Türkçe Çevirisinin Transkripsiyonu ve Cümle Bilgisi İncelemesi. (Yayın- lanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gazi- antep.
• KAFESOĞLU, İ. (1977). Türk millî kültürü. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• KANTARCI, Z. (2007). İş Etiği ve Ahilik. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• KARASAR, N. (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• KAYA, İ. (2005). Ahi Evren Ve Kırşehir’de Ahilik Üzerine Bir Din Sosyolojisi Araştırması. (Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kay- seri.
• KOCA, S. (2006). Ahilerin Türkiye Selçukluları devrindeki rolleri. II. Ahi Evran-ı Veli ve Ahi- lik Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri İçinde. 297-311, 13 Ekim, Kırşehir.
• KÖKSAL, M. F. (2006). Ahi Evran ve Ahilik. Kırşehir: Kırşehir Valiliği Yayınları
• MARŞAP, A. (2006). Küresel Etik İlkeler Yönetişiminde Ahi Evran. II. Ahi Evran-ı Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri İçinde. 345-267, 13 Ekim, Kırşehir.
• NOYAN, B. (1995). Bektâsîlik Alevilik Nedir. İstanbul: Can Yayınları
• ÖZCAN, H. (2001). Bektaşi Adab ve Erkânı. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• ÖZDEMİR, H. (2010). Horasan’dan Anadolu’ya Hacı Bektaş Veli. Dil ve Edebiyat Dergisi, 20; 15-28
• ÖZTÜRK, M. (2013). Aleviliğin/alevilerin Kur’an tasavvuru. Değerler Eğitimi Merkezi Der- gisi, 2(6); 10-16. http://www.dem.org.tr. Erişim tarihi: 15.02.2013
• ÖZTÜRK, Y. N. (1997). Gönüller sultanı Hacı Bektaş. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 4;17-25.
• ÖZTÜRK, Y. N .(1990). Tarih boyunca bektaşilik. İstanbul: Yeni Boyut Yayınları.
• SEÇER, Sefa. (2009). XVI. Asırda Anadolu’da Alevilik. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 49; 249-253.
• SEZGİN, A. (1990). Hacı Bektaş Veli ve bektaşîlik, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• SEZGİN, A. (1996). Türkiye`de Alevilik Bektaşilik Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. (Yayım- lanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• SOYKUT, R. (1976). Ahi Evran. Ankara: San Matbaası.
• ŞARDAĞ, R. (1985). Her yönü ile Hâcı Bektaş Veli ve en yeni eseri Şerh-i Besmele. İzmir: Ka- rınca Matbaacılık.
• ŞEKER, M. (2012). Kültür Cografyamızda Ahilik. II. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildi- rileri İçinde. Cilt I, 31-37. 19-20 Eylül, Kırşehir.
• ŞİMŞEK, M. (2002).TKY ve tarihteki bir uygulaması ahilik. İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• TABAKOĞLU, A. (2006). Ahiliğin Türk esnaf ahlakına tesirleri II. Ahi Evran-ı Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri İçinde. 411-443, 13 Ekim, Kırşehir.
• TAŞDELEN, M. (2012). Ahiliğin güncellenmesi ve farklı kapitalizmler. II. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildirileri İçinde. Cilt I, 41-45. 19-20 Eylül, Kırşehir.
• TEMREN, B. (1995). Bektâsiliğin eğitsel ve kültürel boyutu. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayın- ları.
• TURAN, R. (2012). Ahiliğin tarihi fonksiyonları. II. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildiri- leri İçinde. Cilt I, 281-287. 19-20 Eylül, Kırşehir.
• TÜRKDOĞAN, O. (1995). Alevi Bektâşi kimliği, İstanbul: Timaş Yayınları.
• UÇAR, Ramazan. (2003). Alevi-Bektaşi Geleneği Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma (Abdal Musa Tekkesi Örneği). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü. Ankara.
• ULUÇ, N. (2004). Alevi-Bektaşi ve Sünni Grupların Kültürel Benliğin Yapılanması Açısından Karşılaştırmalı İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• UYANIK, Z. (2004). Alevilik, aleviler ve kadın. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 32; 29-35.
• ÜZÜM, İ. (2013). “Alevi Teolojisi”nden Söz Edilebilir mi? Değerler Eğitimi Merkezi Dergisi, 2(6); 7-11. http://www.dem.org.tr. Erişim tarihi: 15.02.2013
• YILDIZ, H. (2004). Anadolu aleviliğinin yazılı kaynaklarına bir bakış. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Araştırma Dergisi, 30; 323-359.
• YILMAZ, A. (1995). Ahilikte Din Ve Ahlak Eğitimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.