HACI BEKTAŞ VELİ, MEVLANA VE YUNUS FELSEFESİYLE TÜRKÇE DERSLERİNDE DEĞERLER VE HOŞGÖRÜ EĞİTİMİ

Yıl 2010, Sayı: 55, 193 - 208, 28.01.2013

Emine Kolaç

Öz

İlköğretim basamağı toplumla olan bağların güçlenmesinde, ulusal ve evrensel değerlerin kazandırılmasında, kültürel mirasa yönelik bir bilincin uyandırılmasında anahtar rol oynamaktadır. Türk milletinin millî, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan, geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan bireylerin yetiştirilebilmesi ancak dikkatle, özenle hazırlanmış öğretim programlarıyla mümkündür. Millî değerleri özümsemiş, evrensel değerleri kazanmış bir neslin yetiştirilmesinde medeniyetin beşiği olan Anadolu’da yüzyıllar önce sevgi, barış, hoşgörü mesajları veren düşünür ve şairlerimizden yararlanmalıdır. Bu durum, çocukları, gençleri, kendi kültürlerine, toplumuna, milletine daha çok yaklaştıracak, aralarında kopmaz bağlar oluşturacaktır. Bu araştırmada Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkçe Öğretim Programları 1- 5; 6-8 “değerler” ve “hoşgörü” kavramlarına yer vermeleri açısından değerlendirilmiş; Mevlana, Hacı Bektaş Veli ve Yunus felsefesindeki hoşgörünün temelleri üzerinde durularak Türkçe derslerinde ve Türkçe öğretim programlarında yararlanılması konusunda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Veli, Mevlana ve Yunus’ta Hoşgörü, Değerler, Türkçe Dersi

VALUE AND TOLEraNCE” EDUCATİON İN TURKİSH LESSONS wİTH THE PHİLOSOPHY OF YUNUS, MEVLANA AND HACİ BEKTASH

Öz

Primary education is the period when basic skills and education are given, ince personalities start to be shaped at tihis stage. This period plays key role in achieving national and international values, awakening the cultural awareness, and having a strong connection between the person and society. Only with carefully prepared teaching program could it be possible to bring up persons who love his nation, nationality, country, citizens and family, who saves and develops national, humanistic, moral and cultural values. To bring up such generations, who have achieved universal values and internalized national values, it is important to make use of poets and philosophers who have been giving messages of peace, tolerance and love since centuries in Anadolia, the cradle of civilization. This will help the children, the youngsters to be closer to their own culture, society and people and build stable ties to each other. And the Teacher Training Curriculum , prepared by the 1 Yard.Doç.Dr., Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim ÜyesiMinistry of National Education has been examined regarding how much place are given to the “values” and “tolerance”

