AVŞAR TÜRKMENLERİNİN KASTAMONU ÇEVRESİNDEKİ İZLERİ

Yıl 2011, Sayı: 59, 91 - 100, 04.09.2011

Elvan Yalçınkaya

Öz

Bu çalışmada Oğuzların en önemli boylarından birisi olan Avşar Türkmenlerinin Kastamonu ve çevresindeki izleri inceleme konusu yapılmıştır. İlk olarak, Kastamonu’ya Oğuzların ve Avşar Türkmenlerinin gelişleri hakkında çeşitli bilgiler verilmiştir. Daha sonra Avşar Türkmenlerine ilişkin yer adları araştırılarak Avşar boyunun Kastamonu’ya yerleşimi ile ilgili birtakım sonuçlara ulaşılmıştır. Bunun yanında Avşar oba, oymak ve aşiretlerinin isimlerinden de yola çıkarak bazı tespitlerde bulunulmuştur. 1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra Türk akınları, Doğu Anadolu Bölgesinden Bizans sınırına doğru olmuştur. Batıya yönelen bazı Oğuz boylarının Kastamonu hattını kullandıkları muhtemeldir. Oğuz boyları yurt tuttukları yerlere kendi oba, oymak ve aşiretlerinin isimlerini vermişlerdir. Böylece Anadolu’nun her yanının olduğu gibi Kastamonu havalisinin de Türkleşmesini sağlamışlardır. Kayıtlara göre 16. yüzyılda Kastamonu Sancağında 9 adet Avşar Afşar adında yerleşim alanı bulunmaktadır. Bu yüzyılda, Kastamonu Sancağında, Oğuz boyları arasında yerleşim yeri adının en fazla Avşar Afşar boyuna ait olması dikkate değer bir bulgudur. Fakat günümüzde Kastamonu’daki Avşar Afşar adındaki yer sayısı 6’ya inmiştir. Sonuç olarak; Kastamonu ve çevresinde Avşar Türkmenlerine ait çok sayıda ize ve bilgiye ulaşılmıştır. Özellikle Kastamonu’nun güney kısımlarında bu boya ait izlerin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Oğuzlar, Avşarlar, Kastamonu, Yer Adları, Çepni

THE TRACES OF AVŞAR TURKMENS AROUND KASTAMONU

Öz

The trace of Avşar Turkmens, one of the most important tribes of Oghuz Turkmens, around Kastamonu has been investigated at this study. Firstly, some information about Oghuz and Avşar Turkmens’ coming to Kastamonu has been given. Then, some results about settlement of Avşar Turkmens in Kastamonu have been reached by investigating location names related to Avşar Turkmens. Also, some determination has been found by using the names of Avşar oba, clans and tribes. After 1071 Malazgirt Victory, Turkish invasion had been towards the Byzantine border from Eastern Anatolia region. It is likely that some of the Oghuz tribes tend to the west, had used line of Kastamonu. Oghuz tribes had given the names of their own oba, clans and tribes to the country they hold. So, they provided Turkification of Kastamonu around as well as all Anatolia. According to records, in Kastamonu Sanjak, in 16th century there were 9 residential areas which named as Avşar Afşar . It is a very interesting founding that in this century, the most common settlement names in Kastamonu Sanjak belong to Avşar Afşar in Oghuz tribes. However, today settlements named Avşar in Kastamonu decreased to 6. In conclusion; many trace and information about Avşar Turkmens around Kastamonu has been reached. Especially this trace has been determinate more in the southern part of Kastamonu

Anahtar Kelimeler

Oghuzs, Avşars, Kastamonu, Location Names, Cepni

Kaynakça

• BAŞGÖZ, İlhan (1968): İzahlı Türk Halk Edebiyatı Antolojisi, İstanbul, Ararat Yayınevi.
• CAFEROĞLU, Ahmet (1961): İran Türkleri, Türk Kültürü, sayı:50.
• ERDOĞDU, Ata (1993): Kastamonuda Folklör 2, Kastamonu.
• EREN, Muharrem (1992): Kocaavşar Köyü ve Tarihte Avşarlar, M.E.B. Yayınları, İstanbul.
• GÜZEY, Rıfat (2001): XVII. Yüzyıl Sonu XVII. Yüzyıl Başlarında Kastamonu, I. Kastamonu Kültür Sempozyumu, Kastamonu.
• KALKAN, Emir (1982): “Afşarlar”, Türk Dünyası Araştırmaları, sayı :19
• KAYA, A. Menderes (2004): Avşar Türkmenleri, Kayseri, 2004. http://www.avsarobasi. com.tr 19.09.2009
• ÖZDEMİR, Ahmet Z. (1985): Avşarlar ve Dadaloğlu, Ankara.
• SEVİM, Ali ve Erdoğan MERÇİL (1995): Selçuklu Devletleri Tarihi Siyaset, Teşkilat ve Kültür, Ankara.
• SÜMER, Faruk. (1980). Oğuzlar-Türkmenler, Ankara.
• TAN, Nail (1985) “Sepetçioğlu Oyununun Doğuş Hikâyesiyle İlgili Problemler”, Türk Halk Edebiyatı ve Folkloründe Yeni Görüşler, Ankara.
• TURAN, Osman (1971): Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul.
• TURAN, Refik (1988): Selçuklular Döneminde Kastamonu, Türk Tarihinde ve Kültüründe Kastamonu, Tebliğler, Kastamonu.
• TURAN, Refik (2001): Kastamonu’nun Türkler Tarafından Fethi ve İskânı, Birinci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri, Kastamonu.
• YAĞMUR, Memduh (1993): Avşarlar ve Avşar Düğünü Belgeseli, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• YAKUPOĞLU, Cevdet (2003): Kastamonu’nun Taşköprü Kazasında Türk Boyları ve Bunlarla İlgili Yer Adları, İkinci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri, Kastamonu.
• YEDİYILDIZ, Bahaeddin (1984): Türkiye’de Yer Adı Verme Usulleri, Türk Yer adları Sempozyumu Bildirileri, Ankara.
• YINANÇ, M. Halil (1944): Türkiye Tarihi Selçuklular Devri, İstanbul.
• YÜCEL, Yaşar ve Ali SEVİM (1991): Türkiye Tarihi I, Ankara.