VELÂYETNÂME’YE GÖRE HACI BEKTAŞ VELİ

Yıl 2010, Sayı: 55, 129 - 138, 28.01.2013

Hamiye Duran

Öz

XI-XII. yüzyıllarda Türklerin yaşadıkları coğrafyalarda halka tarikatların umdelerini öğretmek üzere tarikat pirlerinin hayatları ve kerametleri etrafında teşekkül etmeye başlayan velâyetnâmeler, aynı zamanda kültür tarihimizin karanlık noktalarını aydınlatmada ve tarihî birtakım tespitlere ulaşmada kaynak niteliği taşıyan eserler olarak karşımıza çıkar. Hacı Bektaş Veli’nin hayatı, erkânı, ayini, giyiniş tarzları, kerametleri ve yolu üzerine müritleri ve muhipleri tarafından bir araya getirilmiş menkıbelerin toplamı olan Velâyetnâme/ menâkıbnâme bu açıdan kıymetli bir eserdir. Biz de bu noktadan hareketle çalışmamızı Velâyetnâme ile sınırlayarak Velâyetnâme’nin kaleme alındığı dönemde halkın zihnindeki Hacı Bektaş Velî portresini ortaya koymak istedik. Makalede Hacı Bektaş Veli’nin dış görünüşü, eğitimi, yaşadığı ve yetiştiği çevre ile veliliği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Veli, Velâyetnâme, Horasan, Anadolu, kıyafet

HACI BEKTASH VELI IN VELAYETNAME

Öz

Velayetnames wardship: holiness for piety, virtue, etc. , emerged around 11th and 12thcenturies, were the sources that lighted the dark corners of our cultural history, and helped to determine the spiritual history, included the miraculous lives of tariqat leaders. The Velayetname, also known as menakıbname, that consisted of Haci Bektash Veli’s life style, his close friends and environment, his religios service, his types of costume, his miracles, narratives and anectodes as well as merits and virtues of his personage collected from his followers is an excellent work of art. The aim of this article is to expose the valuable portrait of Haci Bektash Veli in the minds of those who lived when Velayetname was written. This study brings Haci Bektash Veli’s appearance, his education, his environment and his teachings into light

Anahtar Kelimeler

Haci Bektash Veli, Velayetname, Horasan, Anatolia, Costumes.

Kaynakça

• AŞIKPAŞAOĞLU Tarihi (1985).(Haz. A. Nihal Atsız), Ankara, Kültür ve Turizm Bak. Yay.
• COŞAN, Esad (1986). Makâlât, Ankara, Seha Neşriyat.
• DURAN, Hamiye (2007). Velâyetnâme, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
• DURAN, Hamiye (2009). Nişabur’dan Suluca Karaöyük’e Hacı Bektaş Veli’nin İzinden, III. Uluslararası
• Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Sempozyumu, 30-31 Ekim Üsküp\Scopje. ERÜNSAL, İsmail E. ve Ocak, A.Yaşar (1995). Menâkıbu’l-Kudsiyye fî Menâsibi’l-Ünsiyye, Ankara, TTK yay.
• EFLÂKÎ, (1959). Menâkıbu’l-Ârifîn, Çev. Tahsin Yazıcı, Ankara, TTK Yay.
• NOYAN, Bedri (1986). Hacı Bektaş Veli Velâyetnâmesi (İlk Velâyetnâme), Aydın.
• SEYİDOĞLU, Bilge (1995). Mitoloji, Metinler-Tahliller, Kayseri, Bizim Gençlik Yayınları.
• OCAK, A.Yaşar (1992). Kalenderîler (XIV-XVII. Yüzyıllar), Ankara, TTK Yay.
• OCAK, A.Yaşar (2009). Hacı Bektaş Veli: Kaynaklar, Yeni Sorular, Aranan Cevaplar, III. Uluslararası
• Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Sempozyumu, 30-31 Ekim Üsküp\Scopje. LARUS, el-Mucem el-Arabî el-Hadis (1973), Paris.
• YILMAZ, Kâmil (1997). Tasavvuf Meseleleri, İstanbul, Erkam yayınları.