BEKTAŞÎ ŞAİRLERİNDEN RÂŞİD’İN ŞÂH-I ŞEHÎDÂN MERSİYESİ

Yıl 2010, Sayı: 55, 341 - 350, 28.01.2013

Selami Turan Kamile Çetin

Öz

Arapça bir kelime olan ve “ölenin iyiliklerini sayıp dökmek” anlamına gelen mersiye, edebî bir terim olarak bir kimsenin vefatından duyulan üzüntüyü ifade etmek, o kişinin iyiliklerini anlatmak ve şairin ölene karşı olan ilgisini dile getirmek üzere yazdığı lirik şiirdir. Türk edebiyatında kaleme alınan mersiyeler arasında Kerbelâ mersiyelerinin ayrı bir yeri ve önemi vardır. Bu şiirler, hem şekil özellikleri hem de muhtevalarıyla kendilerine has birtakım nitelikler taşımaktadırlar. Klasik Türk edebiyatında bir geleneğin devamı olarak asırlarca değişik şairler tarafından pek çok Kerbelâ mersiyesi kaleme alınmıştır. Bu makalede, bir Bektaşî şairi olan Râşid’in daha önce yayımlanmamış olan “Mersiye-i Şâh-ı Şehîdân” başlıklı altı bentlik Kerbelâ mersiyesi, ilim âlemine tanıtılacak; metni verilen şiir, şekil ve içerik açısından değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Klâsik Türk Şiiri, Mersiye, Kerbelâ, Râşid, Bektaşî

THE ELEGY OF “MASTER OF MARTYRS” BY RASHİD, ONE OF BEKHTASHI POETS

Öz

An Arabic word elegy, which lexically means “counting the good deeds by the dead”, lyric in poetry –as a literary term– written out to express sadness for the death of a person, to tell the good deeds of dead person and to express poet’s feelings for the dead person. Of the elegies written out in Turkish literature, the Kerbelâ elegies have special importance. These poems are particular with their form and content. As the continuation of a tradition, many Kerbelâ elegies have been written out by various poets in the Turkish literature throughout centuries. In this paper, Râshid’s six-stanza Kerbelâ elegy titled the Elegy of “Master of Martyrs”, unpublished so far, will be introduced to the social sciences, and his poem will be evaluated in terms of form and content.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Poetry, Elegy, Kerbelâ, Râshid, Bekhtashî

Kaynakça

• Bursalı Mehmed Tâhir. (2000). Osmanlı Müellifleri I-II-III ve Ahmed Remzî Akyürek Miftâhu’l
• Kütüb ve Esâmî-i Müellifîn Fihristi, (Haz. Mustafa Tatcı-Cemâl Kurnaz), C. II, Ankara: Bizim Büro Basımevi. Çağlayan, Bünyamin. (1997). Kerbelâ Mersiyeleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara:
• Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ergun, Sadeddin Nüzhet. (1955). Bektaşî Edebiyatı Antolojisi Bektaşî Şairleri ve Nefesleri,
• (İkinci Baskı), İstanbul: Maarif Kitaphanesi. İsen, Mustafa. (1993). Acıyı Bal Eylemek Türk Edebiyatında Mersiye, Ankara: Akçağ Yayınevi.
• Kaya, Bilge. (2005). “Muharrem Ayı ve Kerbelâ Mersiyeleri”, www.hbektasveli.gazi.edu.tr/ dergidosyalar/33-501-519.pdf . 13.08.2010.
• Mutçalı, Serdar. (1995). Arapça-Türkçe Sözlük, İstanbul: Dağarcık Yayınevi.
• Özmen, İsmail. (1998). Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi, C. 4 (19. Yüzyıl), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Şemseddin Sami. (1985). Kâmûs-ı Türkî, İstanbul: Çağrı Yayınevi.
• Tuman, Nâil. (2001). Tuhfe-i Nâîli Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri, C.I, Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (TDEA). (1982). “Kemterî Ali Raşid Bey”, C. 5, İstanbul:
• Dergâh Yayınevi.Mersiyenin Orijinal Metni: (KAYNAK) Bektaşi Figürleri