BİR BEKTAŞİ BABASI KADÎMÎ’NİN MEKTUPLARI

Yıl 2011, Sayı: 59, 373 - 400, 04.09.2011

Mümine Çakır

Öz

Mektup türü edebiyatın önemli türlerinden birisidir. İnsanlar duygu ve düşüncelerini bir haberleşme aracı olan mektupla yakınlarına iletmişlerdir. Bu çerçevede şiirlerinde Kadîmî mahlasını kullanan Ali Rıza Öge de sevdiklerine duygu ve düşüncelerini mektup türüyle aktarmıştır. Çalışmamızda önce Ali Rıza Öge’nin hayatı ve şairliği hakkında kısaca bilgi verilmiş, ardından da ailesinden alıp ilk defa bu makalede yayımladığımız mektupları incelenmiştir. Bu mektuplar 1950-1953 yıllarına aittir. Öge, yaşlılık dönemlerini geçirdiği Bursa’dan akrabası Cafer Ergin’e gönderdiği bu mektuplarda günlük hayatına, sağlık sorunlarına, ailevi meselelere dair bilgiler vermektedir. Bunun yanında bir Bektaşi Babası olması sebebiyle Bektaşiliğe, babalık icazeti alışına, yazdığı şiirlerine ve toplumsal eleştirilerine dair bilgi ve düşüncelerine yer vermektedir. Ayrıca Atatürk’e yazdığı ve emeklilik hakkı istediği mektubu da önemlidir. Mektupların muhteva olarak incelenmesinin yanında şekil ve yapı özellikleri üzerinde de durulmuştur. Son olarak da mektuplardan örnekler verilmiştir. Çalışmamız neticesinde Ali Rıza Öge’nin mektuplarının şekil ve yapı itibariyle klasik mektup yazma geleneğine uygun olduğu görülmüştür. Muhteva özellikleriyle de hem Öge’nin hayatının bilinmeyen yönlerine ışık tutması, hem de Bektaşi kimliği ve şiirleri hakkında aydınlatıcı bilgi vermesi açısından önemli bir özelliğe sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ali Rıza Öge, Kadîmî, Mektup, Bektaşi, Hacı Bektaş Velî

LETTERS OF A BEKTASHI FATHER, KADİMİ

Öz

The letter is one of the important literary genres. People have delivered their emotions and thoughts to their relatives via letter which is a mean of communication. Within this framework, Ali Rıza Oge, who used the alias of Kadîmî in his poems, had delivered his emotions and thoughts to his relatives via the genre of letter. In our study, firstly a brief information about the life of Ali Rıza Öge and his poetry is provided, later his letters, which were taken from his family and published in this article for the first time, are examined. These letters belonged to the years between 1950-1953. Öge gives information about his daily life, health problems, family issues in these letters whom he sent to his relative Cafer Ergin while he was spending his old age in Bursa. Besides, as he was a Bektashi father he gives information and ideas about Bektashism, his getting father diploma, his poems and social criticisms. And also his letter to Atatürk in which he wanted pension is important. Beside the examination of the content of his letters, the shape and structure features are also emphasized. Lastly, examples from the letters are provided. As a result of our study, it is observed that the letters of Ali Rıza Öge are suitable for the classical letter writing tradition in terms of shape and structure. It is determined that it has an important feature as it gives information about unknown aspects of Oge’s life as well as his Bektashi identity and his poems with the content property.

Anahtar Kelimeler

Ali Rıza Öge, Kadîmî, Letter, Bektashi, Haci Bektas Velî

Kaynakça

• AYTAŞ, Gıyasettin, (2010). “Hacı Bektaş Velî ve Thomas More’da Hümanizm”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 55: 139-148.
• ÇAKIR, Ömer, (2004). Türk Edebiyatında Mektup, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ------------------- (2009). Türk Harp Edebiyatında Çanakkale Mektupları, Ankara: Akçağ Yayınları.
• NOYAN, Bedri, (2003). Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevîlik, c. VI, Ankara: Ardıç Yayınları.
• ÖGE, Ali Rıza, Bektaşi Şairleri Antolojisi, Atatürk Kitaplığı, Belediye Yazmaları, nu: Bel. Yz. 131.
• ------------------- (1982). Meşrutiyetten Cumhuriyete Bir Polis Şefinin Gerçek Anıları, Bursa: Günlük Ticaret Gazetesi Tesisleri.
• TURAN, Fatma Ahsen ve ALTUN, İlknur (2006). “Hacı Bektaş Velî Geleneğinin Bir Uzantısı Olan Detroit’teki Arnavut Bektaşi Tekkesi”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 40: 1-10.
• YILDIRIM, Rıza, (2010). “Bektaşi Kime Derler?: “Bektaşi” Kavramının Kapsamı ve Sınırları Üzerine Tarihsel Bir Analiz Denemesi”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 55: 23-58.