TÜRK TOPLUMUNDA HACI BEKTAŞ VELÎ ALGISI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2010, Sayı: 55, 173 - 192, 28.01.2013

Metin Işık Mustafa Aktağ M. Sezai Türk

Öz

Bu çalışma Türk Kültürünün en önemli şahsiyetlerinden biri olan Hacı Bektaş Velî’nin Türk Toplumu tarafından nasıl algılandığını ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmayla Hacı Bektaş Velî’nin Türk Halkı tarafından Türk Kültürüne hizmet eden önemli bir şahsiyet olarak, “tasavvuf alimi” şeklinde algılandığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmayla ayrıca Türk Halkının, Hacı Bektaş Velî’nin tanıtılması için bugüne kadar yürütülen çalışmaları yetersiz gördüğü ve Hacı Bektaş Velî’nin genç kuşaklara layıkıyla anlatılması için daha fazla çaba sarf edilmesini istediği de tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Velî, Türk Toplumu, Tanıtım, Algılama, Kültürel Katkı

A STUDY ON THE PERCEPTİON OF HADJI BEKTASH VELÎ

Öz

This study of Turkish culture, one of the most important figure of Hacı Bektaş Velî Turkey by the Society in order to reveal how was detected were carried out. Working with Turkey by Hacı Bektaş Velî’s Turkish Folk Culture to serve as an important figure, “scholar of mysticism” is perceived as a result has been reached. Working with the addition of the Turkish people, Hacı Bektaş Velî’s promotion efforts to date to see the poor and the young generations of Hacı Bektaş Velî more efforts to explain adequately wants to be have been identified

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Velî, Turkish Society, Publicity, Perception, Cultural Contributions