Anahtar Kelimeler

Tolerance of Hacı Bektash VelÎ, Mevlana, Yunus, Values, Turkish Lesson

Kaynakça

• Araz, Rıfat. (2007). “Yunus’ta Gördüğümüz İnsan Sevgisi ve Hoşgörü Yaklaşımları” Mürekkep Kültür, Sanat Edebiyat Serisi, Nisan 1-4: 3-6.
• Artun, Erman .(2007). “Anadolu ve Rumeli Türk Kültürünün Oluşmasında Sevgi ve Hoşgörü Düşüncesi Mimarı Mevlana Celalettin Rumi’nin Etkisi” Sarı Saltuk Baba’dan Miskin Baba’ya II. Uluslar Arası Romanya’da Türk Kültürü’nün İzleri Sempozyumu (3-8 Eylül, Romanya.
• Aslan, Ömer. “Hoşgörü ve Tolerans Kavramlarına Etimolojik Açıdan Analitik bir Yaklaşım” http:// www.cumhuriyet.edu.tr/edergi/makale/325.pdf. Erişim Tarihi: 23.11.2008.
• Aslan Faik. (2007). Hacı Bektâş-ı Velî’nin Düşünce Dünyası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, B. (1997). “Çocuk ve Ergen Psikolojisi” Marmara Üniversitesi Vakfı Yayınları. No: 1, İstanbul.
• Aykan, Güven. (2000). “Hacı Bektaş Veli-ı Velî Nerede Doğdu, Kimdir” Hacı Bektaş Veli-ı Velî Dergisi, 15.
• Başaran, İ.Ethem. (1995). “Hoşgörü ve Eğitim” Okulda Hoşgörü ve Eğitim Toplantısı, Ankara, 51-60. BSTS. (1975). Felsefe Terimleri Sözlüğü.
• Coşan, Esad. (1950). Hacı Bektaş Veli Velî, Makâlât. Ankara.
• Çetinkaya, Bayram Ali. (2005). “Hacı Bektaş Veli-ı Veli’nin Gönül Dünyasında İnsan Sevgisi” Bilim ve Hikmet.
• Doğanay, Ahmet. (2006). “Değerler Eğitimi” Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Edt. Cemil Öztürk). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Erdem, Ali Rıza. (2003). “Üniversite Kültüründe Önemli Bir Unsur: Değerler” Değerler Eğitimi Dergisi, 1- 4, İstanbul.
• Eflaki, Ahmet. (1995). “Ariflerin Menkıbeleri I”, çev: Tahsin YAZICI. İstanbul: M.E.B. Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi 62.
• Göçgün, Önder. (1995). “Dünden Bugüne Yunus Emre” Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 92.
• Gözübüyük, Mine. (2002). “Türkiye’de Demokrasi ve Hoşgörü Kültür ve Eğitiminin Yaygınlaştırılmasında Sivil Toplum Kuruluşlarının Yeri ve Önemi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri Programı.
• Gürsoy, Sevinç. (1994). Yunus’un Şiir Dünyası, Makalelerden Seçmeler. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Güvenç, Bozkurt. (1996). “Sosyal Değişme Sürecinde Hoşgörü ve Sorunları. Hoşgörü ve Eğitim”. (Haz. Bekir Onur). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Güzel, Abdurrahman (2004). Dini- Tasavvufi Türk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Halstead, J. Mark ve Taylor, Monica, J. (2000). “Learning and Teaching about Values: A Review of Recent Research” Cambridge Jurnal of Education. 30, 2: 169-202.
• İnsani Değerler Eğitimi Seminer Programı. (1996). İstanbul: Karşılıksız Hizmet Vakfı. Kavcar, Cahit. (1995). “Açılış Konuşması” Okulda Hoşgörü ve Eğitim Toplantısı, 1-5, Ankara.
• Kılıç, Filiz. www.oicrcrc.org.tr/UserFiles/File/TUR/Mrs.FilizKilicspeech-tr.pdf Erişim Tarihi: 20.12.2008
• Kızılçelik, Sezgin ve Ertem, Yaşar. (1994). Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Ankara: Atilla Kitabevi.
• Kuçaridi, J. (1995). Felsefi Açıdan Eğitim ve Türkiye’de Eğitim, İstanbul.
• Kuşdil, Ersin ve Kağıtçıbaşı, Çiğdem. (2000). “Türk Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri ve Scwartz Değer Kuramı” Türk Psikoloji Dergisi. 15,42.
• MEB. İlköğretim Türkçe Dersi (1-5) (2005). Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB. İlköğretim Türkçe Dersi (6-8) (2005). Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Mevlana Celalettin. (1959). Fihi Mafih, Çev. Abdülbaki Gölpınarlı, İstanbul.
• _______________. (1963). Mektuplar. Çev. Abdülbaki Gölpınarlı, İstanbul.
• _______________. (1989). Mesnevi ve Şerhi. Şerh eden: Abdülbaki Gölpınarlı, 1-6. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayını.
• Özbay, Murat. (2002). “Kültür Aktarımı Açısından Türkçe Öğretimi” Türk Dili. 602: 112-120.
• Özcan, Hüseyin. (2005). “Alevi Bektaşî Şiirinde Âdap ve Erkan” Uluslar Arası Bektaşîlik ve Alevilik Sempozyumu I (28-30 Ekim), Isparta.
• Öztürk, Yaşar Nuri. (1995). Tarihi Boyunca Bektaşilik. III. Baskı, İstanbul.
• Pickthall, Muhammed M. (1985). Kardeşlik ve Hoşgörü. Çev. Harun Sencan ve Taha Dinçer. İstanbul: Akabe Yayınları.
• Sümer, Ali. (1974). Hacı Bektâş-ı Veli’nin Söyleyişleri. Ankara.
• Şen, Ülker (2008). “Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 1-5: 763-779.
• Tezcan, Mahmut. (1995). “Türk Kültüründe Hoşgörü” Uluslararası Hoşgörü Kongresi. Ankara.
• Tillman, Diane. (2000). Living Values Activities For Young Adults. New York: Health Communications Inc.
• Tural, Sadık. (1996). “Türkiye’de Hoşgörüye Neden İhtiyaç Var?” Barış Kültürü İçin Toplumsal Hoşgörü ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü Forumu. Uluslararası Lions Kulüpleri Biriliği Yönetim Çevresi.
• Yeniterzi, Emine. (1997). Mevlana Celalettin Rumi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.