ALEVİLİKTEKİ TANIM VE TERİMLER

Yıl 2011, Sayı: 60, 379 - 394, 03.12.2011

Hüseyin Dedekargınoğlu

Öz

Alevi terminolojisi için temel alınan kaynaklar; dedelerin cemlerde kullandığı söylemler, deyiş, düvaz, buyruk ve menakıbnamelerdeki ifadelerdir. Günümüz Alevileri, Aleviliği tanımlarken Aleviliğin ne olduğu, geçmişten günümüze kadar nasıl geldiğini, atalarının Aleviliği nasıl bir inanç olarak kabul edip yaşadıklarını değil, Sünnilik değerleri üzerinden hareketle ne olmadığını anlatmaktadır. Bunun sonucu olarak ta Alevilik kurgusu Sünni karşıtlığı üzerine kurulmaktadır. Sünnilikte kullanılan bir terimi Alevilik için kullanmaktan kaçınmakta ve onun yerine farklı bir terimi kullanmak istemektedir. Bu yaklaşım bazı durumlarda farklı anlamlar ifade etmekte ve yeni kavram kargaşalığı yaratmaktadır. Oysa Sünnilerle de ortak paydalarımız vardır, Bundan daha doğal bir şey olamaz. Alevilikte kullanılan terimler bir ansiklopedi şeklinde yayımlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Cem, Dâr, Delil, Dergâh, Ehl-i Beyt, Gülbang, Teberra, Zaviye

THE DEFINITIONS AND TERMS USED IN ALEVISM

Öz

The underlying sources for Alevi terminology are the expressions used by Dedes in cems, sayings, düvaz, commands and the statements in Menakibname. Today’s Alevis explains what Alevism is, how Alevism comes from past to the present, not accepting and experiencing as a belief, but what Alevism is not through the Sunni values. Consequently,the fiction Alevism is founded upon some Sunni opposition.Alevis keep away from using a term used in Sunnism and want to use a different term. This approach expresses different meanings in some cases and creates a new concept confusion. But we have common in Sunnis, there is nothing more natural than that. The terms used in Alevism should be published as an encyclopedia

Anahtar Kelimeler

Cem, Dar, evident, ehl-i beyt, Gülbang, Teberra, Zaviye

Kaynakça

• BEYSUNİ, Muhammed. (1990). Es-Seyyid Fâtımatu’z-Zehrâ, Beyrut
• DEDEKARGINOĞLU, Hüseyin. (2010a). Dede Garkın Süreğinde Cem, Yurt Kitap-Yayın, Ankara.
• -------------------------------------------. (2010b). “Dünkü ve Bugünkü Alevilik”, Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı 56, s. 327-348, Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• ERGİN, Osman Nuri. (1977). “Türk Maarif Tarihi”. Eser Neşriyat, İstanbul.
• GÜLTEN, Sadullah. (2011). “Anadolu’da Bir Vefai Şeyhi”, Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı 59, s. 147-158, Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• KARA, Mustafa (1999). Tekkeler ve Zaviyeler, Dergâh Yayınları, İstanbul
• OCAK, Ahmet Yaşar (2011). Dede Garkın & Emirci Sultan, Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• OCAK, A. Yaşar - FARUKİ, S. (1986).“Zaviye”. Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, C.13, İstanbul.
• UĞURLU, Ali Rıza. (2007). Aşk-ı Muhabbet, 2.Baskı, İstanbul.