Kaynakça

• AKA, Ayşe (2003): Hacı Bektaş Velî’nin Vilayetname’sine Göre Dini İnanç Adap ve Erkanlar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• AKÇAY, İlhan(1964): “Bektaşilik ve Hacı Bektaş Külliyesi”, Karahöyük, 1(3), 9-10.
• AKTAŞ, Ali (1994): “Toplumbilimsel Açıdan Alevilik-Bektaşilik ve Günümüz Alevilik-Bektaşiliğinin Sorunları”, Dünya’da ve Türkiye’de Güncel Sosyolojik Gelişmeler (1.Ulusal Sosyoloji Kongresi 3-4-5 Kasım 1993 İzmir), Ankara, Sosyoloji Derneği Yayınları III, 719-724.
• ASLAN, Faik (2007): Hacı Bektaş-i Velî’nin Düşünce Dünyası, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• ATAER, Yusuf Fahir (1964): “Hacı Bektaş Velî Tarihçesi”, Karahöyük, 1(4), 23-25.
• AYTAÇ, Kemal (1984): ”Hacı Bektaş-ı Velî”, Milli Kültür, 5(46), 7-9.
• BALTACIOĞLU, İsmail Hakkı (1964): “Hacı Bektaşa Selam”, Karahöyük, 1(3), Eylül, 26-27.
• BERGE, Metin (1990): Cumhuriyet Döneminde Bektaşilik, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• BOLAY, Süleyman Hayri (1990): “Makalata Göre Hacı Bektaş Velînin Fikri Şahsiyeti”, Milli Kültür, S.75, 16-18.
• BOZKURT, Hilal (2008): Hacı Bektaş-ı Velî’nin Din Tasavvuru, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• CANER, Mustafa (1996): Sarıoğlan Yöresi Alevi-Bektaşi İnançlarının Tesbit ve Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• COŞAN, Esat (1971): Hacı Bektaş Velî Makâlât, Ankara: Seha Yayınları.
• ÇAĞLAR, Behçet Kemal (1969): “Hacı Bektaş Velî Velayet-namesi ve Şerefine Yapılan Törenler”, Türk Folklor Araştırmaları, S.237, 5247-5248.
• ÇALIŞKAN, Zekiye Ülker (2005): Hacı Bektâş Velî’nin Makâlât’ı ile Kaygusuz Abdal’ın Mensur Eserlerindeki Ortak ve Farklı Motifler Üzerine Bir İnceleme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• ÇİMEN, Şenay (2004): Alevi Bektaşi Kültüründe Hacı Bektâş-ı Velî Külliyesi’nin Yeri ve Önemi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• DENİZ, Kemalettin (2003) “Türkiye ve Bulgaristan’daki Alevi-Bektaşi Kültürünün Değişim Ve Sürekliliği İle İlgili Araştırma”(ed. Takashi Sashima), Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Dergisi, S. 27.
• DURAN Hamiye (1987): Hacı Bektaş-ı Velî’nin Makalat’ında Din ve Tasavvuf, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• DURAN, Hamiye (1995): Hacı Bektaş-ı Velî Velayet-Namesi ve Velayet-Name’de Geçen Keramet Motifleri Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• DÜNDAR, Selda (2002): Vilayet-name-i Hünkar Hacı Bektaş Velî, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• FIĞLALI, Ethem Ruhi (1990): Türkiye’de Alevilik – Bektaşilik, Selçuk Yayınları, Ankara
• FIĞLALI, Ethem Ruhi ve AYDIN, Mehmet (1997): Milli Bütünlüğümüz ve Hacı Bektaş Velî (Editör: Erol Kalender), AYK Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara
• GÖLBAŞI, Haydar (2000): 1980 Sonrası Alevi-Bektaşi Örgütlenmelerinin Sosyolojik İncelemesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• GÜNDOĞDU, Cengiz (2007): Hacı Bektaş-ı Velî, Aktif Yayınevi, İstanbul
• GÜZEL, Abdurrahman (1998): Hacı Bektaş Velî, Ankara: Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Vakfı Yayınları.
• Hacı Bayram Velî (2009) Makalat-ı Gaybiyye ve Kelimat-ı Ayniyye (Yayına Hazırlayan Gıyasettin Aytaş-Hacı Yılmaz), Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Aaraştrıma Merkezi Yayınları, Ankara
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Hac%C4%B1_Bekta%C5%9F-%C4%B1_Velî, Erişim Tarihi: 25.11.2009
• http://www.datcahacibektas.org/dogum.htm, Erişim Tarihi: 04.12.2009
• http://www.hacibektas.com/index.php?id=felsefe, Erişim Tarihi: 25.11.2009b
• http://www.hacibektas.com/index.php?id=hacibektavel, Erişim Tarihi: 15.11.2009a
• http://www.hbektasVelî.gazi.edu.tr/site/, Erişim Tarihi: 04.12.2009
• http://www.ziyababa.org.tr/hacibektasVelî/eserleri.asp, Erişim Tarihi: 30.11.2009
• http://www.surveysystem.com/sscalc.htm 14.12.2009
• İLHAN, Halil İbrahim (2006): Şanlıurfa Kısas beldesinde Alevilik Bektaşilik Üzerine Sosyal Antropolojik Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• KÖKEL, Coşkun (2004): Eskişehir İli, Alevi-Bektaşi Köylerindeki İnanç Ritüellerinin Sosyolojik Analizi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü
• KÖKEL, Coşkun ve KILIÇ, Filiz ( 2006) “Bektaşilik Üzerine Değerlendirmeler Ve Çalçakırlar Köyü Örneğinde Bektaşi Kültürü (Evaluations on Bektashism and Betashi Culture in the Example of Çalçakırlar Village)”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Dergisi, S.40.
• MELIKOFF, Irene (1973): “Yunus Emre ile Hacı Bektaş”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c. XX, 27-36.
• MERT, Hamdi (yyy): Hünkar Hacı Bektaş Velî, Ahmet Yesevi Üniversitesi Yardım Vakfı Bilig Yayınları, Ankara
• NOYAN, Bedri (1967): “Hacı Bektaş-ı Velî ve Sosyal Düzen”, Türk Folklor Araştırmaları, S.220, 4569-4570.
• NOYAN, Bedri (1995): Bektaşilik Alevilik Nedir?, Ant/Can Yayınları, İstanbul
• ÖCAL, Derya (2000) “Hacı Bektaş Velî Üzerine Türkiye ve Uluslararası Alanda Yapılan Çalışmalara Genel Bir Bakış”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Dergisi, S.13.
• ÖZCAN, Hüseyin (2001):Bektaşi Adab ve Erkanı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• ÖZTÜRK, Yaşar Nuri (1990) Tarih Boyunca Bektaşilik, Yeni Boyut Yayınları, İstanbul
• SERTOĞLU, Murat (1996): Hünkar Hacı Bektaş-ı Velî, Sağlam Yayınları, İstanbul
• SEZGİN, Abdülkadir (1996): Türkiye`de Alevilik Bektaşilik Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• TAŞĞIN, Ahmet (2004): “Prof.Dr. Hilmi Ziya Ülken’in Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları” , Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Dergisi, S.29.
• TEMREN, Belkıs (1992): Bektaşiliğin Eğitsel ve Kültürel Boyutu, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• TUĞCU, Hüseyin (1992): Türk Aile Yapısında Bektaşi Geleneklerinin Yeri ve Bir Bektaşi Köyü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• UÇAR, Ramazan (2003): Alevi-Bektaşi Geleneği Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma (Abdal Musa Tekkesi Örneği), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• ULUÇ, Nilüfer (2004): Alevi-Bektaşi ve Sünni Grupların Kültürel Benliğin Yapılanması Açısından Karşılaştırmalı İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• YALÇIN, Aziz (2007): Hacı Bektaş Velî ve Bektaşi Alevilik, Derin Yayınları, İstanbul
• YAVAŞ,Fatih (2006): Hacı Bektâş-ı Velî’nin vilâyetnâmesi’ndeki İslâm Öncesi ve İslâmi Motiflerin Değerlendirmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• YAVUZER, Hasan (1993): Hacıbektaş Yöresi Bektaşi İnançlarının Din Sosyolojisi Yönünden İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• YAYKAN, Zeynep (2007): İslam Sûfizminde Hz.İsâ (a.s.)’ya Yaklaşım: Hz.Mevlânâ, Yunus Emre, Hacı Bektâş-ı Velî Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• YAZICIOĞLU, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• YEŞİLDAĞ, Yılmaz (2000): Hacı Bektaş Velî / Yaşamı ve Şiirleri, Gün Yayıncılık, Ankara
• YILMAZ, Hulusi (1998): Kentleşme Sürecinde Alevilik-Bektaşilik, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü